Παναγής Καππάτος στο “Π”: Η περιφερειακή ανάπτυξη μετά την πανδημία
Του
ΠΑΝΑΓΗ ΚΑΠΠΑΤΟΥ
Βουλευτή Κεφαλονιάς και Ιθάκης της Νέας Δημοκρατίας
Η Ελλάδα βαδίζει προς την έξοδο από την υγειονομική κρίση, σε ένα νέο διεθνές περιβάλλον, το οποίο διαμορφώνει μεγάλες προκλήσεις για τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής περιφέρειας.
Ως νησιώτης, βιώνω καθημερινά τις δυσκολίες που δημιουργεί ο συνδυασμός νησιωτικότητας και ορεινότητας. Ως μέλος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιφερειών της Βουλής και ιδιαίτερα της Υποεπιτροπής Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών, από το 2019 έχω την τιμή να συμμετέχω και σε ένα όργανο της Ελληνικής Πολιτείας το οποίο ασχολείται με τα προβλήματα της περιφέρειας.
Η διαρροή ανθρώπινου δυναμικού από τα νησιά και τις ορεινές περιοχές της Ελλάδας έχει αρνητικές επιπτώσεις σε πολλά επίπεδα. Καθώς οι οικονομικές δραστηριότητες που κυριαρχούν στην ελληνική περιφέρεια δεν μπορούν να προσφέρουν διέξοδο σε πολλούς νέους, αυτοί αναζητούν εργασία στις μεγάλες πόλεις ή στο εξωτερικό. Πρόκειται για μια κατάσταση που συμπαρασύρει κρίσιμες πτυχές της καθημερινότητας. Χαρακτηριστική είναι η αδυναμία προσέλκυσης ιατρικού προσωπικού στα μικρότερα επαρχιακά νοσοκομεία.
Για τη βελτίωση της κατάστασης είναι βεβαίως κρίσιμη μια σειρά παραγόντων, όμως η μεγάλη διαφορά οφείλεται τελικά στο ανθρώπινο δυναμικό. Βασικός στόχος των δημόσιων πολιτικών πρέπει να είναι η παραμονή και η προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού, κάνοντας ανταγωνιστικές τις παραγωγικές δραστηριότητες που κυριαρχούν στην περιφέρεια και συμβάλλοντας στη ανάπτυξη νέων.
Επιχειρηματικότητα, καινοτομία, εξωστρέφεια, βιωσιμότητα, κυκλική οικονομία και ψηφιακός μετασχηματισμός είναι οι όροι που πολύ συχνά διαβάζουμε και ακούμε σε σχέση με τις πολιτικές για την περιφερειακή ανάπτυξη. Ποιες είναι όμως οι προϋποθέσεις για να βελτιώσουμε τις επιδόσεις μας σε αυτούς τους δείκτες; Πρόκειται για μια μεγάλη συζήτηση, ιδιαίτερα με τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται από την πανδημία. Κατά την άποψή μου υπάρχουν τρεις τομείς στους οποίους πρέπει να εστιάσουμε.
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι χρειαζόμαστε ανθρώπινο δυναμικό εκπαιδευμένο να υπηρετήσει αυτούς τους στόχους. Η Ελλάδα διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ειδίκευσης, όμως οι νέες δυναμικές της παγκόσμιας οικονομίας απαιτούν την προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα. Η Ελλάδα υστερεί αρκετά στον τομέα της τεχνικής εκπαίδευσης και στη διασύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας. Η ένταξη των νέων τεχνολογιών στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι μικρή. Έντονη είναι και η απουσία χρήσης νέων τεχνολογιών στην αγροτική παραγωγή. Το Ταμείο Ανάκαμψης πράγματι προσφέρει πόρους για την κατάρτιση του εργατικού δυναμικού, όμως ακόμα πιο σημαντικό είναι να εμπεδωθεί η ανάγκη για διά βίου εκπαίδευση και εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες.
Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι πρέπει να «διαβάσουμε» τις αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον και να δούμε ποιες ευκαιρίες δημιουργούνται μετά την πανδημία. Πρέπει να επενδύσουμε στην οικονομία της γνώσης και να προσελκύσουμε ανθρώπινο δυναμικό το οποίο θα ζει και θα εργάζεται στη χώρα μας, σε κλάδους της οικονομίας όπου η χώρα μας δεν πρωταγωνιστεί. Δεν είμαστε αιθεροβάμονες ώστε να περιμένουμε ότι τα ελληνικά νησιά θα κατακλυστούν ξαφνικά από ψηφιακούς νομάδες. Υπάρχει όμως διεθνής τάση αποσύνδεσης του (ψηφιακού) τόπου εργασίας από τον τόπο κατοικίας, κάτι το οποίο μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Όπως σημαντική είναι και η αύξηση της ανάθεσης εργασιών σε εξωτερικούς συνεργάτες (outsourcing) στον τομέα των επαγγελμάτων πληροφορικής.
Τέλος, οι δημόσιες πολιτικές για την περιφερειακή ανάπτυξη είναι μια τεράστια συζήτηση. Θα εστιάσω στο ζήτημα της θεσμοθέτησης κινήτρων που θα συμβαδίζουν με τις σύγχρονες εξελίξεις. Πρόκειται για παρεμβάσεις με σημαντικό δημοσιονομικό κόστος. Πιστεύω ότι πρέπει να διαχωρίσουμε τις ανάγκες στην ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα. Η ηπειρωτική Ελλάδα, χάρη στους νέους αυτοκινητόδρομους, έχει πλέον ευκολότερη πρόσβαση στις υπηρεσίες που προσφέρουν τα αστικά κέντρα. Τα νησιά ωστόσο υποφέρουν έντονα από την προβληματική παροχή υπηρεσιών, ιδιαίτερα στον τομέα της Υγείας, ώστε να προσελκύσουν νέους κατοίκους. Είναι μια συζήτηση που πρέπει να ανοίξει ώστε να υπάρξει εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου, το οποίο σε ορισμένους τομείς ανάγεται σε νομοθετήματα περασμένων δεκαετιών.
Σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία η χώρα μας έχει την τύχη, με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, να συμμετέχει στις διεθνείς εξελίξεις με ένα δυναμικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, με την εντολή που έδωσαν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες τον Ιούλιο του 2019. Από την ψηφιακή μεταρρύθμιση έως τα φορολογικά κίνητρα για την επιστροφή Ελλήνων του εξωτερικού υπάρχει μια σειρά πρωτοβουλιών προς τη σωστή κατεύθυνση. Είμαι βέβαιος ότι η επόμενη μέρα μετά την πανδημία θα βρει τη χώρα μας έτοιμη να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν, με την επιτάχυνση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος της κυβέρνησης.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ