Γιώργος Κατρούγκαλος στο “Π”: Το πυροτέχνημα της ΝΔ για τους αποδήμους

Του
ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΥ
Καθηγητή Δημοσίου Δικαίου,
Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Β1 Αθήνας

Ο ν. 4648/2019 για την ψήφο των αποδήμων απετέλεσε αντικείμενο δύσκολης διαπραγμάτευσης για πολλούς μήνες και απαίτησε αναθεώρηση του Συντάγματος για να είναι συνταγματικές οι διατάξεις του. Ο τελικός, δύσκολος συμβιβασμός ψηφίσθηκε από πέντε κόμματα και σχεδόν 290 βουλευτές.

Ο νόμος δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη και η τροποποίησή του είναι πρακτικά αδύνατη γιατί απαιτεί 200 ψήφους, που δεν μπορούν να συγκεντρωθούν, γιατί από την πρώτη στιγμή ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ –και ήδη το ΜέΡΑ25– δήλωσαν την αντίθεσή τους. Τότε γιατί η κυβέρνηση φέρνει νέο νόμο στη Βουλή; Η απάντηση είναι απλή. Πρόκειται για επικοινωνιακό πυροτέχνημα, που δεν αποσκοπεί στην παραγωγή νόμου αλλά εντυπώσεων.

Αφενός επιχειρεί έναν αντιπερισπασμό αλλαγής της ατζέντας της επικαιρότητας από τα μείζονα και τα κρίσιμα πανδημίας και οικονομίας και αφετέρου να προσφέρει ένα φύλλο συκής στον κ. Βορίδη για να καλύψει την προφανή αποτυχία εφαρμογής του υφιστάμενου νόμου, λόγω της διαχειριστικής ανεπάρκειας του υπουργείου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ εξαρχής είχε ως θέση να ψηφίζουν όλοι οι απόδημοι, χωρίς περιορισμούς και με δικαίωμα άμεσης εκλογής των εκπροσώπων τους σε ειδικές εκλογικές περιφέρειες εξωτερικού. Η ψηφοφορία να γίνεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, επομένως το αποτέλεσμα να μην επηρεάζει το αποτέλεσμα των εκλογών στο εσωτερικό.

Η θέση που υιοθετήθηκε, των περιορισμών με κριτήριο τον πραγματικό δεσμό των αποδήμων με την πατρίδα, ήταν λύση συμβιβασμού, άλλη από την αρχική τόσο της ΝΔ όσο και του ΣΥΡΙΖΑ, την οποία εμείς και τα άλλα κόμματα αποδεχθήκαμε για να υπάρξει νόμος. Η ουσία του αποτυπώνεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου: «Οι τιθέμενοι περιορισμοί, ως δικλείδες ασφαλείας, αποσκοπούν στην αποτροπή οποιασδήποτε επέμβασης επί του εκλογικού αποτελέσματος, σε βαθμό ικανό να αλλοιώσει τη βούληση του εκλογικού σώματος».

Δεν ήταν, κατά τη γνώμη μας, η καλύτερη λύση και οπωσδήποτε δεν ήταν η πρότασή μας, αλλά την αποδεχθήκαμε γιατί ήταν ένα από τα δύο μοντέλα που εφαρμόζονται στην ευρωπαϊκή πρακτική, παράλληλα με αυτό που προτείναμε και αποτελεί τη βέλτιστη πρακτική, της λεγόμενης κλειστής εκπροσώπησης. Δεν υπάρχει χώρα που να έχει διασπορά και να μην εφαρμόζει ένα από τα δύο συστήματα, είτε των περιορισμών, με κριτήρια που αποδεικνύουν τον πραγματικό δεσμό του ομογενή με την πατρίδα, είτε της κλειστής εκπροσώπησης. Οι χώρες μάλιστα με τη μεγαλύτερη διασπορά στον κόσμο, η Ιρλανδία, η Κύπρος, το Ισραήλ, η Αρμενία, φθάνουν σε ένα άκρο που εμείς ποτέ δεν το υιοθετήσαμε και αποκλείουν εντελώς τους κατοίκους εξωτερικού από τη δυνατότητα να ψηφίζουν, ακόμη κι όταν είναι στη χώρα.

Η αρχική δική μας πρόταση, την οποία επαναφέραμε με τροπολογία στην πρόσφατη συζήτηση, αποτελεί υιοθέτηση του γαλλικού, ιταλικού και πορτογαλικού μοντέλου, το οποίο αποτελεί κατά την Επιτροπή της Βενετίας τη βέλτιστη ευρωπαϊκή πρακτική, όπως παραδεχόταν ο ίδιος ο υπουργός Επικρατείας Γ. Γεραπετρίτης, ως εισηγητής ειδικής έκθεσης της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου το 2017. Ανάλογη ήταν άλλωστε και η πρόταση του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού.

Η ύπαρξη περιφερειών εξωτερικού αποτελεί καινοτομία που εισήχθη με την πρόσφατη συνταγματική αναθεώρηση, την οποία φαίνεται να αγνοεί ο κ. Βορίδης. Πράγματι, εν όψει της κοινοβουλευτικής συζήτησης, δήλωσε ότι «το Σύνταγμα λέει ότι δεν μπορεί η ψήφος να προσμετράται σε εκλογική περιφέρεια αλλά μόνο σε επίπεδο επικρατείας», το αντίθετο δηλαδή από ό,τι ισχύει.

Η ουσία της όλης συζήτησης είναι πάντως η εξής: Εμείς θέλουμε να μπορούν οι απόδημοι να ψηφίζουν τους εκπροσώπους τους. Η ΝΔ έχει στο μυαλό της μόνο το κομματικό της συμφέρον. Αυταπατάται ότι τώρα που χάνει τις ψήφους των Ελλήνων του εσωτερικού θα σωθεί από τις ψήφους του εξωτερικού. Ότι αν χάσει την πρώτη θέση θα ξανακερδίσει το καλπονοθευτικό μπόνους των 50 εδρών με τις ψήφους των αποδήμων. Είναι μακριά νυχτωμένη! Οι απόδημοι δεν είναι στο τσεπάκι της. Έχουν γνώση των πολιτικών πραγμάτων και κρίση, όπως όλοι οι Έλληνες.

Σε κάθε περίπτωση, η δική μας στάση είναι στάση αρχής. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν το μόνο κόμμα που σύστησε το 2018 νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τη διευκόλυνση της ψήφου των αποδήμων και δεν κατέθεσε απλώς τη δική του κομματική πρόταση. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν αυτός που κατέθεσε συγκεκριμένη πρόταση στην αναθεώρηση του Συντάγματος, χωρίς την οποία δεν θα υπερψηφιζόταν ο νόμος για τη διευκόλυνση της ψήφου των αποδήμων. Μολονότι θεωρούσαμε ορθότερη τη χωρίς διακρίσεις δική μας πρόταση, υπερψηφίσαμε τον νόμο του 2019, γιατί θέλαμε να έχουν φωνή και ψήφο οι Έλληνες του εξωτερικού. Με αντίστοιχη ευθύνη, αντιστρόφως ανάλογη από αυτή της κυβέρνησης, προσήλθαμε και στη συζήτηση αυτή. Η πρότασή μας δίνει το δικαίωμα ψήφου σε όλους τους Έλληνες της διασποράς, χωρίς διακρίσεις και περιορισμούς, χωρίς να αλλοιώνει τη βούληση του εθνικού εκλογικού σώματος.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ