Χρήστος Σταϊκούρας: Βαδίζουμε στο μέλλον με δυναμισμό και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας
– Έχουμε χρέος όλοι μας να πάμε μακριά την πατρίδα μας
Φέτος εορτάζουμε τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Επανάσταση που συνιστά, αναμφίβολα, τομή στη μακρά ιστορία του Ελληνισμού, καθώς αποτέλεσε την ιδρυτική πράξη του νεότερου ελληνικού κράτους.
Παράλληλα, όμως, συγκίνησε, ενέπνευσε και αφύπνισε λαούς σε όλη την οικουμένη, συνιστώντας παράδειγμα για μετέπειτα αγώνες, για την προάσπιση της Ελευθερίας, της Ανεξαρτησίας και της Δημοκρατίας.
Η φετινή χρονιά, με το ιστορικό και συμβολικό βάρος που φέρει, μπορεί –και πρέπει– να αναδειχθεί σε κειμήλιο εθνικής αυτογνωσίας και ταυτόχρονα να αποτελέσει πολύτιμη ευκαιρία απολογισμού, αναστοχασμού και οραματισμού.
Πόσω μάλλον που η φετινή επέτειος συμπίπτει με προκλήσεις της γείτονος, την αυξημένη αβεβαιότητα και μια νέα ιδιότυπη μάχη που δίνουμε για να αποτινάξουμε τον «ζυγό της πανδημίας» και να επανακτήσουμε την «ελευθερία» μας.
Είναι αλήθεια ότι στην πορεία αυτών των 200 ετών συγκροτήσαμε τη νέα Ελλάδα.
Προοδεύσαμε, περνώντας μέσα από Συμπληγάδες.
Πολεμήσαμε τόσο γενναία, που ακόμη και όταν χάσαμε πολέμους, αναγνωρισθήκαμε ως νικητές.
Όμως υποπέσαμε και σε λάθη, σε καταστροφικές εμφύλιες διαμάχες.
Ωστόσο, χάρη στην αυταπάρνηση και στις θυσίες του ελληνικού λαού αλλά μερικές φορές και την αλληλεγγύη εταίρων και συμμάχων μας, καταφέρναμε να σταθούμε όρθιοι, βγαίνοντας δυνατότεροι μετά από κάθε κρίση.
Ειδικότερα όσον αφορά την πορεία της ελληνικής οικονομίας, αυτή χαρακτηρίζεται από περιόδους με εντυπωσιακά αναπτυξιακά άλματα αλλά και με στασιμότητες και υφέσεις.
Μέσα στο πέρασμα των δεκαετιών η χώρα κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει οικονομικά αλλά να προοδεύσει και να εξελιχθεί.
Είναι αλήθεια ότι η πορεία της οικονομίας περιέχει σημαντικά επιτεύγματα:
♦ Την εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα, οι οποίοι συνέβαλαν στην αλλαγή κουλτούρας, στο μπόλιασμα ιδεών και στη μεγέθυνση της οικονομίας.
♦ Το μέγιστο επίτευγμα της εισόδου της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ακολούθως στον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη.
♦ Τις εντυπωσιακές φάσεις ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού κατά τις περιόδους Χαρίλαου Τρικούπη, Ελευθέριου Βενιζέλου και Κωνσταντίνου Καραμανλή, που μετέτρεψαν την Ελλάδα από οικονομία και κοινωνία υστέρησης σε μια ανεπτυγμένη χώρα του ευρωπαϊκού χώρου και του κόσμου.
♦ Τη θεαματική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της.
Όμως, ο απολογισμός των 200 ετών προσφέρει μια ξεχωριστή ευκαιρία να αναλογιστούμε όχι μόνο αυτά και πολλά άλλα επιτεύγματα, αλλά και τα λάθη μας.
Η εμπειρία και τα διδάγματα του παρελθόντος προσδιορίζουν, σε μεγάλο βαθμό, τους γενικούς άξονες των προτεραιοτήτων τις οποίες οφείλουμε να υιοθετήσουμε.
Συγκεκριμένα:
1ος άξονας: Η οικοδόμηση ενός νέου παραγωγικού προτύπου.
Εάν διατρέξουμε τη σύγχρονη ιστορία μας, θα διαπιστώσουμε ότι ένα από τα μεγαλύτερα μειονέκτημα της ελληνικής οικονομίας υπήρξε η έλλειψη επαρκώς τεκμηριωμένου σχεδίου.
Οι οικονομικές κρίσεις που διήλθε η χώρα μας στη διάρκεια των δύο τελευταίων αιώνων ανέδειξαν με εμφατικό τρόπο τις αδυναμίες του εκάστοτε εφαρμοζόμενου παραγωγικού μοντέλου, που, για μακρές περιόδους, δεν στηρίχθηκε στους ισχυρούς πυλώνες της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, ενώ παρουσίαζε ροπή προς την κατανάλωση, τον υπέρμετρο δανεισμό και την έλλειψη υγιών ξένων επενδύσεων.
Γι’ αυτό, βασικός στόχος της σημερινής κυβέρνησης, από την αρχή της θητείας της, είναι η στροφή της ελληνικής οικονομίας σε ένα νέο, σύγχρονο, εξωστρεφές, ανταγωνιστικό, ανθεκτικό, πράσινο, ψηφιακό και κοινωνικά δίκαιο αναπτυξιακό μοντέλο, με αύξηση της συνολικής παραγωγής, των εξαγωγών και των επενδύσεων, κυρίως μέσω της αξιοποίησης των σύγχρονων τεχνολογιών, της διάδοσης και εφαρμογής της γνώσης, της προώθησης σε σύγχρονες κατευθύνσεις της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της διά βίου μάθησης, της έρευνας και της καινοτομίας.
2ος άξονας: Η εφαρμογή ισορροπημένης δημοσιονομικής πολιτικής.
Η άσκηση συνετής και ισορροπημένης δημοσιονομικής πολιτικής καθίσταται ζωτικής σημασίας για την υγιή ανάπτυξης της χώρας, χωρίς να αυξάνεται υπέρμετρα το χρέος εις βάρος των επόμενων γενεών.
Η σημερινή κυβέρνηση ακολουθεί αυτήν την οικονομική στρατηγική από την πρώτη στιγμή.
Ακόμη και κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης, όπου κρίθηκε αναγκαία η αλλαγή σχεδιασμού και η εφαρμογή επεκτατικών πολιτικών, ως υπουργείο Οικονομικών προχωρήσαμε μεν στην αξιοποίηση της υφιστάμενης –σε ευρωπαϊκό επίπεδο– δημοσιονομικής ευελιξίας, αποφεύγοντας όμως τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό.
3ος άξονας: Η περαιτέρω αναβάθμιση της ποιότητας των θεσμών.
Ο θεσμικός εκσυγχρονισμός του ελληνικού κράτους αποτέλεσε μια αργή διαδικασία, που αντιμετώπισε πισωγυρίσματα.
Η γραφειοκρατία, η πολυνομία, οι πελατειακές σχέσεις και η πλημμελώς λειτουργούσα διοικητική μηχανή στάθηκαν τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη και στην προσέλκυση επενδύσεων, επί πολλές δεκαετίες.
Ωστόσο, ήδη από τα πρώτα χρόνια ύπαρξης του νέου κράτους, και παρά τις όποιες θεσμικές αρρυθμίες, είχαν φανεί τα πρώτα ψήγματα φιλελευθερισμού και δικαιοσύνης.
Αντίστοιχη είναι και η πρόοδος αναφορικά με τη λειτουργία της Αντιπροσωπευτικής μας Δημοκρατίας, ως διαδικασία εγγύησης της ελευθερίας, μέσα από την απόλαυση των δικαιωμάτων, κάθε μορφής.
Αναντίρρητα, η Ελλάδα, ειδικά μετά το 1974, έχει πραγματοποιήσει άλματα στον συγκεκριμένο τομέα, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως δεν υπάρχουν ακόμα πεδία και τομείς που υπολείπεται.
Άλματα έχουν συντελεστεί και κατά τη θητεία της σημερινής κυβέρνησης, στους τομείς της βελτίωσης της λειτουργίας των θεσμών, της αποδοτικότητας της δημόσιας διοίκησης και της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, αξιοποιώντας και τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών.
4ος άξονας: Η διαμόρφωση περιβάλλοντος ενότητας.
Ένα από τα μεγαλύτερα διδάγματα της ιστορικής μας διαδρομής είναι ότι έχουμε ανάγκη τη σύμπνοια, τη συναίνεση και τη συνεργασία, καθώς ενωμένο το έθνος μας άνθισε, εντυπωσίασε και μεγαλούργησε.
Αντιθέτως, οι διχόνοιες και η επικράτηση του λαϊκισμού, ως γνώμονας λήψης σημαντικών αποφάσεων, αποδείχθηκαν μοιραία λάθη, που οδήγησαν σε εθνικό διχασμό και οικονομική κατάρρευση.
Δίχως την τοξικότητα και την εκκωφαντική ένταση αυτών και δίχως την κατά καιρούς επικράτηση των σειρήνων της δημαγωγίας, η Ελλάδα θα είχε σίγουρα επιτύχει ακόμη σπουδαιότερα επιτεύγματα.
5ος άξονας: Ο δυναμισμός και το αίσθημα εθνικής αυτοπεποίθησης.
Η Ελλάδα οφείλει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στο εγχείρημα της ολοκλήρωσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και στη διαμόρφωση της νέας εποχής, παγκοσμίως, που ανοίγεται μπροστά μας.
Με περηφάνια και αυτοπεποίθηση διατυπώνουμε συνεκτικές προτάσεις για την επίτευξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, ευημερίας και ισότητας.
Βαδίζουμε στο μέλλον με δυναμισμό και εμπιστοσύνη στον εαυτό μας.
Συνοψίζοντας, στο πέρασμα των 200 αυτών ετών ζήσαμε στιγμές θριάμβου αλλά και καταστροφής, πράξαμε σωστά, κάναμε όμως και λάθη, προχωρήσαμε μπροστά, κάναμε όμως και βήματα προς τα πίσω.
Το βέβαιο είναι ότι δεν σταματήσαμε ποτέ να αγωνιζόμαστε.
Όπως και σήμερα, που δίνουμε αυτήν την πρωτοφανή μάχη με την πανδημία.
Μάχη από την οποία θα βγούμε πιο δυνατοί, ενωμένοι και αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε τα διδάγματα του παρελθόντος και να αδράξουμε τις ευκαιρίες του παρόντος.
Είναι στο χέρι όλων μας να υπερνικήσουμε τις δυσκολίες και να συνδιαμορφώσουμε ένα μέλλον υψηλής, βιώσιμης, έξυπνης, κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης.
Την Ελλάδα, την πατρίδα μας, που έρχεται από μακριά, έχουμε χρέος όλοι μας να την πάμε μακριά, με εθνική αξιοπρέπεια, συνολική ισχύ και ευημερία των πολιτών της.
(*) Από την ομιλία του με θέμα «200 Χρόνια Οικονομικής Επιβίωσης» στο διαδικτυακό συνέδριο του Economist
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ