Διπλωματία και αθωότητα – Του Π. Αδαμίδη

Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Η ψυχρολουσία είναι πρόσφατη. Αποδόθηκε σε παρεξήγηση. Σαν να λέμε… στην «κακιά στιγμή». Η φίλη και σύμμαχος Αίγυπτος προχώρησε σε προκήρυξη για αδειοδοτήσεις σε θαλάσσια οικόπεδά της με τρόπο που έδινε πάτημα στις τουρκικές αξιώσεις για υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη. Την ίδια στιγμή κυκλοφόρησαν κάποιες νέες εκδοχές του EastMed, που ούτε λίγο ούτε πολύ τοποθετούσαν την Κύπρο στην «άγονη γραμμή». Και την παρέκαμπταν.

Τίποτα το τρομερό για τον θαυμαστό χώρο της διπλωματίας. Η στάθμιση των συμφερόντων των κρατών είναι αυτή που υπαγορεύει τις εξελίξεις. Ενδεχομένως, η διαπίστωση, που επιβεβαιώνεται σε όλη την ιστορική διαδρομή, να ηχεί κατά τι κυνική. Δεν είναι όμως αμοραλιστική. Στο μέτρο που δεν αφορά εξόφθαλμη αθέτηση συμφωνηθέντων.

Γιατί η Αίγυπτος δεν παραβίασε κάποια συμβατική της υποχρέωση έναντι της χώρας μας. Συμφωνήσαμε προ ολίγων μόλις μηνών τον μερικό προσδιορισμό των μεταξύ μας θαλασσίων ζωνών. Και αναγνωρίσαμε αυξημένη επιρροή στην αιγυπτιακή ακτογραμμή έναντι τις σχετικής ακτογραμμής της Κρήτης. Ανεξάρτητα από το εύλογο και το εμπεριστατωμένο της τελικής κατανομής, για το οποίο μπορούν να προβληθούν απόψεις, με συνεκτίμηση και του ιστορικού χωροχρόνου και συγκυρίας, ο μερικός καθορισμός ήταν πάγια επιδίωξη των Αιγυπτίων, στην οποία στέρξαμε. Αναλάβαμε και το αντίστοιχο ρίσκο. Αναπότρεπτα πρέπει να γίνει και ο απολογισμός, έναντι ποιων ωφελημάτων.

Πέρα από την αμοιβαία συμπάθεια και κατανόηση, η Αίγυπτος, όπως και κάθε κράτος, έχει τις προτεραιότητές της. Σαφώς και αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις καλές και παραγωγικές σχέσεις με τη χώρα μας. Όσο όμως επιθυμούσαμε εμείς να διευθετήσουμε εκκρεμότητες στο ζήτημα του καθορισμού των θαλασσίων ζωνών μας με τα όμορα κράτη, το ίδιο και περισσότερο το επεδίωκαν οι Αιγύπτιοι. Διατηρώντας όμως ισορροπίες. Ενόσω αντιμετωπίζουν με καχυποψία την Τουρκία του Ερντογάν, την ίδια στιγμή δεν θέλουν να υπερβούν το όριο των αποδεκτών προκλήσεων. Δε λησμονούν ότι ο ανατραπείς Μόρσι είχε καίρια στήριξη από τους Τούρκους, όπως και ότι οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», αλλά και οι φονταμενταλιστές εν γένει, έχουν μεγάλη κοινωνική απήχηση και ευάριθμο ακροατήριο στη χώρα τους. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα ειδικά στη Χερσόνησο του Σινά είναι ηχηρά. Γνωρίζουν επίσης ότι η γειτονική τους Λιβύη, όπου το ισοζύγιο πολιτικής ισχύος έχει διαμορφωθεί θετικά για την Τουρκία, με τον νεοορισθέντα μάλιστα Πρόεδρο, είναι το καταφύγιο αλλά και το ορμητήριο ριζοσπαστικοποιημένων ισλαμιστών ενάντια στον στρατηγό Αλ Σίσι.

Την ίδια στιγμή, στην ψυχολογία των κρατών υπάρχει ανομολόγητο αλλά υπαρκτό σε πλείστες όσες περιπτώσεις το λεγόμενο «δίλημμα του φυλακισμένου». Διαμορφώνεται κυρίως στη βάση συμμαχιών που συστήνονται έναντι ενός κοινού εχθρού ή θεωρούμενης απειλής. Σε επίπεδο διεθνών σχέσεων ο υπολογισμός έχει να κάνει με το κατά πόσο ο κατά τα άλλα σύμμαχος θα κάνει το άνοιγμα στον κοινό αντίπαλο και θα αξιοποιήσει για δικά του συμφέροντα την κατά τα άλλα δυσχερή θέση του απομονωμένου αντιπάλου. Είναι και μια υπόμνηση πως συμμαχίες που εδράζονται στην αντιμετώπιση της κοινής απειλής δεν μπορούν να εξαντλούνται στη διαχείρισή της. Ιδίως μάλιστα όταν οι σύμμαχοι δεν αντιλαμβάνονται και δεν βιώνουν την απειλή με τον ίδιο τρόπο. Παράλληλα πρέπει να αναπτυχθούν λειτουργικές διμερείς σχέσεις, αμοιβαία επωφελείς. Στο όλο σκηνικό δεν υπάρχει χώρος για αθωότητα.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ