Εύα Καϊλή στο “Π”: Πόσα μπορεί να πετύχει το Ευρωκοινοβούλιο τελικά για την ΕΕ;

Της
ΕΥΑΣ ΚΑΪΛΗ
Ευρωβουλευτού

Στην πολιτική, στις Δημοκρατίες, οι πολίτες αξιολογούν τους πολιτικούς που επιλέγει η κάθε παράταξη. Ένας βουλευτής μπορεί να αρκεστεί στις ελάχιστες υποχρεώσεις που έχει η θέση του και να επενδύσει στην επικοινωνία, μπορεί όμως να κάνει και τα μέγιστα. Συγκεκριμένα, ένας ευρωβουλευτής μπορεί να φέρει εξαιρετικά σημαντικές αλλαγές και ανατροπές στα σχέδια και τη νομοθεσία της Επιτροπής και του Συμβουλίου.

Το Ευρωκοινοβούλιο επηρεάζει και χαράζει πολιτικές, μπορεί να λάβει νομοθετικές πρωτοβουλίες, να διαπραγματευτεί με την Επιτροπή και το Συμβούλιο, όταν συν-νομοθετεί εξ ονόματος των ευρωπαίων πολιτών, αλλά η εξουσία και εφαρμογή των πολιτικών είναι δουλειά των κυβερνήσεων.

Κάπως έτσι, το Συμβούλιο προσπαθεί να διευρύνει τη δική του εξουσία, χωρίς μάλιστα την υποχρέωση λογοδοσίας. Η δε Επιτροπή λειτουργεί περισσότερο τεχνοκρατικά, στην υπηρεσία του Συμβουλίου.

Χαρακτηριστική είναι μία από τις πρώτες μου αναμνήσεις στις Βρυξέλλες. Τότε που, ως νεοαφιχθείσα, είχαν σπεύσει «βετεράνοι» ευρωβουλευτές να μου δώσουν τις πρώτες συμβουλές:

«Θα καταλάβεις πόσα μπορούσες όταν θα είναι αργά, γιατί σε παρασύρουν οι ρυθμοί της δουλειάς», «Έχεις ελάχιστα περιθώρια να αλλάξεις τα πράγματα», «Μην τα βάλεις με τους παλιούς, γιατί θα τους βρίσκεις μπροστά σου», «Μην διεκδικείς θέσεις, γιατί το ΠΑΣΟΚ είναι αποδυναμωμένο στο S&D και το point system δεν σας ευνοεί». Μάλιστα, ένας συνάδελφος Ολλανδός σε κάθε μου πρόταση για αλλαγές απαντούσε:

«Οφείλουμε να ακολουθούμε τη γραμμή, γιατί η ανυπακοή των Ελλήνων στους κανόνες σάς οδήγησε στην κρίση».

Καθότι από τη φύση μου αντιδραστική, αποφάσισα να δω αν όντως ήταν τόσο στενά τα περιθώριά μας.
Έτσι, έχτισα ικανές συμμαχίες, πήρα νομοθετικές πρωτοβουλίες, διεκδίκησα και έγινα η πρώτη γυναίκα πρόεδρος για την επιστήμη και τεχνολογία, ίδρυσα το Κέντρο για την Τεχνητή Νοημοσύνη, πέρασα στον προϋπολογισμό και τα επενδυτικά εργαλεία της ΕΕ τη δυνατότητα επενδύσεων σε πρωτοποριακούς τομείς, κατάφερα να βελτιώσω τον τρόπο που επιλέγονται τα έργα που θα χρηματοδοτούσε η EE, ώστε να επωφεληθεί και η χώρα μου και όχι μόνο οι ισχυρότερες χώρες, πέρασα με μεγάλη πλειοψηφία σημαντικές τροπολογίες και κατάφερα να αναδείξω με στοιχεία σημαντικές ελλείψεις που έπρεπε να αντιμετωπισθούν, ενώ βρέθηκα στα πιο επιδραστικά φόρουμ για να υπερασπιστώ τη χώρα μου με επιχειρήματα και δουλειά.

Παρά την προσπάθειά μας, εντός ΕΕ, να επιτευχθούν συμβιβασμοί, απαιτείται συχνά ετοιμότητα και για ευθεία αντιπαράθεση.

Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω περιστατικό:
«Τι να απαντάω στους γερμανούς πολίτες που με ρωτάνε γιατί να πληρώνουν την καλοπέραση των Ελλήνων;», με ρώτησε ένας εκπρόσωπος επιχειρηματικών συμφερόντων της Γερμανίας, αιφνιδιάζοντας και τους 50 παρευρισκομένους επιχειρηματίες – όλοι τους άντρες.

«Όταν υπογράφαμε υπέρογκες αμυντικές δαπάνες ήμασταν καλοί πελάτες για τη Γερμανία, όταν όμως βρεθήκαμε στη δίνη του κυκλώνα, βρήκαν ευκαιρία να κερδοσκοπήσουν εν μέσω κρίσης, εξαγοράζοντας για ψίχουλα την περιουσία της χώρας μου. Αυτό απαντήστε και δείξτε τους με στοιχεία τον πλούτο που συγκεντρώθηκε στη Γερμανία, όταν το δικό μας ΑΕΠ κατρακυλούσε και οικογένειες καταστρέφονταν», ήταν η απάντησή μου.

Μου ζήτησαν συγγνώμη τελικά, αλλά παρόμοιες καταστάσεις ήταν συνηθισμένες, όπως μου μετέφεραν κι άλλοι έλληνες συνάδελφοι.

Διαπιστώνει όμως κανείς, παράλληλα, πόσο σημαντικό πολιτικό – οικονομικό – κοινωνικό επίτευγμα είναι η ΕΕ, αφού καταφέρνουν να συναντώνται διαφορετικές νοοτροπίες, πολιτισμοί, αποχρώσεις ιδεολογικές, βιώματα και πεποιθήσεις, από διαφορετικά εκλογικά συστήματα και διαδρομές σε μια προσπάθεια αμοιβαίων συμβιβασμών, με στόχο μια πραγματική Ένωση, βασισμένη στην αμοιβαιότητα, στις θεμελιώδεις αρχές, αξίες και δικαιώματα του Χάρτη της Ενωμένης Ευρώπης.

Τα θεσμικά όργανα των Βρυξελλών αντανακλούν τις συνήθειες, τις αδυναμίες και τα προνόμια που έχει η κάθε χώρα-μέλος.

Υπάρχουν συνάδελφοι διορισμένοι, με θητεία 40 ετών στο Ευρωκοινοβούλιο, πρώην πρωθυπουργοί κρατών, γνωστές προσωπικότητες και διακεκριμένοι επιστήμονες και επιχειρηματίες εντός και εκτός των συνόρων της χώρας τους, επιτυχημένοι συνάδελφοι, που εν μέσω θητείας αποχώρησαν για να αναλάβουν καθήκοντα Επιτρόπου ή για να μετέχουν σε κάποιο κυβερνητικό σχήμα αλλά και πλέον πολλοί εκλεγμένοι νεότεροι συνάδελφοι από υβριδικά πολιτικά σχήματα, που τους ανέδειξε το κύμα της ανάγκης για ανανέωση στις χώρες τους, ακόμη και ακτιβιστές με μεγάλη δημοφιλία.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον οικοσύστημα, όπου για να καταφέρουμε κοινές νίκες, πρέπει να χτίσουμε εσωτερικές συμμαχίες, διακομματικές και διακρατικές ταυτόχρονα, αντιλαμβανόμενοι τις ευαίσθητες ισορροπίες ανά περίπτωση.

Η δυναμική που μπορεί να αποκτηθεί όταν το άθροισμα των δυνάμεων αυτών συμφωνήσει σε μια κατεύθυνση μπορεί πραγματικά να έχει μια πρωτόγνωρη και σαρωτική ισχύ. Βέβαια, υπάρχουν φορές που συμβαίνει το αντίθετο, όπως, για παράδειγμα, όταν παρέδωσε το Ευρωκοινοβούλιο την τελική επιλογή προέδρου της Επιτροπής στα χέρια του Μακρόν και της Μέρκελ, αποτυγχάνοντας να διαχειριστεί τη δύναμη που του δόθηκε από τους ευρωπαίους πολίτες.

Το Ευρωκοινοβούλιο, ωστόσο, διατηρεί τη δύναμη να αποσύρει την εμπιστοσύνη του στην Επιτροπή, αν δεν προχωρήσουν όσα δεσμεύθηκε να προχωρήσουν.

Στα χέρια του Ευρωκοινοβουλίου βρίσκεται και ο προϋπολογισμός της Ένωσης, που για να επικυρωθεί πέτυχαν οι ευρωβουλευτές να συνδεθεί με όρους σεβασμού του κράτους δικαίου από κάθε κράτος-μέλος.

Επίσης, το Ευρωκοινοβούλιο επικυρώνει ή ακυρώνει την ανάληψη αξιωμάτων στις κορυφαίες θέσεις των ευρωπαϊκών οργάνων και αυτό είναι ένα ακόμη ισχυρό όπλο διαπραγμάτευσης στα χέρια του. Αποκλειστικές αρμοδιότητες πολιτικής έχει, σύμφωνα με τις Συνθήκες, για εμπορικές σχέσεις, τελωνειακή ένωση, νομισματική πολιτική, πολιτική ανταγωνισμού, αλιεία και συν τρέχουσα αρμοδιότητα με τα ΚΜ στους περισσότερους τομείς πολιτικής. Συμπληρωματικά, πάντως, μπορεί να συντονίσει η ΕΕ τα ΚΜ σχεδόν σε κάθε τομέα πολιτικής, με βασικότερο την οικονομική πολιτική.

Οι εποχές αναδεικνύουν ακριβώς αυτήν την ανάγκη αλλά και τις προσδοκίες των πολιτών να αναλάβει μεγαλύτερες ευθύνες η ΕΕ για συντονισμό και έλεγχο σε τομείς που τα ΚΜ δεν κατάφεραν μεγάλες επιτυχίες μόνα τους, όπως η μεταναστευτική πολιτική, η ασφάλεια της δημόσιας υγείας, η πολιτική προστασία μέχρι και η τεχνολογική ανάπτυξη και η κοινωνική και εδαφική συνοχή.

Η προσπάθεια μεταρρυθμίσεων στην ΕΕ με την πρωτοβουλία «Conference for the Future of Europe» οφείλει να ενισχύσει τον δημοκρατικό ρόλο που διαδραματίζει το Ευρωκοινοβούλιο και να ορίσει καθαρά τα επόμενα βήματα της Ευρώπης για έναν ισχυρό γεωπολιτικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή.

Γιατί, τελικά, το Ευρωκοινοβούλιο και πρέπει και μπορεί να κάνει περισσότερα από όσα κάνει.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ