Ηρεμία στην περιοχή θέλουν οι ΗΠΑ με χωροφύλακα το Ισραήλ – Του Βασ. Ταλαμάγκα
Του
ΒΑΣΙΛΗ ΤΑΛΑΜΑΓΚΑ
Ο νέος πλανητάρχης ανάλαβε καθήκοντα και τα σοβαρά ζητήματα της γεωπολιτικής της περιοχής μας μπαίνουν στο τραπέζι.
Μετά τη Σύνοδο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, πριν από λίγες ήμερες, επανέρχεται η σταθερότητα μεταξύ των μελών του με άμεσες ενέργειες προς αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων, ενώ θα υπάρξουν επισκέψεις υπουργών Οικονομίας σε χώρες που χρειάζονται οικονομική ενίσχυση, ανθρωπιστική βοήθεια και νέες επενδύσεις.
Το αποτέλεσμα αυτό ευνοεί σημαντικά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις αρχές Δεκεμβρίου επιβεβαίωσε την απόφαση της Ευρώπης να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ευρύτερης περιοχής. Όλες οι χώρες της ΕΕ αλλά και αυτές της ενταξιακής διαδικασίας δείχνουν με τον τρόπο τους ότι κατανοούν τις απαιτήσεις της εποχής μας.
Η Άγκυρα οριστικοποίησε την ημερομηνία των διερευνητικών συνομιλιών, αντιλαμβανόμενη ότι έφτασε η πολιτική στιγμή προσαρμογής στις διεθνείς της υποχρεώσεις. Κάθε πλευρά επαναφέρει τους τίτλους έναρξης που ικανοποιούν τη διεθνή προσδοκία αλλά και τις επιθυμίες των λαών τους.
Οι διερευνητικές συνομιλίες Ελλάδας – Τουρκίας θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο που επιτρέπει ορθολογική συζήτηση των θεμάτων της ημερήσιας διάταξης, που διακόπηκε το 2016.
Οι συνομιλίες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ θα συμβάλουν δημιουργικά στην αποκατάσταση συνεργασίας, που εξασφαλίζει τη νοτιοανατολική πτέρυγα.
Τα προβλήματα της συμμαχίας με την Τουρκία και το κομβικό θέμα των S-400 σκιάζουν τη σχέση ΗΠΑ – Τουρκίας και θα ακολουθηθεί η πορεία που επιβάλλεται από τη γραφειοκρατική πραγματικότητα της φιλοτουρκικής ηγεσίας της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Η πρόταση της Διεθνούς Διάσκεψης για τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο έχει κινητοποιήσει τα ενδιαφερόμενα μέρη, με πρώτο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Οι πληροφορίες μιλούν για πρωτοβουλία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών που θα επιταχύνει τη διοργάνωση της Διεθνούς Διάσκεψης, υπό τη συμπροεδρία ΟΗΕ – ΕΕ, για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στη λογική που επιβάλλει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Οι συμπρόεδροι, με τη θεσμική ευθύνη τους και με δεδομένη την εντολή της διεθνούς κοινότητας, θα εργασθούν για την εκτόνωση των εντάσεων, την αναπτυξιακή συνεργασία, τη σταθερότητα και τη συνεννόηση, προς όφελος της διεθνούς ειρήνης και της καλής γειτονίας των κρατών της περιοχής.
Ταυτοχρόνως, με στόχο την επιτυχή εξέλιξη του όλου εγχειρήματος, τα κράτη και οι συμμετέχοντες διεθνείς και περιφερειακοί οργανισμοί δικαιούνται να ζητήσουν γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δικαίου της Θάλασσας επί σημείων που θα μπορούσαν να περιπλέξουν τις συνομιλίες και να ακυρώσουν τις εργασίες της διάσκεψης.
Οι κυρώσεις
Η απόφαση του Αμερικανικού Κογκρέσου να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία επηρεάζει την αμυντική βιομηχανία της γειτονικής χώρας, που θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την επιθετική τακτική απέναντι στη νέα αμερικανική κυβέρνηση.
Οι αμερικανικές κυρώσεις αναμένεται να πλήξουν σημαντικά την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας. Οι κυρώσεις, πέρα από τις επιπτώσεις που θα έχουν στην τουρκική αμυντική βιομηχανία, αφού ο σχετικός νόμος προβλέπει τη διακοπή χρήσης αμερικανικών δικαιωμάτων και αδειών, φέρουν και ένα σημαντικό πρόσημο στο πεδίο των συμβολισμών, αφού είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ επιβάλλουν ξανά κυρώσεις στην Τουρκία ύστερα από το 1974 και την εισβολή της στην Κύπρο. Ουσιαστικά η Άγκυρα θα κληθεί σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να αναθεωρήσει τη στάση της σε σχέση με τη Ρωσία, αφού, εκτός των πρόσφατων κυρώσεων, η Τουρκία έχει αποκλειστεί από το πρόγραμμα της αγοράς και κατασκευής των αεροσκαφών F-35.
Το γεγονός ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση Μπάιντεν έχει διαφορετικές διαθέσεις όσον αφορά τα θέματα της ΝΑ Μεσογείου και του ΝΑΤΟ έρχεται να ενισχύσει την πεποίθηση πως ο Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει να επαναχαράξει τη στρατηγική του. Οι κυρώσεις για το οπλικό σύστημα S-400 μπορεί να αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου, αφού οι ΗΠΑ θα επιχειρήσουν να επαναοριοθετήσουν τις σχέσεις Τουρκίας – Ρωσίας.
Σηματοδοτούν επίσης και την επιστροφή της Αμερικής στην περιοχή μετά από χρόνια αποστασιοποίησης, λόγω της πολιτικής Τραμπ, ενώ δίνουν κι ένα σήμα στους Ευρωπαίους να προχωρήσουν πιο δυναμικά και τοποθετούν τη σχέση της Τουρκίας με την Αμερική και τη Δύση ευρύτερα μέσα σε ένα πλαίσιο με αμερικανικούς όρους.
Στην τελευταία διάσκεψη για τα θέματα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Ανατολικής Μεσογείου, τον Δεκέμβριο, τέθηκε από αμερικανικής πλευράς το ζήτημα στήριξης της Ελλάδας απέναντι «στον οποιοδήποτε», όπως λέχθηκε, χωρίς να κατονομαστεί η Τουρκία.
Από αμερικανικής πλευράς, ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παρουσία των γερουσιαστών Κρις Βαν Χόλεν, της Πολιτείας του Μέριλαντ, και Ρόμπερτ Μενέντεζ, της Πολιτείας του Νιού Τζέρσεϊ, δύο εκ των σημαντικότερων υπερασπιστών των ελληνικών θεμάτων στην αμερικανική πολιτική σκηνή.
Το Ισραήλ
Στη διάσκεψη αυτή συμμετείχαν επίσης ηγετικές προσωπικότητες, διαμορφωτές της κοινής γνώμης, κυβερνητικοί αξιωματούχοι και εκπρόσωποι του επιχειρηματικού και ακαδημαϊκού χώρου.
Ιδιαίτερη σημασία είχε το θέμα της αντιμετώπισης της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, η ανάδειξη της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας, η αεροπορική δύναμη των χωρών της περιοχής ως κλειδί σταθερότητας και ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και οι δεσμεύσεις των Αμερικανών για τα Δυτικά βαλκάνια, καθώς και οι επιπτώσεις των αμερικανικών εκλογών στην εξωτερική πολιτική, την ενίσχυση των σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών και Ελλάδας σε επίπεδο άμυνας, ασφάλειας, ενέργειας, εμπορίου και τουρισμού. Ήταν εμφανές ότι κλειδί στην προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή –το θέλουν και οι Αμερικανοί– είναι η στάση του Ισραήλ, που τα τελευταία χρόνια είναι κοντά στα ελληνικά συμφέροντα.
Στη γεωπολιτική όμως όλα αλλάζουν άρδην. Το κλίμα, για την ώρα, είναι θετικό για την Ελλάδα, αλλά μπορεί να αλλάξει από ένα τυχαίο περιστατικό ή μια προνομιακή κρατική συμφωνία κάποιου. Άλλωστε κάθε χώρα –ιδιαίτερα οι ΗΠΑ– φροντίζει πάντα για τα δικά της συμφέροντα. Η κρίση με τον Τραμπ έριξε την Αμερική στα σχοινιά. Πολλοί πιστεύουν ότι θα χρειαστεί μία τετραετία για να ανακτήσει το χαμένο έδαφος.
Μέχρι τότε, η Ελλάδα πρέπει να συγκροτήσει σοβαρό κέντρο μικροπολιτικής, για να αντιμετωπίσει τις όποιες προκλήσεις με σοβαρές συμμαχίες σε βάθος χρόνου.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: ΑP