Εμβόλιο έναντι του SARS-CoV-2 – Του Θ. Δημόπουλου
Του
ΘΑΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγητή Ιατρικής, Πρύτανη ΕΚΠΑ
Η πανδημία COVID-19 συνεχίζει να προελαύνει με ταχείς ρυθμούς σε Ευρώπη και Αμερική, ενώ η εμφάνιση νέων στελεχών του SARS-CoV-2, που πιθανώς προσδίδουν ευκολία στη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο, καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για να τερματιστεί η αλυσίδα μετάδοσης. Η έναρξη των εμβολιασμών έναντι του SARS-CoV-2 αποτελεί αχτίδα ελπίδας για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ωστόσο η εξασφάλιση υψηλού ποσοστού εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού παραμένει πραγματική πρόκληση.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επιτευχθεί συλλογική ανοσία σε όλα τα κράτη του κόσμου, το οποίο σημαίνει να έχει εμβολιαστεί τουλάχιστον το 60% του πληθυσμού. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, έχει υπολογιστεί ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής πρέπει να εμβολιάζονται 3 εκατομμύρια άτομα τη μέρα ούτως ώστε να επιτευχθεί η συλλογική ανοσία μέχρι τον Ιούλιο. Τα αντίστοιχα νούμερα που αφορούν την Ελλάδα είναι 40.000 εμβολιασμοί τη μέρα, εάν θέσουμε ως στόχο την επίτευξη συλλογικής ανοσίας μέχρι τον Ιούλιο.
Ο σχεδιασμός της εμβολιαστικής στρατηγικής έναντι του SARS-CoV-2 έχει ένα βασικό αμφιλεγόμενο ζήτημα. Η επιλογή της αποθήκευσης εμβολίων ώστε να εξασφαλιστεί η έγκαιρη χορήγηση της δεύτερης δόσης έναντι της χορήγησης της πρώτης δόσης του εμβολίου σε όσο το δυνατό περισσότερα άτομα είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Το Ηνωμένο Βασίλειο θέτει ως προτεραιότητα τον εμβολιασμό όσων περισσότερων πολιτών είναι δυνατό με την πρώτη δόση του εμβολίου. Ακολούθως, η δεύτερη δόση μπορεί δυνητικά να χορηγηθεί έως και τρεις μήνες μετά την πρώτη δόση του εμβολίου.
Σύμφωνα με τα δεδομένα από τις κλινικές μελέτες και τις εκτιμήσεις, μία δόση του εμβολίου μπορεί να προσφέρει 52% αποτελεσματικότητα. Υποστηρίζεται επίσης ότι το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι υψηλότερο με την περαιτέρω ενορχήστρωση της ανοσιακής μνήμης, ωστόσο δεν υπάρχουν σχετικά βιβλιογραφικά δεδομένα, αφού οι συμμετέχοντες στις κλινικές μελέτες εμβολιάστηκαν με δύο δόσεις. Οι υγειονομικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου θεωρούν ότι η επιπλέον προστασία από τη δεύτερη δόση του εμβολίου είναι μετρίου βαθμού όταν η δεύτερη δόση χορηγείται σύντομα χρονικά με την πρώτη δόση, γι’ αυτό και η χορήγηση έως και τρεις μήνες μετά μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια της προστασίας που προσδίδει ο εμβολιασμός.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε ανάλογη οδηγία, όπου αναφέρει ότι η δεύτερη δόση του εμβολίου της Pfizer μπορεί να χορηγηθεί έως έξι εβδομάδες μετά την πρώτη δόση. Ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι υποστηρίζει την προσέγγιση να ελευθερωθούν όλα τα διαθέσιμα εμβόλια έναντι του SARS-CoV-2 ώστε να εμβολιαστεί όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, παρά να κρατηθούν ώστε να διασφαλιστεί η έγκαιρη χορήγηση της δεύτερης δόσης. Με αυτόν τον τρόπο ο Joe Biden παρέχει το πρώτο δείγμα γραφής σχετικά με το πώς πρόκειται να τροποποιήσει τον σχεδιασμό της απερχόμενης κυβέρνησης του Donald Trump και να προχωρήσει σε μαζικό εμβολιασμό του πληθυσμού.
Σημειώνεται ότι το πρώτο εμβόλιο έναντι του SARS-CoV-2 που έλαβε έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές και αναπτύχθηκε από τις εταιρείες Pfizer/BioNTech απαιτεί τη χορήγηση δεύτερης αναμνηστικής δόσης του εμβολίου 21 ημέρες μετά την πρώτη δόση ώστε να επιτύχει την επιδιωκόμενη αποτελεσματικότητα με βάση τα δεδομένα των κλινικών μελετών. Το εμβόλιο της εταιρείας Moderna απαιτεί και αυτό τη χορήγηση δύο δόσεων, αλλά με απόσταση 28 ημερών μεταξύ τους.
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα αφορά τη διάρκεια της ανοσίας που μπορεί να προσφέρει το εμβόλιο. Παρόλο που δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα σχετικά με τη διάρκεια της ανοσιακής απάντησης στους εμβολιασθέντες, μπορούμε να εξάγουμε έμμεσα συμπεράσματα με βάση την ανοσιακή απάντηση ασθενών που έχουν αναρρώσει από COVID-19.
Πρόσφατη έρευνα στο περιοδικό «Science» έδειξε ότι τόσο τα αντισώματα όσο και η κυτταρική ανοσία διατηρούνται για τουλάχιστον οκτώ μήνες σε ασθενείς που έχουν αναρρώσει από COVID-19. Επομένως, αναμένεται ότι και τα εμβόλια θα έχουν μία τουλάχιστον ανάλογη ή και καλύτερη αποτελεσματικότητα.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί μια άλλη πρόσφατη μελέτη από το Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία έδειξε ότι το εμβόλιο της Pfizer είναι αποτελεσματικό και έναντι του μεταλλαγμένου στελέχους του ιού SARS-CoV-2, που εντοπίστηκε αρχικά στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Νότια Αφρική.
Τέλος, σε διεθνές επίπεδο, αποτελεί αδήριτη ανάγκη να αποφευχθεί ο λεγόμενος «εθνικισμός του εμβολίου». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας διαπίστωσε με ανησυχία ότι με βάση την τρέχουσα παγκόσμια κατανομή των εμβολίων στο τέλος του 2021 θα έχει εμβολιαστεί μόνο το 10% των πολιτών που ζουν σε υπό ανάπτυξη κράτη. Είναι λοιπόν αναγκαίο να ληφθεί ειδική μέριμνα ως προς τη διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα των εμβολίων σε αυτές τις περιοχές.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: thesseconomy.gr