Μ. Σπυράκη στο “Π”: Ο χαμός με τα εμβόλια αδικεί την Ευρώπη
Της
ΜΑΡΙΑΣ ΣΠΥΡΑΚΗ
Ευρωβουλευτού ΝΔ-ΕΛΚ
Αν ρωτήσουμε σήμερα τον πρώτο συμπολίτη μας, που θα συναντήσουμε τυχαία στο δρόμο, «Τι κάνουν στην Ευρώπη για τα εμβόλια;», η πιθανότερη απάντηση που θα πάρουμε είναι ότι «τσακώνονται».
Στις Βρυξέλλες, η Κομισιόν καλείται να απολογηθεί γιατί δεν έχει αγοράσει εξαρχής και με την ανακάλυψη όσα εμβόλια χρειάζονται και οι 27 χώρες. Στις χώρες-μέλη, ακόμη και τις πιο ισχυρές, η πολιτική αντιπαράθεση χτυπά «κόκκινο» και το θέμα είναι γιατί οι κυβερνήσεις δεν αγόρασαν πρώτες όσα εμβόλια βρήκαν διαθέσιμα στη διεθνή αγορά.
Στη Γερμανία η Άνγκελα Μέρκελ τα ακούει από τον Τύπο αλλά και από στελέχη του κόμματός της και στη Λετονία ο άλλοτε συνάδελφος ευρωβουλευτής και νυν πρωθυπουργός Κριστιάνις Κάρινς «έφαγε» τον υπουργό Υγείας. Ο λαϊκισμός, η συνωμοσιολογία και η έλλειψη ενημέρωσης εντείνουν τη σύγχυση, ενώ όλοι μας, εύλογα, περιμένουμε το εμβόλιο για να βγούμε από το σπίτι, με μάσκα αλλά και με την αυτοπεποίθηση που προσφέρει η αποδεδειγμένη ανοσία.
Από αυτό το παζλ στον δημόσιο διάλογο λείπουν κομμάτια που αδικούν την Ευρώπη και δεν αναδεικνύουν τον καταλυτικό ρόλο της ΕΕ ώστε να φθάσουμε να έχουμε όχι εμβόλιο, αλλά εμβόλια. Συγχρόνως ο θόρυβος καλύπτει τις πραγματικές ευθύνες των εταιρειών παραγωγής των εμβολίων, αφού ορισμένες από αυτές χρηματοδοτήθηκαν αφειδώς από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, δηλαδή από τις τσέπες των ευρωπαίων φορολογουμένων, και επιτρέπει να γίνεται παιχνίδι συμφερόντων εν μέσω πανδημίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υπογράψει συμβόλαια με τη σουηδοβρετανική AstraZeneca, την αμερικανική Johnson & Johnson, τη γαλλοβρετανική Sanofi / GSK, το αμερικανογερμανικό δίδυμο Pfizer / BioNTech, τη γερμανική CureVac και την αμερικανική Moderna και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την αμερικανική Novavax.
Ωστόσο τρία στοιχεία, αν και προφανή, δεν αναδεικνύονται στον δημόσιο διάλογο:
1. Η ΕΕ χρηματοδότησε την έρευνα με δισ. ευρώ και αυτά τα χρήματα λειτουργούν ως προκαταβολή για την παραγγελία εμβολίων στις εταιρείες που τα έλαβαν. Συνολικά, οι τιμές που διαπραγματεύεται η ΕΕ στις κοινές παραγγελίες για τις 27 χώρες είναι σαφώς φθηνότερες από τις τιμές που θα έπαιρνε κάθε χώρα χωριστά. Έχοντας μάλιστα διαφορετικούς προμηθευτές, η ΕΕ εξασφαλίζει ότι λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Αντί να υιοθετούμε με ευκολία την εκτίμηση ότι η Φον ντερ Λάιεν είναι τσιγκούνα και δεν έβαλε το χέρι στα ευρωπαϊκά ταμεία να παραγγείλει όσα εμβόλια βρήκε μπροστά της, καλύτερα να αναλογιστούμε πως η Κομισιόν, με την έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου και του Συμβουλίου, διαχειρίζεται τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων, που ούτε άπειρα είναι ούτε δικά της.
2. Προφανώς, οι εταιρείες καλλιέργησαν υψηλές προσδοκίες για τις δυνατότητές τους να παραγάγουν εμβόλια και η Κομισιόν έλαβε τις εξαγγελίες τους ως δεδομένες, καθώς δεν είχε εικόνα για την έλλειψη πρώτων υλών στις οποίες βασίζονται τα νέα εμβόλια. Εκεί εντοπίζεται και το μεγάλο λάθος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το λάθος διογκώνεται από τον θόρυβο που προκαλεί η διαμάχη μεταξύ των εταιρειών για το μερίδιο των εμβολίων που θα παραδώσουν στην ΕΕ. Για παράδειγμα, οι Γερμανοί επιμένουν πως το εμβόλιο της Pfizer / BioNTech –η δεύτερη είναι μια μικρή, καινοτόμα γερμανική επιχείρηση– πρέπει να προτιμηθεί γιατί έχει προχωρήσει και έχει αδειοδοτηθεί και κατηγορούν την Κομισιόν ότι χρηματοδοτεί τη Sanofi-Pasteur, που είναι γαλλικών συμφερόντων.
Στις 20 Σεπτεμβρίου πάντως, στη δημόσια ακρόαση των εκπροσώπων των φαρμακευτικών εταιρειών, που συγκαλέσαμε ως Επιτροπή Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας του Ευρωκοινοβουλίου, κανένας από τους συνομιλητές μας δεν καλλιέργησε ψευδαισθήσεις. Σε μια δική μου ερώτηση ο αντιπρόεδρος της Sanofi-Pasteur, Thomas Triomphe, απάντησε:
«Ετοιμαζόμαστε να παρασκευάσουμε 1 δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίων μέχρι το τέλος του 2021».
3. Σε εκείνη την ακρόαση ενημερωθήκαμε ότι για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της COVID-19 θα πρέπει να εμβολιαστεί το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού, τουλάχιστον. Συνολικά, για αυτό χρειάζεται να παραχθούν 8 δισ. δόσεις εμβολίων κατά της COVID-19, όταν για όλες τις ασθένειες σε όλο τον κόσμο παράγονται 5 δισ. δόσεις εμβολίων τον χρόνο, σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παρέθεσε η Magdalena Rodriguez de Azero, Executive Director, Vaccines Europe, της European Federation of Pharmaceutical Industries and Associations.Τα εμβόλια είναι ακριβά και οι φτωχότερες χώρες δεν έχουν ίση πρόσβαση στην αγορά. Ως εκ τούτου, η ΕΕ οφείλει να συμβάλει ώστε το εμβόλιο να διανεμηθεί τουλάχιστον στις χώρες της γειτονιάς μας προκειμένου να υπάρχει μια αρχική θωράκιση συνολικά της Ευρώπης. Ήδη 13 υπουργοί Εξωτερικών χωρών-μελών ζήτησαν ανοιχτά με επιστολή τους να προμηθεύσει η Ένωση με εμβόλια και τις έξι χώρες των Βαλκανίων, μεταξύ των οποίων είναι η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία, καθώς και τη Γεωργία και την Ουκρανία.
Πράγματι, η πορεία των εμβολιασμών στην ΕΕ δεν εξελίσσεται το ίδιο φαντασμαγορικά, όπως άρχισε. Αντίθετα, η γιορτή για την αρχή της απελευθέρωσης από τον ιό εξελίσσεται σε καυγά διαρκείας. Μέσα σε όλη αυτήν τη φασαρία, ας κρατήσουμε ότι το εμβόλιο είναι η μεγάλη επιτυχία της Ευρώπης, οι κοινές πολλαπλές παραγγελίες φαρμάκων στην ΕΕ είναι ένα ιστορικό βήμα για όλους μας και πως χωρίς την Ευρωπαϊκή Ένωση όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά θα ζούσαμε τον εφιάλτη δίχως τέλος. Άλλωστε και ο Μπόρις Τζόνσον, που επαίρεται για την αυτονομία της χώρας του μετά το Brexit, τους καρπούς των ευρωπαϊκών κονδυλίων έσπευσε να δρέψει. Ο λαϊκισμός μπορεί να φέρνει ψήφους, αλλά όταν πρόκειται να εφεύρει εμβόλια δείχνει να δυσκολεύεται…
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ