Οι θαλάσσιες ζώνες των ελληνικών νησιών αντικείμενο επιβουλής εκ μέρους της Τουρκίας – Του Εμμ. Γούναρη

Του
Δρος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΟΥΝΑΡΗ
Εμπειρογνώμονος, Πρεσβευτού ε.τ.,
Διδάκτορος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου (FU Berlin)

Το Καστελλόριζο (Μεγίστη) καθώς και οι υπόλοιπες νησίδες του συμπλέγματος αυτού, ως νήσοι, σύμφωνα με το άρθρο 121 παράγραφος 2 της Σύμβασης Δικαίου Θαλάσσης του 1982, έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη, συνορεύουσα ζώνη, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και υφαλοκρηπίδα.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης Δικαίου Θαλάσσης του 1982, ό,τι ισχύει για τις ηπειρωτικές ακτές ισχύει και για τις νησιωτικές! Οι μη κατοικήσιμοι ή στερούμενοι ιδίας οικονομικής ζωής βράχοι, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 121, δεν έχουν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), ούτε υφαλοκρηπίδα.

Μερικά όμως παράκτια κράτη, ιδίως η Τουρκία, όταν μπροστά από τις ηπειρωτικές ακτές τους υπάρχουν νησιά άλλου κράτους (Ελλάδος), ισχυρίζονται ότι τα νησιά αυτά αποτελούν μια «ειδική περίπτωση» και δεν έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, αγνοώντας τις παραπάνω παραγράφους του άρθρου 121.

Δυστυχώς, μερικοί από τους διεθνείς δικαστές της Χάγης, ως και των άλλων διεθνών δικαστηρίων, για καθαρά πολιτικούς λόγους, σε πολλές από τις αποφάσεις τους παραβιάζουν τις διατάξεις της Σύμβασης του 1982 και μάλιστα τους κανόνες του Διεθνούς Θετικού Δικαίου (γραπτού και εθιμικού), που δεσμεύουν τους πάντες, ακόμη και αυτούς που δεν έχουν υπογράψει ή επικυρώσει ή προσχωρήσει στη σύμβαση του 1982.

Υπάρχουν βέβαια μερικά κράτη τα οποία λόγω γεωγραφίας έχουν μόνο μικρό εύρος αιγιαλίτιδος ζώνης και στερούνται ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, όπως η Βοσνία. Οι διεθνείς αυτοί δικαστές δεν αποφασίζουν αντικειμενικά, όπως θα έπρεπε, αλλά λαμβάνουν υπόψη την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων και των μεγάλων διεθνών οργανισμών. Αυτός είναι ο λόγος που αντιτιθέμεθα σε μια από κοινού με την Τουρκία προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την επίλυση της διαφοράς μας για την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου (Καστελλόριζο και λοιπές μικρονησίδες).

Οι εκπρόσωποι ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, πρόσφατα, σε μια συνάντηση στο Ωδείο Αθηνών, δήλωσαν ότι με την προσφυγή μας στη Χάγη θα απαλλαχθούμε από τις επικίνδυνες πρακτικές της Τουρκίας. Αν είναι ποτέ δυνατόν! Το Καστελλόριζο και οι λοιπές νήσοι και νησίδες της Ελλάδος, με βάση και άλλες διεθνείς συνθήκες, έχουν όλες τις προϋποθέσεις για να έχουν όλες τις θαλάσσιες ζώνες που προβλέπει η Σύμβαση Δικαίου Θαλάσσης του 1982.

Η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα της Ελλάδος και της Κύπρου (με βάση την αρχή της ίσης απόστασης, τη μέθοδο μέσης γραμμής ή πλάγιας γραμμής) εφάπτονται με οριογραμμή μήκους 24 ν.μ. Η Τουρκία βέβαια δεν δέχεται την οριογραμμή αυτή, υποστηρίζοντας ότι η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα της Ελλάδος και της Κύπρου δεν εφάπτονται λόγω μεγάλης απόστασης μεταξύ του συμπλέγματος των νήσων του Καστελλόριζου και της υπολοίπου Ελλάδος.

Σε μια δε ημερίδα που είχε οργανωθεί από το περιοδικό «Economist» για το Δίκαιο της Θαλάσσης, στο ξενοδοχείο «Απόλλων», στο Καβούρι, ένας συμμετέχων υποστήριξε ότι σε περίπτωση που ένα διεθνές δικαστήριο δεν ήθελε να δεχθεί την οριογραμμή των 24 ν.μ., θα μπορούσε να προτείνει τη χάραξη ενός διαδρόμου, εντός της τουρκικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, που να συνδέει τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου με την υπόλοιπη Ελλάδα, όπως επίσης τη χάραξη ενός διαδρόμου που συνδέει την Ελλάδα και την Κύπρο, έπειτα, βέβαια, από προηγούμενη εφαρμογή της μεθόδου της μέσης γραμμής για τον χωρισμό του Αιγαίου και της θαλάσσιας περιοχής του Καστελλόριζου και των υπόλοιπων νησιών του συμπλέγματος σε δύο τμήματα, το Δυτικό για την Ελλάδα και το Ανατολικό για την Τουρκία, λαμβάνοντας υπόψη τις ηπειρωτικές ακτές Ελλάδος – Τουρκίας. Αυτό μας θυμίζει τους διαδρόμους εντός της επικράτειας της Ανατολικής Γερμανίας, που συνέδεαν το Δυτικό Βερολίνο με τη Δυτική Γερμανία.

Αυτούς τους κινδύνους δεν τους βλέπουν αυτοί που υποστηρίζουν την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή σε κάποιο άλλο δικαστήριο; Μόνο η εφαρμογή της αρχής της ίσης απόστασης, με ελαφρές αποκτήσεις για τεχνικούς λόγους, είναι η λύση της όλης υπόθεσης. Αυτό που δεν έχει εφαρμόσει η Ελλάδα μέχρι σήμερα ας το εφαρμόσει τώρα.

Η Τουρκία πάντα απειλεί, πάντα ζητά και πάντα αρπάζει. Επίσης θα πρέπει η Ελλάδα να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να εφαρμόσει αμέσως τις αποφασισθείσες κυρώσεις έναντι της Τουρκίας. Σε περίπτωση αρνήσεως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα ας αναλάβει μόνη της την όλη υπόθεση.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ