Η πολιτική Μπάιντεν για Ελλάδα – Τουρκία – Του Β. Ταλαμάγκα
Του
ΒΑΣΙΛΗ ΤΑΛΑΜΑΓΚΑ
Ήταν 31 Ιανουαρίου του 2017, όταν οι αναγνώστες των «New York Times» διάβαζαν ένα άρθρο του Άντονι Μπλίνκεν, που υποστήριζε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εξοπλίσουν τους Κούρδους της Συρίας για να νικήσουν στον αγώνα ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος. Εφημερίδες του τουρκικού καθεστώτος επιτέθηκαν τότε στον Μπλίνκεν λέγοντας ότι κανείς δεν ασχολείται με τους ανθρώπους των «κλειστών λεσχών».
Η τότε αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε τελικά να οπλίσει τους Κούρδους εναντίον του ISIS.
Η προσέγγιση του Τραμπ με τον Ερντογάν συντελέστηκε αργότερα –σχεδόν δύο χρόνια μετά– και αφού είχε ηττηθεί ο ISIS και είχε ξεπεραστεί η κρίση στις διμερείς σχέσεις, εξαιτίας της κράτησης του αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον από την Τουρκία.
Σε περίπου ενάμισι μήνα ο Μπλίνκεν θα είναι ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ…
Θεωρείται διπλωμάτης σταδιοδρομίας, με καλή γνώση των γραφειοκρατών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ενώ είχε υπηρετήσει ως σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας επί δύο χρόνια δίπλα στον Τζο Μπάιντεν κατά την πρώτη θητεία του Προέδρου Ομπάμα και ως βοηθός υπουργός Εξωτερικών τα τελευταία δύο χρόνια της δεύτερης τετραετίας του. Με τον νέο Πρόεδρο γνωρίζονται πάνω από 20 χρόνια και ο Μπλίνκεν ήταν επί έξι χρόνια βοηθός του, όταν ο Μπάιντεν ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας.
Ο Άντονι Μπλίνκεν, όπως άλλωστε και ο νέος πλανητάρχης, γνωρίζει καλά τα ελληνοτουρκικά θέματα και δεν έκρυψε ποτέ πως στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να μην απομακρυνθεί η Τουρκία από τη Δύση.
Ο Μπλίνκεν έχει άριστη γνώση της χώρας του Ερντογάν, την οποία είχε επισκεφθεί κατά την περίοδο 2015 – 2017 ως βοηθός υπουργός Εξωτερικών.
Λίγες ημέρες πριν από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, στις 27 Οκτωβρίου 2020, ο Μπλίνκεν έκανε μια ανάρτηση στο Twitter σχετικά με την Τουρκία, εκφράζοντας την απογοήτευσή του για τις δηλώσεις του Ερντογάν και του νικητή των τουρκοκυπριακών εκλογών Ερσίν Τατάρ υπέρ της λύσης των δύο κρατών στο Κυπριακό.
Ο Άντονι Μπλίνκεν είχε καταγγείλει και την κίνηση της Τουρκίας να μετατρέψει σε τζαμί την Αγια-Σοφιά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ θα θελήσουν να παίξουν ενεργό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, με τρόπο που θα αυξήσει την πίεση προς την Άγκυρα. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η Ελλάδα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση για να επηρεάσει την κυβέρνηση Μπάιντεν υπέρ των ελληνικών θέσεων στα ελληνοτουρκικά.
Η σημαντική σύσφιγξη των ελληνοαμερικανικών σχέσεων τα τελευταία χρόνια έχουν βάλει σε νέα ρότα τις σχέσεις των δύο χωρών. Ψηλά στην ατζέντα του νέου Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναμένεται να είναι η υλοποίηση των συμφωνιών που έχει υπογράψει η Ελλάδα και η ταυτόχρονη απομάκρυνση ρωσικών ή άλλων συμφερόντων κυρίως από τα ελληνικά λιμάνια.
Πρόσφατα εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την αποκρατικοποίηση του Οργανισμού Λιμένα Αλεξανδρούπολης αρκετά, κορυφαία οικονομικά γκρουπ.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η κοινοπραξία της αμερικανικής επενδυτικής εταιρείας Black Summit Financial Group. Πρόκειται για μια συμμετοχή που είχε προαναγγελθεί ως αποτέλεσμα του έντονου αμερικανικού ενδιαφέροντος για το λιμάνι της πόλης.
Η δεύτερη κοινοπραξία που εκδήλωσε ενδιαφέρον είναι αυτή των εταιρειών Cameron, Goldair Cargo και Bollore Africa Logistics.
Στους ενδιαφερόμενους είναι και ο Οργανισμός Λιμένα Θεσσαλονίκης. Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι αν και η Ελλάδα είναι ευρωπαϊκή χώρα, η οποία δίνει μεγάλη σημασία στα θέματα διαφάνειας, η ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας πρέπει να αντιμετωπιστεί και υπό το πρίσμα της κομβικής γεωπολιτικής θέσης που έχει το συγκεκριμένο λιμάνι.
Στο πλαίσιο της νέας αμυντικής συνεργασίας που έχει υπογράψει η Ελλάδα με τις ΗΠΑ, το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης θα χρησιμοποιηθεί και από τις συμμαχικές δυνάμεις που εδρεύουν στην ευρύτερη περιοχή. Στο περίπλοκο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί με τα εθνικά θέματα, η ελληνική κυβέρνηση –πιστεύουν οι ίδιοι κύκλοι– πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα τη συγκεκριμένη διαδικασία, διότι, καμιά φορά, διαφορετικά γεωπολιτικά κέντρα χρησιμοποιούν τις νόμιμες διαδικασίες αλλά και επιχειρηματικά σχήματα προκειμένου να παρέμβουν σε κρατικές συμφωνίες εξαιρετικής σημασίας.
Ένα άλλο σημείο που αποτελεί αγκάθι για τη νέα διακυβέρνηση Μπάιντεν στην περιοχή είναι και τα σήματα εγκατάλειψης της λύσης του ενιαίου κράτους που στέλνει η Άγκυρα, κάτι που καθιστά την Κύπρο ως το πιο πιθανό σημείο σύγκρουσης στις τουρκοαμερικανικές σχέσεις. Όλες οι τάσεις της αμερικανικής διπλωματίας είναι ξεκάθαρα απέναντι –για την ώρα– σε αυτήν την τουρκική θέση.
Οι γραφειοκράτες
Στο κενό εξουσίας πάντως που έχει δημιουργηθεί στην Αμερική μέχρι να αναλάβει η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν παρατηρούνται κινήσεις των ανθρώπων της γραφειοκρατίας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που μπορεί να αποτελούν προηγούμενο για τη νέα διακυβέρνηση.
Πριν από λίγες ήμερες οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν και έθεσαν στη μαύρη λίστα τους μέλη της πολιτοφυλακής του Χαφτάρ για ύποπτες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εγκλήματα πολέμου.
Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν ήταν βάσει του «νόμου Magnitsky», ο οποίος επιτρέπει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να στοχεύει παραβάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως παγώνοντας περιουσιακά στοιχεία και απαγορεύοντας στους Αμερικανούς να συνεργάζονται μαζί τους.
«Ο Μοχάμεντ αλ-Κάνι και η πολιτοφυλακή Kaniyat βασάνισαν και σκότωσαν πολίτες κατά τη διάρκεια μιας σκληρής εκστρατείας καταπίεσης στη Λιβύη», ανέφερε σε δήλωσή του ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι κοντά στον λιβυκό λαό και θα χρησιμοποιήσουν όλα τα εργαλεία και τις δυνάμεις που διαθέτουν για να στοχεύσουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λιβύη και σε ολόκληρο τον κόσμο», κατέληξε ο ίδιος.
Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών κατηγόρησε την πολιτοφυλακή του Χαφτάρ, καθιστώντας την υπεύθυνη για βασανιστήρια, βίαιες εξαφανίσεις, εκτοπισμό και δολοφονίες πολιτών.
Είναι αλήθεια ότι οι Αμερικανοί –και σωστά– είναι απόλυτα ευαισθητοποιημένοι στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σε έναν πόλεμο όμως, δυστυχώς, όλες οι πλευρές προβαίνουν σε ωμότητες.
Όταν είναι ευρύτερα γνωστό ότι πληθώρα αγριοτήτων έχουν διαπράξει τζιχαντιστές μισθοφόροι από τη Συρία, που έφτασαν στη Λιβύη με αεροπλάνα του Ερντογάν, είναι απορίας άξιο ότι οι μόνοι που κατηγορούνται είναι οι στρατιώτες του Χαφτάρ με τη σαφή φιλελληνική στάση.
Οι γνωρίζοντες λένε ότι το τουρκικό λόμπι κάνει δουλειά, εκμεταλλευόμενο το κενό εξουσίας.
Στο διπλωματικό πεδίο τα πάντα έχουν συνέχεια, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Το τουρκικό μακροπολιτικό κέντρο εδώ και δεκαετίες είναι γνωστό ότι επενδύει στα κενά εξουσίας και προσπαθεί να επιβάλλει τετελεσμένα.
Το σκηνικό πάντως εμφανίζεται, στην εκκίνηση, θετικό για τα ελληνικά συμφέροντα. Τα πρόσφατα γεγονότα όμως στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και αλλού έδειξαν ότι οι λεγόμενες «μεγάλες δυνάμεις» λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο υπό το πρίσμα των όποιων συμφερόντων τους.
Στη σημερινή ρευστή, για τα γεωπολιτικά ζητήματα, εποχή τα λάθη κοστίζουν ακριβά και οι συμμαχίες αλλάζουν άρδην.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Φωτό: athina984.gr