Έτοιμος να παζαρέψει ο Ερντογάν με τον Μπάιντεν

Με ατού τον περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας

-Να παγιδεύσει Αθήνα και Λευκωσία σε διάλογο επί των τετελεσμένων επιδιώκει η Άγκυρα
-Ύπουλο χτύπημα από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

Ενισχυμένη από την επιτυχία της να καταστεί ρυθμιστικός παράγοντας στον Καύκασο, σε μια περιφερειακή κρίση που αφορά και τις ισορροπίες Ανατολής – Δύσης, η Τουρκία αναμένει τώρα το παζάρι με τη νέα αμερικανική διοίκηση του Τζο Μπάιντεν από θέση ισχύος, ενώ απέναντι στην Ελλάδα φαίνεται ότι θα εξαντλήσει όλα τα όρια, επιβάλλοντας τετελεσμένα μέχρι τις παραμονές της Συνόδου Κορυφής, όπου θα επιδιώξει να κερδίσει και πάλι την ανοχή της ΕΕ, με γερμανική παρέμβαση.

Η Άγκυρα επιτυγχάνει να δείξει στον διεθνή περίγυρο ότι μπορεί, παρά την παραπαίουσα οικονομία της, να κρατάει τέσσερα μέτωπα ανοικτά και μάλιστα να κερδίζει προωθώντας τις θέσεις της. Σε μια παρτίδα που μέχρι τώρα έχει να παρουσιάσει τελικά μόνο νίκες.

Η Τουρκία έχει πέτυχει να καθορίσει τις τύχες της Λιβύης και με το τουρκολιβυκό μνημόνιο να βάλει σε εφαρμογή και να επιβάλει το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» στην πιο ακραία μορφή του. Στη Συρία έχει καταλάβει εδάφη της χώρας και έχει καθοριστικό ρόλο για το μέλλον της χώρας. Στον Καύκασο πέτυχε όχι μόνο να βάλει τη σφραγίδα της στη στρατιωτική νίκη του Αζερμπαϊτζάν αλλά και πάλι με τη στήριξη της Ρωσίας (με την οποία βρίσκονται πάντα σε διαφορετικά στρατόπεδα, αλλά στο τέλος τα βρίσκουν) έγινε μέρος της λύσης και βάζει για πρώτη φορά και επίσημα (στρατιωτικό) πόδι στον Καύκασο.

Και στην Ανατολική Μεσόγειο, έχοντας απέναντί της την Ελλάδα και (θεωρητικά) τη Γαλλία, την Αίγυπτο και το Ισραήλ, η Τουρκία ανενόχλητη επιβάλλει τετελεσμένα εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου, πραγματοποιώντας έρευνες στην κυπριακή και ελληνική υφαλοκρηπίδα και γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.

Πλήρως αποθρασυσμένος, ο κ. Ερντογάν προχωράει σήμερα σε μια ακόμη σοβαρή πρόκληση με την επίσκεψη στα Κατεχόμενα και το πικνίκ στο Βαρώσι, αγνοώντας επιδεικτικά τις προειδοποιήσεις της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ρωσίας, που ζητούν σεβασμό των ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ για την περίκλειστη περιοχή…

Με την επίσκεψη αυτή και με τις δημόσια διατυπωμένες θέσεις τόσο από τον τούρκο ηγέτη όσο και από τον νέο ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ερσίν Τατάρ η Τουρκία είναι προφανές ότι επιδιώκει να θέσει υπό απόλυτο έλεγχο την όποια προσπάθεια επανεκκίνησης συνομιλιών για το Κυπριακό, ώστε να γίνει στο πλαίσιο που η ίδια θέτει, με στόχο τον έλεγχο με κάθε τρόπο, έμμεσο η άμεσο, των ενεργειακών πόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε αυτό το κλίμα, ο κ. Ερντογάν δεν είναι καθόλου απίθανο μόλις τελειώσει και αυτή η νέα NAVTEX να διευκολύνει την κ. Μέρκελ στην προσπάθειά της να αποφευχθεί η επιβολή κυρώσεων προς την Τουρκία. Και έτσι, αφού δώσει εντολή για απόσυρση του «Oruc Reis» σε τουρκικό λιμάνι, να ισχυρισθεί ότι είναι έτοιμος για διάλογο με την Ελλάδα.

Και εκεί θα είναι σε δύσκολη θέση ο κ. Μητσοτάκης, καθώς θα είναι προφανές ότι η όποια συζήτηση θα είναι επί των τετελεσμένων που έχει επιβάλει η Τουρκία, υπό τη διαρκή απειλή της Άγκυρας να στείλει γεωτρύπανο στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Και φυσικά τότε δεν θα έχει κανένα επιχείρημα η Ελλάδα για να υποστηρίξει την επιβολή κυρώσεων…

Η δημοσίευση της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο αναδεικνύει ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει στον σκληρό πυρήνα της γραφειοκρατίας των ΗΠΑ. Όσο κι αν ακούγονται πολιτικές δηλώσεις και «δεσμεύσεις» για δίκαιη και ειρηνική επίλυση των διαφορών, παρά τις επικριτικές δηλώσεις για την επιθετική πολιτική του Ταγίπ Ερντογάν, όταν η συζήτηση έρχεται στην ουσία τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Η έκθεση αυτή δηλώνει ότι δεν μπορεί να καταγράψει λίστα παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου (όπως είχε υποχρέωση να κάνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, λόγω νομοθεσίας, που πέρασε πριν από έναν χρόνο) γιατί αρχικώς οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο των 10 ν.μ. αλλά μόνο των 6 ν.μ., ώστε να συνταυτίζεται με τα χωρικά ύδατα. Όμως απολύτως προβληματικός είναι ο ισχυρισμός ότι σε περιοχές που είναι αλληλοκαλυπτόμενες οι διεκδικήσεις των δύο χωρών δεν είναι σαφές ποια είναι τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και συνεπώς ο εναέριος χώρος της και έτσι δεν μπορεί να καταγραφούν παραβιάσεις.

Η θέση αυτή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, εφόσον δεν αλλάξει, θα αποτελεί μια μόνιμη παγίδα για την Ελλάδα, καθώς πρακτικά με αυτόν τον τρόπο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποδέχεται και υιοθετεί τις τουρκικές θέσεις για μη ύπαρξη συνόρων στο Αιγαίο και για αμφισβητούμενες περιοχές. Ενώ υιοθετεί και την άλλη τουρκική θέση, σύμφωνα με την οποία για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία (στην προκειμένη περίπτωση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας). Είναι μάλιστα ακόμη πιο επικίνδυνη αυτή η θέση που διατυπώθηκε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, καθώς είναι σαν να «διαγράφει» τη Συμφωνία της Ιταλίας με την Τουρκία, το 1932, για την παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Ιταλία, ενώ με βάση την ίδια συμφωνία έγινε η παράδοσή τους από την Ιταλία στην Ελλάδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και είναι ακριβώς αυτό το επιχείρημα των Τούρκων, ότι, δηλαδή, δεν έχει επικυρωθεί «εγκύρως» η Ιταλοτουρκική Συμφωνία και συνεπώς τα σύνορα που προέβλεπε και αφορούσαν και συγκεκριμένες νησίδες και βραχονησίδες δεν υφίστανται…

Η Αθήνα προσπαθεί –με κινήσεις άλλοτε μελετημένες άλλοτε σπασμωδικές– να δημιουργήσει ένα διπλωματικό δίχτυ ασφάλειας απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα και οι συνεργασίες με το Ισραήλ, τα ΗΑΕ, την Αίγυπτο έχουν την σημασία τους, αλλά μέχρι ενός ορίου. Πολύ περισσότερο όταν δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι το πλαίσιο των τριμερών συνεργασιών που στήθηκε με πυρήνα την Ελλάδα και την Κύπρο θα συνεχίσει να έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ το επόμενο διάστημα.

Ήδη έχουν εκφραστεί αμφιβολίες για το κατά πόσο η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα ακολουθήσει τις επιλογές του Προέδρου Τραμπ στη Μέση Ανατολή. Εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις αυτές, τότε ο Τζο Μπάιντεν δεν θα αποδειχθεί τόσο θερμός υποστηρικτής του Ισραήλ και του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ούτε θα συνεχίσει τις πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση των σχέσεων του Ισραήλ με αραβικές χώρες.

Οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ παγίως έχουν ιδιαίτερα επιφυλακτικές σχέσεις με τα καθεστώτα του Κόλπου (λόγω και ανθρωπίνων δικαιωμάτων), ενώ η θέση των Δημοκρατικών και του νέου Προέδρου για αποκατάσταση της συμφωνίας με το Ιράν προκαλεί ανησυχία για την αποδυνάμωση του μετώπου που προωθούσε η προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση με άξονες το Ισραήλ, τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία αλλά και την Αίγυπτο, από το οποίο επιδίωξε να επωφεληθεί και η Ελλάδα μέσω των τριμερών συνεργασιών.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας