Διαβάστε το «Π», Εξοπλισμοί: Για ποιον, γιατί και πώς πρέπει να χρησιμοποιηθούν

Του
ΝΙΚΟΥ ΤΟΣΚΑ 
Υποστρατήγου ε.α.,
πρώην Αν. Υπουργού Προστασίας του Πολίτη
και Υφυπουργού Άμυνας

Βούτυρο ή κανόνια; Ψευτοδίλημμα, αλλά τίθεται. Σε μια μικρή χώρα, με απειλές και κινδύνους στον περίγυρο, τα ερωτηματικά που αφορούν την άμυνα και το κόστος της αναπόφευκτα εγείρονται σε συχνή βάση.

Ιδιαίτερα μετά από κρίσεις αναζητούνται λύσεις για την αντιμετώπιση της κύριας απειλής (τουρκικής). Το είδαμε μετά το 1964, 1967, 1974, 1987, 1996 και τώρα. Η προσφυγή στην τεχνολογία των όπλων έγινε η εύκολη συνταγή. Μια συνταγή που δινόταν ανεξάρτητα από το είδος της απειλής. Συνταγή μερικές φορές προσαρμοσμένη στην προηγούμενη απειλή και όχι στην επόμενη.

Άμυνα δεν σημαίνει μόνο όπλα
Οι Ένοπλες Δυνάμεις μιας χώρας δεν στηρίζονται μόνο στα όπλα. Έχουμε δει ιστορικά στρατούς να ηττώνται, αν και είχαν πληθώρα όπλων και υψηλή τεχνολογία. Στη Μάχη του Μαραθώνα οι Πέρσες ήταν περισσότεροι και είχαν πολλά όπλα. Οι Έλληνες όμως είχαν υπέρτερη τακτική και ηθικό. Στη σύγχρονη εποχή, στο Βιετνάμ, τα ίδια συνέβησαν. Χρειάζεται συνεχής αναπροσαρμογή της δομής του στρατού ώστε να μπορεί να αξιοποιεί τα σύγχρονα όπλα ή ακόμη τα παλαιά όπλα με έξυπνες τακτικές, προσαρμογή της εκπαίδευσης, αξιοποίηση κάθε μέσου και κάθε ανθρώπινου δυναμικού. Σε αυτόν τον τομέα κάναμε ό,τι μπορούσαμε, σε δύσκολες εποχές. Δυστυχώς, δεν προχώρησε η αναπροσαρμογή της δομής δυνάμεων (μείωση στρατοπέδων / μονάδων) που είχα καταθέσει ως υφυπουργός Άμυνας το α’ εξάμηνο του 2015.

Εξοπλισμοί χωρίς υποστήριξη
Όταν αγοράζεται ένα οπλικό σύστημα, ακόμη και το πιο μικρό, από μία χώρα, πρέπει να εξασφαλίζεται η υποστήριξη σε ανταλλακτικά και επισκευές για διάστημα τουλάχιστον 15 – 20 χρόνων. Υπάρχει το παράδειγμα του παγόβουνου, που είναι κάτω από το νερό 75% και πάνω από το νερό το υπόλοιπο 25%. Το ίδιο ισχύει για τις αγορές οπλικών συστημάτων. Η αρχική αξία αγοράς είναι περίπου το 25% και στη διάρκεια των 15 – 20 χρόνων ζωής του θα κοστίσει το υπόλοιπο 75%. Στη χώρα μας σχεδόν για όλα τα όπλα που αγοράσθηκαν δεν εξασφαλίσθηκε η συντήρηση. Κι αυτό έγινε για να αγορασθούν πολλά συστήματα στην αρχή, με ό,τι αυτό σημαίνει, και μετά «έχει ο Θεός».

Επίσης, οι εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες αφέθηκαν στην τύχη τους, αποδυναμώθηκαν, ιδιαίτερα τα χρόνια των Μνημονίων, και δεν μπορούν να υποστηρίξουν αποτελεσματικά τα μέσα και τα όπλα των Ενόπλων Δυνάμεων.

Τι χρειαζόμαστε;
Οι Ένοπλες Δυνάμεις πρέπει να είναι ικανές να αντιδράσουν γρήγορα και να αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας. Είναι όμως λάθος να προσπαθούμε να ανταγωνισθούμε σε ποσότητα τον αντίπαλο. Θα πρέπει να εξετάσουμε τι χρειάζεται και όχι να επιδιώκουμε το μεγαλύτερο, το καλύτερο, το πρώτο στον κόσμο, που πολλές φορές δεν υπάρχει. Εμείς πολλές φορές πάμε σαν το μυαλό του τρελού ή του πονηρού στο μεγάλο κομμάτι. Άλλες φορές επιζητούμε στρατηγικά όπλα, λες και είμαστε παγκόσμια υπερδύναμη και θα χρησιμοποιήσουμε διηπειρωτικά πλήγματα. Πώς το λέμε, «ακριβοί στα λάχανα και φτηνοί στο λάδι».

Τι εξαγγέλθηκε
Στις τελευταίες εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη ακούσαμε τα εξής: Η Πολεμική Αεροπορία προχωρά άμεσα στην απόκτηση μίας μοίρας 18 αεροσκαφών Rafale. Παράλληλα, ξεκινά η διαδικασία απόκτησης τεσσάρων νέων φρεγατών πολλαπλών ρόλων καθώς και τεσσάρων ναυτικών ελικοπτέρων Romeo και η αναβάθμιση των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ. Η ανακοίνωση δεν περιλάμβανε επιμέρους κόστη και δεν τηρήθηκε καμία προβλεπόμενη διαδικασία αμυντικής σχεδίασης και συμμετοχής των στρατιωτικών επιτροπών. Η κυβέρνηση αρχικά συζήτησε την αγορά φρεγατών από τη Γαλλία, μετά κατέληξε στα αεροσκάφη και τέλος έκανε το κλασικό σφάλμα άλλων εποχών: Πρώτα αποφάσισε, μετά θα βγάλει προδιαγραφές και μετά θα διαπραγματευθεί. Έχετε πάει ποτέ σε κατάστημα να ψωνίσετε με αυτήν τη διαδικασία;

Τι πρέπει να γίνει
Εξοπλισμοί: Ναι, όπου χρειάζεται, ανάλογα όμως με τις δυνατότητές μας.
Διαφθορά: Τα μάτια μας δεκατέσσερα. Έχουμε δει ήδη πολλά…
Προτεραιότητες: Πρώτα οι άμεσες ανάγκες. Κύρια, ανταλλακτικά για τα υπάρχοντα συστήματα.
Βούληση: Οι εξοπλισμοί δεν την υποκαθιστούν. Αν η κυβέρνηση σκοπεύει να υποχωρήσει σε θέματα κυριαρχίας, οι εξοπλισμοί δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν πονηρό αντιστάθμισμα.
Σχέδιο: Τα όπλα εξυπηρετούν αποκλειστικά κάποιον εθνικό σχεδιασμό και όχι το αντίστροφο.

Καμία περικοπή σε υγεία, παιδεία, κοινωνικά προγράμματα, για να γίνουν οι εξοπλισμοί. Υπάρχουν άλλες λύσεις.

Αν απαιτηθεί, θα πρέπει να γίνει, χωρίς δισταγμό, φορολόγηση μεγάλου πλούτου για να προστατευθεί η χώρα.

Τέλος, θα πρέπει να συνδυασθούν οι εξοπλισμοί με τις δομές, μείωση μονάδων, εκπαίδευση, τακτικές. Η θητεία θα πρέπει να συζητηθεί μετά από αυτά.

Είναι φανερό ότι μόνο οι εξοπλισμοί δεν αρκούν. Ειδικά όταν γίνονται άκριτα και χωρίς διαδικασίες.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ