Ο λουλάς της εικονικής μας συνύπαρξης
Γράφει ο
Δρ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Β. ΤΣΑΚΛΗΣ
Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Res. Assoc, Karolinska Institute, Sweden
[email protected]
Και ξάφνου γέμισαν γυάλες γουργουριστές και τουμπεκί αναδευτό και αρωματικό, απανταχού των ευαγών σύγχρονων καφενέδων, αλλά και κατ’ ιδίαν χρήση οικιακή και της στενής ομήγυρης ομού.
Διακόσια τα χρόνια από την Επανάσταση, την αληθινή και όχι αυτήν του Φοίνικος, και οι σύγχρονοι Ελληνοπαίδες κραδαίνουν εκ νέου το μαρκούτσι, ρουφώντας νωχελικά, ατμίζοντας τον αιθέρα, την ώρα που η πράξη ανεβαίνει story.
Η όποια σύγκριση με τότε στα χρόνια της πρώιμης νέας Ελλάδας και τις συνήθειες που πότισαν τη ζήση του Έλληνα στα 400 χρόνια ζύμωσης με τον Οθωμανό θα ήταν ατυχής. Τότε, ο ναργιλές συμπλήρωνε τη μέρα με τρόπο φυσικό, απενοχοποιημένο, συνήθεια δεσποτική ανδρών και μηχανή του χρόνου που περνούσε αργά και χρωματιζόταν από τις ουσίες πού είχε το χαρμάνι.
Τώρα, σημάδι χαλάρωσης, cool δήθεν αυθυπαρξίας, κομμάτι που δέον να συνδυαστεί με την επίδειξη άγνωστων στο νόημα δερματόστικτων ιδεογραμμάτων και άλλων καλλιτεχνικών στιλιστικών αποδόσεων, συμπληρωμένο από δασύτριχη γενειάδα, καμωμένη από τους χολιγουντιανούς «300».
Ένας εικοσάρης του σήμερα θαρρεί πως είναι έτοιμος να φυλάξει Θερμοπύλες και να ορθώσει ανάστημα στην ψυχασθένεια του νεο-Οθωμανού και του νεοταξικού συστήματος εντός και πέριξ. Ανδρώθηκε μέσα στη βιωματική πραγματικότητα της πρόσφατης ύφεσης, οικονομικής και κοινωνικής, και ενσωμάτωσε την εικονική πραγματικότητα της ηρωικότητάς του μέσα από το «Call of Duty» και το απόκοσμο σκηνικό της βίας της κονσόλας. Θεωρεί πως είναι γνωσιακά αυτάρκης, διεκπεραιώνοντας συρόμενος τη βασική του σπούδαξη και απαιτεί επί ίσοις όροις να εισαχθεί σε ανώτατες βαθμίδες, μιας και οι θύρες είναι ανοιχτές και για κύνες ούτε λόγος. Εξυπηρετεί άθελά του ένα επιστεγασμένο σύστημα παγκοσμιοποιημένης υποβάθμισης του πρωτόζωου ανθρώπου και στο προχωρημένο σενάριο πολλαπλασιάζεται, μεταλαμπαδεύοντας το υπερεγώ του στους απόγονους.
Στον αντίποδα, ένας συνομήλικός του αποπνέει ελπίδα, έχοντας προβάλει αντίσταση στα όσα δεινά, αντλώντας και ενσωματώνοντας τη δική του ηρωικότητα μέσα από τους ήρωες που γίναν λέξεις στο χαρτί της Ιστορίας. Είναι αυτός που δεν χρειάστηκε να συρθεί για να διδαχθεί και κατέχει το κλειδί για κάθε θύρα που θα τον οδηγήσει στην πραγμάτωση σπουδαίων εγχειρημάτων.
Ποιος από τους δύο παραπάνω νέους θα επικρατήσει στη διαμόρφωση του μέλλοντος αυτής της χώρας είναι άγνωστο καθ’ εαυτό. Είναι όμως σίγουρο, ως ελάχιστο, πως όσοι προηγηθήκαμε αυτών θα πρέπει από τη θέση και τον ρόλο που ο καθένας μας κατέχει στον κοινωνικό ιστό να βοηθήσουμε στον επαναπροσδιορισμό των νέων ηθών, στοχοθετώντας και ρυθμίζοντας τους θεσμούς που θα οδηγήσουν τις αξίες αυτής της γενιάς και των επομένων.
Φαντάζει λοιπόν μακρινή και σίγουρα παραμυθένια η εικόνα που αποτυπώνεται στις οριεντάλ ταπισερί του παρελθόντος, με τον πασά περιτριγυρισμένο από νωχελικές υπάρξεις, να ρουφά τον ναργιλέ του ανάκλινδρος στα παχυλά μαξιλάρια, ή τον ρεμπέτη πρόσφυγα του Μεσοπολέμου μες στην καπνιά του υπογείου, όπου τα κοκκινισμένα μάτια του πρόδιδαν το «ενισχυμένο» τουμπεκί. Ο ναργιλές του σήμερα είναι το συνοδευτικό της κενής ταυτότητας. Έχει απολέσει την έννοια της παρελθούσας χρήσης του και αυτό το μυστήριο της Ανατολής και αποδίδεται στην κακογουστιά μιας καθημερινότητας που απασχολεί συγχρόνως τα άνω άκρα, κρατώντας στη μια πλευρά το «έξυπνο» και στη σύστοιχη το μαρκούτσι, απενεργοποιώντας τη νόηση και χαρακτηρίζοντας τον χρήστη.
paron.gr