Π. Αδαμίδης: Περί ΑΟΖ και άλλων δαιμονίων

Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Οι «δράκοι» και οι υπερβολές είναι γνώρισμα του σχολιασμού και των σχολιαστών. Τα τελευταία χρόνια έχουν γνωρίσει ιδιαίτερη άνθηση στον «βιότοπο» του διαδικτύου. Τόσο η πρόσβαση σε τερατολογίες όσο και ο πειρασμός αναπαραγωγής και διάνθισής τους είναι μεγάλος. Ιδίως όταν προσεγγίζουν ή με λίγο «σπρώξιμο» ταυτίζονται με την προσωπική κοσμοθεωρία καθενός και τις αγαπημένες συνωμοσιολογικές θεωρίες του.

Οι απόψεις και η ενημέρωση για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση. Είναι και σχετικά νέος ο θεσμός, είναι δυσνόητοι και επικαλυπτόμενοι οι ορισμοί, είναι και η απόλυτα κατανοητή και υγιής ευαισθησία για τον τρόπο που τέμνει και επηρεάζει τα εθνικά δίκαια. Από κοντά βέβαια και οι κάθε λογής τυχοδιώκτες που προσπαθούν να ψαρέψουν στα γνώριμά τους θολά νερά.

Για να το ξεκαθαρίσουμε ως βασική πυξίδα:

Τα δικαιώματα κάθε χώρας επί της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης και γενικά των θαλασσίων της ζωνών πηγάζουν και θεμελιώνονται από την ακτογραμμή της. Όχι την οποιαδήποτε ακτογραμμή, αλλά αυτή που προβάλλεται στη διεκδικούμενη θαλάσσια περιοχή. Οι ακτογραμμές των νησιών του Ιονίου και της Δυτικής Ελλάδας δεν επηρεάζουν, ούτε ενισχύουν τα δικαιώματά μας στο Αιγαίο. Έτσι απλά και με σαφήνεια.

Η μεγάλη διαφορά μας με τους Τούρκους ξεκινά από τον παλαβό ισχυρισμό τους ότι δικαιώματα επί των θαλασσίων ζωνών έχουν μόνο οι ηπειρωτικές ακτογραμμές. Αυτά ως συμπέρασμα των όσων κατά καιρούς προβάλλουν. Κατά τον συλλογισμό τους, η θαλάσσια οριογραμμή μας πρέπει να βρίσκεται στο μέσον της απόστασης μεταξύ των θαλασσίων προβολών των μικρασιατικών παραλίων και της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας. Άβυσσος μας χωρίζει. Για αυτό και τη λέμε διαφορά. Διαφορετικά θα την ονομάζαμε Μαριγούλα.

Πώς τη λύνουμε; Αρχικά πρέπει, με βάση πάντα τη λογική και τα προστάγματα του Διεθνούς Δικαίου, να συζητήσουμε. Φαίνεται μάταιο με τη μέχρι σήμερα εμπειρία μας και την τουλάχιστον κακόπιστη, αν όχι δόλια, τουρκική συμπεριφορά. Το επόμενο στάδιο είναι να πάμε σε έναν τρίτο για να κρίνει. Στο αρμόδιο δικαστήριο. Όπως στον κοινωνικό μας μικρόκοσμο. Είναι απίστευτα ανεύθυνο και δημαγωγικό να ξορκίζουμε αυτό το δικαστήριο. Που αποτελεί κομμάτι αυτού του ίδιου του Διεθνούς Δικαίου που επικαλούμαστε. Αρκεί βέβαια να έχουμε συμφωνήσει για το ποια είναι η διαφορά και ποιοι είναι οι κανόνες με βάση τους οποίους θα την επιλύσουμε.

Για να πάμε βέβαια στο Διεθνές αυτό Δικαστήριο, που στην περίπτωσή μας με τους Τούρκους είναι η Χάγη, χρειάζονται γράμματα. Που είναι δύσκολα τα άτιμα και λίγο αργά για να τα μάθουν όσοι δεν τα γνωρίζουν. Και δεν είναι δουλειά που μπορούν να την κάνουν οι τοπικοί κομματάρχες ή οι ψηφοφόροι της εκλογικής μας περιφέρειας. Αυτούς κάπου αλλού πρέπει να τους διορίσουμε.

Οι «δράκοι» όμως με την ΑΟΖ δεν σταματούν εδώ. Είναι τουλάχιστον δυσεξήγητη η αφωνία του υπουργείου των Εξωτερικών απέναντι στους αλαλαγμούς περί δεδικασμένου, που δήθεν έχει δημιουργηθεί από τη συνομολόγηση μειωμένων ποσοστών επιρροής σε μικρά και μεγάλα νησιά μας, στο πλαίσιο των συμφωνιών για τον καθορισμό της ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο. Κι αυτό χωρίς να κρίνεται επί του παρόντος το περιεχόμενο των συμφωνιών αυτό καθεαυτό.

Καμία δέσμευσή μας δεν δημιουργείται. Η νομολογία της Χάγης είναι σαφής. Κάθε περίπτωση καθορισμού ΑΟΖ και των θαλασσίων ορίων μεταξύ των κρατών είναι μοναδική. Επίσης ρητά έχει τονίσει ότι είναι κυριαρχικό δικαίωμα κάθε κράτους να αποδεχθεί μειωμένη επιρροή των νησιών του στον καθορισμό της ΑΟΖ στο πλαίσιο της συμφωνίας του με όμορο κράτος και την ίδια στιγμή να ακολουθήσει τελείως διαφορετική στάση για άλλα νησιά του, είτε στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας με το ίδιο κράτος είτε στο πλαίσιο άλλης συμφωνίας με άλλο όμορο κράτος. Το γιατί είναι θέμα του ενδιαφερόμενου κράτους.

Γεωπολιτικές προτεραιότητες, διεθνείς ισορροπίες, «συμψηφισμοί» και συνολικές διευθετήσεις είναι μερικά από τα ενδεχόμενα κίνητρα. Αντιπροσωπευτική σχετικά είναι η απόφαση για τον καθορισμό των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Δανίας και Νορβηγίας.

Άλλη μια αδικαιολόγητα χρονίζουσα εκκρεμότητα είναι η περίπτωση της ΑΟΖ με την Αλβανία. Οι Αλβανοί έχουν κατάφωρα αθετήσει τις υποχρεώσεις που νόμιμα, μέσω του υπουργού των Εξωτερικών τους, συνομολόγησαν. Εκτός από τα γνωστά περί της πίεσης που μπορούμε απόλυτα δικαιολογημένα να ασκήσουμε, στο πλαίσιο της προενταξιακής τους πορείας για να τιμήσουν τις δεσμεύσεις τους, υπάρχει και η δυνατότητα προσφυγής στη Χάγη. Είναι μια απόλυτα αξιοπρεπής επιλογή και δεν έχουν κανένα πάτημα για να την αρνηθούν.

Σχετική είναι και η απόφαση της Χάγης επί της διαφοράς μεταξύ Καμερούν και Νιγηρίας για τον καθορισμό της οριογραμμής τους, όπου η Νιγηρία ισχυρίστηκε ότι δεν δεσμευόταν από συνθήκη, η οποία είχε υπογραφεί από την αρμόδια πολιτική της ηγεσία, αλλά δεν είχε εγκριθεί από το ανώτατο στρατιωτικό της συμβούλιο. Η Αλβανία δεν έχει παρά να δοκιμάσει το βάσιμο των συναφών ισχυρισμών της που με περίσσευμα κατανόησης μπορούμε να συναινέσουμε να εκθέσει στο Διεθνές Δικαστήριο.

Προτάσεις και κινήσεις υπάρχουν. Χωρίς απεραντολογίες και αναγωγές στο άπειρον. Άλλοθι άγνοιας δεν μπορούν να προβληθούν. Ζητούνται και επιβάλλονται ενέργειες.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Φωτό: in.gr