Κερκόπορτα ανοίγει στην Τουρκία
Υψηλού ρίσκου η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για την ΑΟΖ
-Η αγωνία του Μητσοτάκη να κλείσει την «τρύπα» του τουρκολιβυκού μνημονίου
-Τα υπέρ και τα κατά της «μερικής» οριοθέτησης ΑΟΖ
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Με μια αιφνιδιαστική κίνηση υψηλού ρίσκου η κυβέρνηση επιχειρεί να βρει όπλα για την ανάσχεση της τουρκικής επιθετικότητας και την απόκρουση του τουρκολιβυκού μνημονίου, έχοντας επίγνωση του υψηλού κόστους που καταβάλλει στο Κάιρο για την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ, με παραχωρήσεις που μπορεί να επηρεάσουν σοβαρά μια μελλοντική διαπραγμάτευση με την Τουρκία.
Όμως η ζυγαριά έγειρε υπέρ της ανάληψης του ρίσκου αυτού, καθώς η Αθήνα, σχεδόν εννιά μήνες μετά την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου, έπρεπε να πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να επιβάλει τετελεσμένο με μια ισχυρή διμερή διεθνή συμφωνία που μπαίνει σφήνα στις παράλογες διεκδικήσεις της Τουρκίας, οι οποίες κινδυνεύαν να δημιουργήσουν δυσμενές για τα ελληνικά συμφέροντα νομικό και διπλωματικό προηγούμενο. Συγχρόνως δημιουργεί και ένα σοβαρό ερωτηματικό για το αν παραμένει στο τραπέζι η προοπτική επιδίωξης θαλάσσιων οριοθετήσεων μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, καθώς η διάταξη του χάρτη που δόθηκε στη δημοσιότητα δείχνει να οδηγεί σε εγκατάλειψη αυτήν την προοπτική.
Πολλά θα κριθούν το επόμενο διάστημα, όπου η Τουρκία θα επιχειρήσει να κλονίσει και να αντιμετωπίσει την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία.
Ωστόσο, εν όψει της επανέναρξης των διερευνητικών επαφών η Αθήνα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα.
Και αυτό διότι η διαφορά μεταξύ των δύο χωρών, εφόσον τα δύο μέρη θα υποστηρίζουν την εγκυρότητα των δύο συμφωνιών (αυτής που η Τουρκία έχει υπογράψει με τη Λιβύη και εκείνης της Ελλάδας με την Αίγυπτο), θα πρέπει να επιλυθεί από διεθνή δικαιοδοτικό μηχανισμό, όπως είναι το Δικαστήριο της Χάγης.
Επίσης, στην όποια διαπραγμάτευση η Αθήνα θα πρέπει να εξηγήσει με κάθε τρόπο ότι η σχετικοποίηση του εύρους της επήρειας κάθε νησιού είναι διαφορετικού μεγέθους σε κάθε περίπτωση και δεν μπορεί να υπάρχει κανόνας, ούτε φυσικά να γίνει επίκληση εκ μέρους της Τουρκίας των ποσοστών επήρειας που αναγνώρισε σε ελληνικά νησιά η ελληνοϊταλική ή η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία.
Μετά την αιφνιδιαστική μετάβαση του Νίκου Δένδια στο Κάιρο και την υπογραφή της τμηματικής συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου διαμορφώνεται ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό, που όμως κάθε άλλο παρά πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό, ούτε η επικοινωνιακή διαχείριση από την κυβέρνηση να οδηγήσει σε εντελώς λανθασμένα συμπεράσματα.
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο, παρά τους διθυράμβους της κυβέρνησης, που θέλει με αυτόν τον τρόπο να εξωραΐσει τη συμφωνία, κάθε άλλο παρά ακυρώνεται αυτομάτως, αλλά παραμένει σε ισχύ μέχρις ότου ένα από τα δύο μέρη αποφασίσει την ακύρωσή του, κάτι που δεν διαφαίνεται στο ορατό μέλλον.
Η Αίγυπτος με ανατολίτικο παζάρι εξάντλησε διπλωματικά την Ελλάδα
Επίσης θα απαιτηθεί ιδιαίτερη προσοχή για την Αίγυπτο, η οποία, επιδεικνύοντας τη γνωστή στάση του ανατολίτικου παζαριού, φρόντισε να εξαντλήσει διπλωματικά την Ελλάδα ώστε να αποσπάσει τα μεγαλύτερα δυνατά ανταλλάγματα πριν δεχθεί να υπογράψει τη συμφωνία αυτή, που σε διαφορετική περίπτωση και συνθήκες θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί αρνητική για την Ελλάδα, εφόσον βεβαίως εξέλιπε ο παράγοντας Τουρκία και τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Η Αίγυπτος κάθε άλλο παρά θα δείξει προθυμία στο εξής για συνέχιση των διαπραγματεύσεων και ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, ώστε να καλυφθεί και το σύμπλεγμα Καστελλόριζο / Στρογγύλη, που είναι πραγματικά κρίσιμο για την Ελλάδα.
Και όσο θα παραμένει αυτή η εκκρεμότητα, τόσο θα υπάρχει ο κίνδυνος η Αίγυπτος, εφόσον κρίνει ότι πλέον δεν απειλείται από το καθεστώς Ερντογάν και δεν έχει να κερδίσει τίποτε περισσότερο από την Ελλάδα και την ΕΕ, να προχωρήσει σε οριοθέτηση με την Τουρκία, συμπράττοντας στην εξαφάνιση των θαλασσίων ζωνών της Ελλάδας σε όλη αυτήν την περιοχή.
Η συμφωνία, η οποία δεν δόθηκε άμεσα στη δημοσιότητα, στηρίχθηκε σε ορισμένες σημαντικές παραχωρήσεις της Ελλάδας προς την αιγυπτιακή
πλευρά, η οποία επεδίωξε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη της και να απαντήσει έτσι πειστικά στις δόλιες προσπάθειες της Άγκυρας να υπονομεύσει την αιγυπτιακή κυβέρνηση στο εσωτερικό, κατηγορώντας την ότι κάνει συμφωνίες με την Κύπρο και την Ελλάδα, θυσιάζοντας σημαντικό κομμάτι της ΑΟΖ που θα δικαιούνταν εάν έκανε συμφωνία με την Τουρκία.
Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, ο διαμοιρασμός της συγκεκριμένης περιοχής που αποτέλεσε το αντικείμενο της συμφωνίας οριοθέτησης έγινε με ποσοστά 56% για την Αίγυπτο έναντι 44% για την Ελλάδα, κάτι που σημαίνει ότι υπήρξε μειωμένη επήρεια για τα νησιά Ρόδος – Κάρπαθος – Κάσος – Κρήτη, με αποτέλεσμα τη μετακίνηση της μέσης γραμμής προς Βορράν και εις βάρος της Ελλάδας.
Οι παραχωρήσεις αυτές, εάν αφορούσαν μόνο τη συγκεκριμένη περίπτωση, θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές και ανεκτές.
Όμως για δεύτερη φορά μέσα σε δύο μήνες η Ελλάδα, τόσο με τη συμφωνία με την Ιταλία όσο και στην τμηματική συμφωνία με την Αίγυπτο, εγκαταλείπει την πάγια διαπραγματευτική θέση, σύμφωνα με την οποία οι οριοθετήσεις πρέπει να γίνονται στη βάση της μέσης γραμμής και όλα τα νησιά έχουν πλήρη επήρεια.
Αυτά είναι δύο κρίσιμα ζητήματα που αμφισβητεί η Τουρκία και συνεπώς τώρα θα θεωρεί ότι νομιμοποιείται να ζητήσει η όποια ελληνοτουρκική συζήτηση να ξεκινήσει από όσα υιοθέτησε η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, θεωρώντας την ως διαπραγματευτικό κεκτημένο! Αυτή θα ήταν μια πολύ αρνητική εξέλιξη, την οποία τώρα θα πρέπει να αποφύγει η Αθήνα βρίσκοντας πειστικά επιχειρήματα για να εξηγήσει στους διάφορους μεσολαβητές (που, όπως οι Γερμανοί, θέλουν να στηρίξουν την Τουρκία) ότι ενώ με την Αίγυπτο και την Ιταλία αποδέχθηκε τη μειωμένη επήρεια των νησιών, στον διάλογο με την Τουρκία επιμένει στην πλήρη επήρεια νησιών, όπως και στο Καστελλόριζο.
Προφανώς, στα ζητήματα οριοθετήσεων δεν υπάρχουν συμφωνίες χωρίς συμβιβασμούς, αλλά ειδικά με την Αίγυπτο εξαντλήθηκαν τα περιθώρια ελληνικών υποχωρήσεων και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό ότι έγινε επειδή βάρυνε στη ζυγαριά η κρίσιμη επιλογή της εξασφάλισης μιας συμφωνίας η οποία θα έμπαινε σφήνα και θα επικάλυπτε την τουρκολιβυκή.
Επήρεια των νησιών
Η κυβέρνηση πανηγυρίζει γιατί, όπως αναφέρει, αναγνωρίστηκε ότι τα νησιά έχουν θαλάσσιες ζώνες, όμως αυτό είναι κάτι που το αποδέχεται και η Τουρκία, θέτοντας όμως μια σειρά από όρους και προϋποθέσεις για αναγνώριση περιορισμένης επήρειας των νησιών.
Συνεπώς, σημασία έχει να φανεί πόσο περιορισμένη ήταν η επήρεια που αναγνωρίσθηκε στα ελληνικά νησιά που εμπλέκονται στην οριοθέτηση, μεταξύ αυτών και η Ρόδος και η Κρήτη.
Όμως σύντομα θα κριθεί στην πράξη αυτή η επιλογή της κυβέρνησης, καθώς θα φανεί αν είναι πράγματι αποτελεσματική για την απόκρουση του τουρκολιβυκού μνημονίου και άξιζε το κόστος το οποίο κατέβαλε, υπό καθεστώς άτυπου εκβιασμού, η Ελλάδα στην Αίγυπτο, αν υπάρχει ισχυρό μέτωπο για αντιμετώπιση των ενδεχόμενων τουρκικών προκλήσεων στην περιοχή της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας και εάν υπάρχει στρατηγική για αποφυγή εγκλωβισμού της Ελλάδας σε μια διαπραγμάτευση με την Τουρκία, που βάση του θα αποτελέσουν οι μονομερείς παραχωρήσεις που έκανε η Ελλάδα στην Αίγυπτο…
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ