Συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου με αρνητικές υποθήκες για το μέλλον
Του
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΛΑΥΡΕΝΤΖΟΥ
Συμβούλου επιχειρήσεων – Συγγραφέα
Την Πέμπτη το απόγευμα ανακοινώθηκε αιφνιδιαστικά η υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας – Αιγύπτου. Από τις πληροφορίες που δόθηκαν για το περιεχόμενο της συμφωνίας προκύπτουν τα εξής:
Πρώτον, πρόκειται για μια συμφωνία μερικής οριοθέτησης, η οποία εκτείνεται έως τον 28ο μεσημβρινό. Δηλαδή η οριοθέτηση δεν περιλαμβάνει το Καστελλόριζο, που είναι και το πιο επίμαχο σημείο, αλλά ούτε καν ολόκληρη τη Ρόδο. Για την ακρίβεια, ο 28ος μεσημβρινός τέμνει στη μέση τη Ρόδο. Αυτό σημαίνει ότι, έστω και διά παραλείψεως, η Ελλάδα φαίνεται να έχει σεβαστεί την τουρκική επεκτατική πολιτική, η οποία θεωρεί δικό της ζωτικό χώρο την περιοχή ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Δεύτερον, και σημαντικότερο: Η συμφωνία αναγνωρίζει με ελληνική υπογραφή ότι η Κρήτη έχει μειωμένη επήρεια ΑΟΖ. Αρχικά η Αίγυπτος ζητούσε να μην τηρηθεί η αρχή της μέσης γραμμής στον διαμοιρασμό της ενδιάμεσης θαλάσσιας περιοχής. Δηλαδή, ζητούσε να μην ισχύσει το 50-50, αλλά η διανομή να γίνει υπέρ της στο 60-40. Τελικά, όπως φαίνεται, ύστερα από ελληνική αντιπρόταση (!), συμφωνήθηκε να ισχύσει το 55-45. Δηλαδή, για άλλη μια φορά η Ελλάδα δέχτηκε εκπτώσεις στα κυριαρχικά της δικαιώματα προκειμένου να υπογράψει μια διεθνή συμφωνία.
Οι εκπτώσεις είχαν ήδη ξεκινήσει από την ελληνοϊταλική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ. Αυτήν τη φορά όμως η παραχώρηση μειωμένης επήρειας ΑΟΖ δεν αφορά τους Οθωνούς ή τις Στροφάδες. Αφορά ολόκληρη την Κρήτη, δηλαδή ένα από τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου. Και, φυσικά, αν η Ελλάδα αναγνωρίζει με την υπογραφή της ότι η Κρήτη έχει μειωμένη επήρεια ΑΟΖ, τότε υπονομεύει πλήρως την επιχειρηματολογία της για τα νησιά του Αιγαίου και πρωτίστως για το Καστελλόριζο, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για το μέλλον.
Χάνεται η συνέχεια ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ
Για να το θέσουμε απλά: Αν η Ελλάδα έχει δεχτεί μειωμένη επήρεια ΑΟΖ για το νησί που κανονικά δεν έπρεπε καν να γίνει συζήτηση, για την Κρήτη, τότε τι επήρεια θα διεκδικήσει για τη Ρόδο και τα άλλα νησιά του Αιγαίου και μάλιστα απέναντι στην Τουρκία; Όσον αφορά το σύμπλεγμα του Καστελλόριζου, είναι ήδη προφανές ότι δεν θα υπάρξει πλήρης επήρεια ΑΟΖ. Και φυσικά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να διεκδικηθεί ούτε ενώπιον ενός διεθνούς δικαστηρίου, αφού η ίδια η Ελλάδα έχει δημιουργήσει ένα αρνητικό προηγούμενο: Έχει εγκαταλείψει την αρχή της μέσης γραμμής και έχει αναγνωρίσει μειωμένη επήρεια ΑΟΖ στο μεγαλύτερο νησί της, το οποίο μάλιστα δεν βρίσκεται καν δίπλα στην Τουρκία.
Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου μπορεί να έγινε με σκοπό την υπονόμευση του παράνομου τουρκολυβικού μνημονίου. Και αυτό, έως έναν βαθμό το επιτυγχάνει. Είναι όμως εντέλει βλαπτική για τα ελληνικά συμφέροντα, και μάλιστα όχι τόσο για αυτά που παραχώρησε, αλλά κυρίως για εκείνα που βάσει αυτής της συμφωνίας θα παραχωρηθούν στο μέλλον. Και ένα από αυτά είναι η συνέχεια των ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου, που θα πρέπει να θεωρείται οριστικά χαμένη υπόθεση. Για την ακρίβεια ήταν πάντα μια χαμένη υπόθεση, αφού το ελληνικό κράτος απέφυγε συστηματικά να αναπτύξει οικονομική ζωή στη Στρογγύλη, που είναι το νησί-κλειδί για την επίτευξη της συνέχειας ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου. Δηλαδή απέφυγε συστηματικά να θεμελιώσει πλήρη δικαιώματα θαλασσίων ζωνών με βάση τις προβλέψεις του άρθρου 121 της Συνθήκης UNCLOS, το οποίο δίνει κανονικά δικαιώματα ΑΟΖ σε νήσους που είναι κατοικημένες και έχουν οικονομική ζωή.
Υπάρχει όμως κάτι ακόμη που παραχωρήθηκε σιωπηρά. Η μετακίνηση της οριογραμμής της ΑΟΖ προς τα βόρεια, δηλαδή προς την ελληνική μεριά, έγινε πάνω σε ένα πιθανολογούμενο κοίτασμα φυσικών πόρων (χάρτες καθηγητή Κονοφάγου). Επομένως, εδώ έχουμε να κάνουμε με μια παραχώρηση επί ορυκτού πλούτου, η οποία φυσικά δεν αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περιοχή. Διότι είναι προφανές ότι αν σήμερα δώσαμε ΑΟΖ στην Αίγυπτο, τότε το ίδιο πιθανότατα θα γίνει και με τη Λιβύη. Άρα θα ισχύσει το ίδιο και με τα υπόλοιπα κοιτάσματα που βρίσκονται ΝΑ της Κρήτης. Και βέβαια σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί κανείς να μαντέψει σε ποιον θα παραχωρήσει δικαιώματα άντλησης η Λιβύη στα κοιτάσματα που θα της αναλογούν.
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο παράγει αποτελέσματα
Μήπως λοιπόν η συνεκμετάλλευση έχει αποφασιστεί με την ευλογία του ξένου παράγοντα και απλώς σε αυτήν τη φάση βλέπουμε τα κομμάτια του παζλ να ενώνονται; Ο καιρός θα δείξει. Για την ώρα πάντως είναι σαφές ότι από τη στιγμή που κηρύχθηκε το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο έχει ξεκινήσει για την Ελλάδα μια αλυσίδα αρνητικών εξελίξεων. Στην προσπάθειά της η Ελλάδα να εξουδετερώσει το μνημόνιο αυτό, έχει αρχίσει να παραχωρεί τμήματα της κυριαρχίας της εν είδει λύτρων που πληρώνει για να αποσπάσει τις υπογραφές τρίτων. Και οι τρίτοι βέβαια το ξέρουν καλά αυτό και ζητούν να υφαρπάξουν ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, απαιτώντας την υπογραφή λεόντειων συμβάσεων!
Όμως η Ελλάδα πλανάται αν νομίζει ότι έστω και με τέτοιο κόστος θα περιχαρακώσει την κολοβωμένη κυριαρχία της. Διότι αργά ή γρήγορα θα υποχρεωθεί να την επικυρώσει απέναντι στην Τουρκία. Ας είμαστε λοιπόν έτοιμοι για τη συνέχεια της κρίσης.
Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ