Τα Τουρκικά σχέδια για Ελλάδα και Κύπρο
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
«Η Ελλάδα ας έρθει στο πεδίο του τιμίου αγώνα και ας πληρώσει το τίμημα ή ας διαπραγματευθεί». Τα λόγια αυτά του Ερντογάν συνοψίζουν τον στρατηγικό εκβιασμό που επιχειρεί η Άγκυρα να επιβάλει κατά της Ελλάδος. Να τη σύρει δηλαδή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για να συζητήσει τη «μοιρασιά» της Ελληνικής ΑΟΖ που διεκδικεί η Άγκυρα, επισείοντας, σε διαφορετική περίπτωση, την απειλή πολέμου.
Η κλιμάκωση της κρίσεως στην περιοχή του Καστελλορίζου έρχεται σε μια ανάπαυλα της κρίσεως στη Λιβύη, κατά την οποία ζυγοσταθμίζει η Άγκυρα τις ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί, μετά την αποφασιστική στάση της Αιγύπτου και τη δήλωση του Στρατάρχη Αλ Σίσι ότι η Αίγυπτος θεωρεί κόκκινη γραμμή την πόλη της Σύρτεως και τη βάση Αλ Τζούφρα και ότι δεν θα παραμείνει αδρανής εάν αυτή παραβιασθεί από την Τουρκία και τους συμμάχους της.
Το ίδιο αποφασιστική στάση τηρεί και η Γαλλία, η οποία έστειλε χαρακτηριστικά το αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκολ» ανοικτά των Λιβυκών ακτών και της Αιγύπτου, με την οποία ενισχύει τους στρατιωτικούς δεσμούς και τη συμπόρευση στο θέμα της Λιβύης.
Η Άγκυρα, μετά το σκληρό μήνυμα που έλαβε με τον αιφνιδιαστικό βομβαρδισμό της αεροπορικής βάσεως Αλ Ουατίγια, στη Δυτική Λιβύη, που επανελήφθη προσφάτως, αναλογίζεται αν πρέπει να αναλάβει την τυχοδιωκτική επιχείρηση κατά της Σύρτεως. Χωρίς την κατάληψη της τελευταίας η Άγκυρα δεν μπορεί να ελπίζει ότι μπορεί να ολοκληρώσει με επιτυχία την επέμβασή της στη Λιβύη. Τα μεγάλα ενεργειακά πεδία της Λιβύης εκτείνονται νότια της Σύρτεως και σ’ αυτήν κυρίως καταλήγει το δίκτυο των αγωγών μεταφοράς πετρελαίου προς εξαγωγή. Ο έλεγχος της Σύρτεως από τον Στρατάρχη Χαφτάρ δεν επιτρέπει επίσης την «επανένωση» της Λιβύης με τον Αλ Σάρατζ και αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μιας ντε φάκτο διχοτομήσεως της Λιβύης σε Δυτική και Ανατολική.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα άφηνε μετέωρο το περίφημο Μνημόνιο Άγκυρας και Αλ Σάρατζ, γιατί η Ελλάδα θα μπορούσε να οριοθετήσει ΑΟΖ με την Ανατολική Λιβύη, που έχει αντικείμενες ακτές με την Κρήτη. Με την αβεβαιότητα αυτή των εξελίξεων στη Λιβύη και ενώ προσπαθεί η Άγκυρα να εξασφαλίσει καλύτερη συνεργασία στη Λιβύη με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες του Νότου, με πρώτη τη Γερμανία, επικαλούμενη υποκριτικά τον Ρωσικό κίνδυνο, στρέφει την προσοχή της προς την Ελλάδα και την Κύπρο, επιδιώκοντας να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα που θα λειτουργούσαν και ως ανάχωμα σε περίπτωση δυσμενών εξελίξεων και αποτυχίας στη Λιβύη.
Στην κρίσιμη στρατηγικά περιοχή νότια του Καστελλορίζου, που βρίσκεται στα όρια του Ελληνικού αμυντικού συστήματος, επιχείρησε, όπως και στον Έβρο, να αιφνιδιάσει την Ελληνική πλευρά, με τη δημιουργία θόλου απαγορεύσεως στην περιοχή αυτή για τον Ελληνικό στόλο και την Ελληνική Αεροπορία. Προς μεγάλη της όμως έκπληξη, ο Ελληνικός στόλος κινήθηκε ταχύτατα και πρόλαβε να θέσει υπό τον δικό του έλεγχο την περιοχή, αποτρέποντας τους Τουρκικούς σχεδιασμούς.
Η επιτυχία αυτή των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι ένας ανομολόγητος λόγος για τον οποίον συμφώνησε η Τουρκική πλευρά σε αποκλιμάκωση. Σε κάθε περίπτωση όμως η Τουρκική πλευρά δεν παραιτείται του στόχου της να χρησιμοποιεί κάθε φορά την κρίση που η ίδια προκαλεί για να επιτύχει τις διαπραγματεύσεις που επιδιώκει, πάνω στις αυθαίρετες και απαράδεκτες διεκδικήσεις της.
Ο σύμβουλος του Τούρκου Προέδρου Ιμπραήμ Καλίν, αυτός που συμμετείχε και στις μυστικές συνομιλίες στο Βερολίνο με τη διπλωματική σύμβουλο του πρωθυπουργού κ. Σουρανή, απαρίθμησε όλη την ατζέντα των γνωστών Τουρκικών διεκδικήσεων ως δήθεν αντικείμενο του νέου διαλόγου που αρχίζει με την Αθήνα και που δικαιολογεί την προσωρινή αναβολή των ερευνών του «Oruc Reis», που είχε εξαγγελθεί. Έκανε λόγο επίσης για μορατόριουμ, προσωρινή δηλαδή αποχή από έρευνες, ενός μηνός, το οποίο συμφωνήθηκε με την Ελληνική πλευρά και το οποίο μπορεί να παραταθεί.
Η Τουρκική πλευρά ακολουθεί τη γνωστή πάγια τακτική της προβολής της δικής της ερμηνείας για όσα συμφωνήθηκαν, με στόχο να ωθήσει την Ελληνική πλευρά προς την κατεύθυνση των δικών της επιδιώξεων και να δώσει την εντύπωση διεθνώς ότι η Ελλάδα αποδέχεται τη βασιμότητα των Τουρκικών διεκδικήσεων και ότι αρχίζει διάλογο γι’ αυτές. Δεν πρέπει, για τον λόγο αυτό, να λαμβάνουμε τοις μετρητοίς ότι δηλώνεται και προπαγανδίζεται στην Άγκυρα. Δεν έχει όμως υπάρξει ακόμη καμιά ολοκληρωμένη ανακοίνωση της Ελληνικής πλευράς, με την οποίαν να γίνεται σαφές τι ακριβώς συμφωνήθηκε και τι ακριβώς περιλαμβάνει το λεγόμενο μορατόριουμ.
Υπάρχει, γι’ αυτό, λόγος μεγάλης ανησυχίας για το ενδεχόμενο σταδιακής διολισθήσεως της Ελληνικής πλευράς σε διάλογο και διαπραγματεύσεις, πάνω σε αυθαίρετες Τουρκικές διεκδικήσεις, εκτός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου. Μια τέτοια διολίσθηση θα ήταν απαράδεκτη και θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου για την Ελληνική πλευρά, όπως επίσης οποιαδήποτε νέα δέσμευση του τύπου Βέρνης ή Κοινού Ανακοινωθέντος της Μαδρίτης γι’ αποφυγή «μονομερών» δήθεν ενεργειών «σε αμφισβητούμενες ζώνες», που αναφέρονται στην άσκηση από την Ελλάδα των δικαιωμάτων της, που απορρέουν από τη Διεθνή Σύμβαση για το θαλάσσιο δίκαιο (επέκταση των χωρικών υδάτων σε 12 μίλια, ανακήρυξη ΑΟΖ).
Όταν η Τουρκία προέβη στην υπέρτατη πρόκληση της υπογραφής Μνημονίου για δήθεν θαλάσσιες ζώνες μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης του Αλ Σάρατζ, θα ήταν τραγικό, αλλά και τραγελαφικό να αναλάβει η Ελλάδα δέσμευση για μη εφαρμογή του διεθνούς θαλάσσιου δικαίου, που την αφορά.
Η παρέμβαση του Γερμανικού παράγοντα, που ενεργεί σε σιωπηρή συνεννόηση με τον Αμερικανικό παράγοντα, δεν έχει για την Ελληνική πλευρά καμιά αξιοπιστία. Ο Γερμανικός παράγων ενεργεί με τρεις βασικές αναφορές: α. τα τεράστια δικά του συμφέροντα στην Τουρκία, β. τη συνοχή του ΝΑΤΟ, γ. την Ευρωπαϊκή πολιτική για τη μετανάστευση.
Επιδιώκει επίσης, στο πλαίσιο αυτό, να αναπτύξει έναν δικό του ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, ανταγωνιζόμενος τη Γαλλική επιρροή και διεκδικώντας ισότιμο μερίδιο με τη Γαλλία στην Ευρωπαϊκή Μεσογειακή Πολιτική. Στο παρελθόν, η Άνγκελα Μέρκελ είχε αντιταχθεί, με σφοδρότητα, στα σχέδια του Γάλλου Προέδρου Νικολά Σαρκοζί για τη δημιουργία της λεγόμενης Μεσογειακής Ενώσεως, διεκδικώντας ίσο ρόλο στη Μεσόγειο και για τη Γερμανία αλλά και τις άλλες βόρειες χώρες που δεν είναι Μεσογειακές. Η αντίθεση της Μέρκελ οδήγησε σε ναυάγιο την ιδέα της Μεσογειακής Ενώσεως.
Η παράδοξη ανατροπή, κατά τις προηγούμενες ημέρες, της επικείμενης συμφωνίας για τις Γαλλικές φρεγάτες Belh@rra, που συνδέονται με την Ελληνο-Γαλλική στρατηγική σχέση, προκαλεί απορία και ανησυχία. Απορία και ανησυχία προκαλεί επίσης η συνεχιζόμενη νωθρότητα στον τομέα των εξοπλισμών, ενώ η επιθετική Τουρκική πολιτική γίνεται ολοένα πιο ωμή και απροκάλυπτη. Τι σημαίνει η πολιτική αυτή; Αντικαθρεφτίζει μια ειλημμένη αλλά ανομολόγητη απόφαση για υποχωρήσεις, υπό την πίεση και ξένων παραγόντων;
Πολύ ανησυχητική εμφανίζεται επίσης η κατάσταση στην Κύπρο, όχι μόνο εξαιτίας της νέας προκλήσεως του Τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Barbaros» αλλά και των εξελίξεων στο εσωτερικό μέτωπο. Η διολίσθηση της πολιτικής του ΑΚΕΛ στις Τουρκικές θέσεις, με άλλοθι τη δήθεν προσέγγιση με τους Τουρκοκυπρίους, δημιουργεί μεγάλο κίνδυνο καταστροφικής «λύσεως» του Κυπριακού με τη σύμπραξη και άλλων δυνάμεων, που θα οδηγούσε στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αρκεί να θέσει κανείς ένα ερώτημα που έχει σχέση με τη σημερινή συγκυρία. Ποιος υπέγραψε τη συμφωνία οριοθετήσεως της ΑΟΖ με την Αίγυπτο και το Ισραήλ; Ασφαλώς, η Κυπριακή Δημοκρατία. Τι θα σήμαινε για τις συμφωνίες αυτές η κατάλυσή της; Ασφαλώς, ελεύθερο πεδίο στην Άγκυρα να παίξει παιχνίδι για την ΑΟΖ με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.