Πώς φτάσαμε στην «πιλοτική» δίκη για τα αναδρομικά των συνταξιούχων
Του
ΑΝΤΩΝΗ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Γενικού Γραμματέα Ομοσπονδίας Εργαζομένων ΙΚΑ
-Η ακτινογραφία των τελευταίων αποφάσεων του ΣτΕ
Με την ανακοίνωση των αποφάσεων 1439/2020 και 1443/2020 του ΣτΕ, μετά τη διεξαγωγή της «πιλοτικής» δίκης που επεδίωξε με αίτημά του ο μετονομαζόμενος σήμερα σε Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) και η οποία αφορούσε ομαδική αγωγή συνταξιούχων του ΟΣΕ, φαίνεται να ξεκαθαρίζει ως έναν βαθμό το τοπίο των δικαστικών διεκδικήσεων για τα αναδρομικά των συνταξιούχων.
Οι προαναφερόμενες αποφάσεις αποτελούν συνέχεια των αποφάσεων 2287 & 2288 του ίδιου Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας, οι οποίες είχαν εκδοθεί τον Ιούνιο του 2015 κι έκριναν τότε ως αντισυνταγματικές τις μνημονιακές περικοπές των συντάξεων, που όριζαν οι νόμοι 4051 και 4093 του 2012.
Επειδή, όμως, η εφαρμογή των αποφάσεων αυτών θα επέφερε δυσμενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα για τον κρατικό προϋπολογισμό, αφού θα έπρεπε η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να προχωρήσει σε αποκατάσταση των συντάξεων στα προ Μνημονίων επίπεδα κι έτσι να βρεθεί αντιμέτωπη με τους δανειστές της χώρας, ψήφισε τον Μάιο του 2016 τον περιβόητο νόμο 4387, γνωστό και ως «νόμο Κατρούγκαλου».
Με τον συγκεκριμένο νόμο και με την καινοτομία που εισήγαγε, αυτήν του επανυπολογισμού όλων των μέχρι τότε χορηγούμενων συντάξεων, αλλά με τα δεδομένα και τις παραμέτρους που πλέον ο νέος νόμος όριζε, ουσιαστικά αποφεύχθηκε η εφαρμογή των αποφάσεων του ΣτΕ του Ιουνίου του 2015, που δικαίωναν τους συνταξιούχους.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η εξέλιξη προκάλεσε το περί δικαίου αίσθημα εκατοντάδων χιλιάδων συνταξιούχων, ξεκινώντας ένα νέο κύμα προσφυγών στη δικαιοσύνη, που μας οδήγησε στο να έχουν υποβληθεί μέχρι τα τέλη του 2018 περί τις 250.000 ατομικές ή ομαδικές αγωγές, με την επισήμανση ότι το όλο ζήτημα των αναδρομικών αφορά περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους.
Υπό αυτά τα δεδομένα και καθώς είχαν ήδη ξεκινήσει να εκδικάζονται οι πρώτες αγωγές, αλλά να παραμένει άγνωστο το πότε θα φτάσουν σε τελικό στάδιο εκδίκασης, ο e-ΕΦΚΑ, πιθανώς και με τις προτροπές της νέας πολιτικής ηγεσίας που ανέλαβε στο υπουργείο Εργασίας μετά τις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019, αποφάσισε να προβεί στο αίτημα για την «πιλοτική» δίκη, ώστε να δοθεί ένα, όσο πιο σύντομα γίνεται, οριστικό νομικό τέλος σ’ αυτήν την εκκρεμότητα, που κυριολεκτικά σέρνεται από το 2013.
Η «πιλοτική» δίκη διεξήχθη στις 10 Ιανουαρίου 2020 και προχθές δημοσιοποιήθηκαν οι αποφάσεις της, σύμφωνα με τις οποίες:
1. Από τον Μάιο του 2016, που ψηφίστηκε ο «νόμος Κατρούγκαλου», και μετά κλείνει οριστικά η οποιαδήποτε διεκδίκηση αναδρομικών από την πλευρά των συνταξιούχων.
2. Δικαιούνται άμεσα τη χορήγηση των αναδρομικών, για το ενδεκάμηνο από τον Ιούνιο του 2015 μέχρι και τον Μάιο του 2016, μόνο όσοι συνταξιούχοι είχαν προσφύγει στα δικαστήρια μέχρι και την ημερομηνία έκδοσης των τελευταίων αποφάσεων του ΣτΕ. Τα ποσά που δικαιούνται να λάβουν, και μάλιστα εντόκως 6%, ξεκινούν από τα 600 ευρώ και φτάνουν μέχρι τα 8.000 ευρώ για κάποιες συγκεκριμένες κατηγορίες συνταξιούχων ΔΕΚΟ και τραπεζών.
3. Οι σημερινές αποφάσεις του ΣτΕ δεν αποκλείουν τη δυνατότητα να προσφύγει και σήμερα κάποιος συνταξιούχος, πλην, όμως, καθώς ενδέχεται η κυβέρνηση να αποφασίσει εντός του Αυγούστου να δώσει πολιτική λύση και να επεκτείνει την ισχύ των αποφάσεων του ΣτΕ στο σύνολο των συνταξιούχων της χώρας, όπως ηθικά είναι και το σωστό, θα λέγαμε να μην υπάρξει βιασύνη. Αυτό, άλλωστε, επεσήμανε με προχθεσινή του δήλωση και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Πέτσας, λέγοντας ότι θα πρέπει οι συνταξιούχοι να κάνουν υπομονή και να μην καταφεύγουν σε δικηγόρους αλλά να αναμένουν την κυβέρνηση, η οποία προσανατολίζεται σε «μια οριζόντια πολιτική απόφαση».
4. Αντιθέτως, τα αναδρομικά που αντιστοιχούν για τη χρονική περίοδο από το 2013 μέχρι και το 2015 τα δικαιούνται μόνο όσοι είχαν προσφύγει στα δικαστήρια και μέχρι την ημερομηνία έκδοσης των αποφάσεων 2287 και 2288 του ΣτΕ, δηλαδή τον Ιούνιο του 2015.
5. Οι νέες αποφάσεις 1439/2020 και 1443/2020 του ΣτΕ, παρότι αφορούν τη χορήγηση των αναδρομικών για τις κύριες συντάξεις για το κρίσιμο ενδεκάμηνο 6/2015 – 5/2016, δεν κάνουν διαφορετική μνεία ως προς τις επικουρικές συντάξεις. Η ερμηνεία που δίνεται από έγκριτους νομικούς είναι ότι αφορά τη χορήγηση των αναδρομικών και για τις επικουρικές συντάξεις, για το ίδιο ενδεκάμηνο, αφού συνεχίζουν να ισχύουν όσα αναφέρονται στις αποφάσεις 2287/2015 και 2288/2015, που δικαίωναν, πέραν των κύριων, και τις επικουρικές συντάξεις.
Έτσι, κατόπιν των ανωτέρω, γίνεται αντιληπτό ότι μπορεί η λεγόμενη «πιλοτική» δίκη να μην ανταποκρίνεται πλήρως στις προσδοκίες που είχαν αναπτυχθεί σε μερίδα συνταξιούχων ή, ακόμα περισσότερο, να ασκείται αυστηρή κριτική από μερίδα έγκριτων νομικών, κάποιοι εκ των οποίων αποδίδουν και σκοπιμότητες στους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου, λέγοντας ότι στην απόφασή τους προσμέτρησαν και τα δυσμενή δημοσιονομικά αποτελέσματα που θα επέφερε η απόφασή τους.
Παρ’ όλα αυτά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι έπειτα από σχεδόν οκτώ χρόνια αναμονής έχουμε επιτέλους ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί και πρέπει να κινηθεί η Πολιτεία, αποκαθιστώντας, όσο είναι αυτό εφικτό, όσους συνταξιούχους είχαν «ματώσει» από τα Μνημόνια και τις περικοπές, λογαριάζοντας –ταυτόχρονα– όμως και τις οικονομικές επιπτώσεις αλλά και τις ανάγκες που διαμορφώνονται στο ασφαλιστικό μας σύστημα, σε σχέση πάντα και με τις δημογραφικές πιέσεις που δεχόμαστε ως χώρα, η οποία γερνά επικίνδυνα.