Κορονοϊού συνέχεια: Το πρόβλημα της σωτηρίας των σωσμένων
Του
ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΥΒΕΛΑ
Καθηγητή Κλινικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ,
τ. Προέδρου Εθνικής Επιτροπής Αποζημίωσης και Αξιολόγησης Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης,
πρ. Εθνικού Αντιπροσώπου στην ΕuNetHTA,
πρ. Εθνικού Αντιπροσώπου στην Επιτροπή Φαρμάκων Ανθρώπινης Χρήσης (CHMP), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA)
Ο SARS-CoV-2 προκάλεσε μια πανδημία που ξεκίνησε από την Κίνα, κατά το παρελθόν έτος, και στη συνέχεια πέρασε σε όλο τον κόσμο, μέσα σε ένα τρίμηνο. Θεωρίες πολλές, μπροστά στην άγνωστη βιολογική απειλή.
Η Κίνα απέκλεισε την περιοχή της επιδημίας, την αντιμετώπισε, μεταφέροντας πόρους από όλη την αχανή κινεζική επικράτεια και συνέχισε κανονικά.
Πρώτη χτυπήθηκε η γειτονική Ιταλία και στη συνέχεια όλη η Ευρώπη. Η Ελλάδα εμφάνισε χαμηλή νοσηρότητα, όπως και όλα τα Βαλκάνια, λόγω, κυρίως, χαμηλής επισκεψιμότητας τους χειμερινούς μήνες, και των μέτρων lockdown που πήρε, όχι αρκετά νωρίς, ώστε να μην εμφανιστούν κρούσματα, προερχόμενα κυρίως από Ιταλία, Ισραήλ και Βρετανία.
Η Πολιτεία διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι η επιτυχία οφείλεται καθ’ ολοκληρίαν στα μέτρα που «σοφά» εφάρμοσε, μέσω των ειδικών στις λοιμώξεις, αλλά και την «αυτοθυσία» των υγειονομικών των κρατικών νοσοκομείων.
Η Πολιτεία όμως αγνόησε φωνές που έλεγαν ότι το lockdown δεν είναι η λύση. Προφανώς και η καραντίνα είναι το μοναδικό μέτρο περιορισμού μιας τέτοιας βιολογικής απειλής, το να αδρανοποιηθεί όμως το σύνολο της παραγωγής σημαίνει ότι την επόμενη μέρα δεν θα υπάρχουν βασικοί πόροι επιβίωσης.
Έτσι, λοιπόν, πρέπει παράλληλα με το, μη απαραίτητο πάντα, lockdown να λαμβάνονται ατομικά μέτρα προστασίας αλλά και συλλογικά μέτρα αντιμετώπισης της απειλής.
Τα ατομικά μέτρα τα εμπεδώσαμε, ίσως με λίγο ακριβό τρόπο, αφού δόθηκαν αρκετά εκατομμύρια για τη διαφήμιση του πλυσίματος των χεριών και της απόστασης μεταξύ των ατόμων, κάτι που θα έπρεπε ήδη να γνωρίζουν όλοι από τα «υπάρχοντα προγράμματα αγωγής υγείας» της Πολιτείας (sic) αλλά και τα αμφιλεγόμενα μηνύματα της επιτροπής σε σχέση με τη χρήση της χειρουργικής μάσκας (φοριέται, χρόνια τώρα, στην Ιαπωνία και άλλες πολιτισμένες χώρες στα ΜΜΜ).
Στα συλλογικά μέτρα, όμως, αυτό που έγινε ήταν σειρά αστυνομικών μέτρων, με ανούσιες δηλώσεις μετακίνησης (ποιος εμπόδιζε οποιονδήποτε να έχει γράψει 100 χαρτάκια με διαφορετικές διευθύνσεις, χρόνους και αιτίες και να μετακινείται κατά βούληση, όπου ήθελε;), απαγορεύσεις κυκλοφορίας και τρομοκρατία, μέσω ανακοινώσεων θυμάτων, θανάτων κ.λπ., και, το χειρότερο, με υπερβολές στην καταμέτρηση και την αιτία θανάτου.
Απίστευτο είναι και το γεγονός της χρήσης φαρμακευτικών ουσιών, εκτός ένδειξης, και εκτός άδειας από τα εξουσιοδοτημένα όργανα της Πολιτείας, με «εντολή» από μια επιτροπή που δεν διέθετε ούτε έναν ειδικό στα φάρμακα! Συγκλονιστικό, δε, είναι το γεγονός της απόλυτης αδιαφορίας όσον αφορά την έκβαση από τις εικαζόμενες θεραπείες και τη μη υποβολή κίτρινων καρτών αναφοράς ανεπιθύμητων αλλά και της απόκρυψης του βαθμού επιτυχίας ή αστοχίας των αυθαίρετων αυτών θεραπευτικών πρωτοκόλλων.
Η αιτία θανάτου, δε, από άγνωστη βιολογική απειλή θα έπρεπε να είναι από μόνη της προφανής αιτία εντολής νεκροψίας και νεκροτομής σε κάθε θάνατο που ενέχεται λοίμωξη COVID-19.
Τέλος, και αφού με τα μέτρα περιορίστηκε ο επιπολασμός, ενώ γνωρίζαμε και ότι η επίπτωση δεν είναι μεγάλη, αφού η πλειοψηφία των προσβεβλημένων είναι ασυμπτωματικοί ή με ελαφρά συμπτώματα κρυολογήματος (άλλως θα ήταν εγκληματική πράξη η εντολή παραμονής κατ’ οίκον των ασθενών), δεν πήραμε άμεσα μέτρα αναστολής του lockdown.
Έχει γραφτεί ξανά, στην ίδια στήλη, ότι η λύση σε τέτοιες βιολογικές απειλές δεν είναι τα αστυνομικά μέτρα, αλλά ο περιορισμός και η φροντίδα των ευπαθών ομάδων, όχι των παραγωγικών τάξεων, που εξασφαλίζουν τους πόρους επιβίωσης της κοινωνίας, ενώ δεν είναι καθόλου πιθανή η βλάβη τους από τον συγκεκριμένο ιό.
Για την αντιμετώπιση βιολογικών απειλών, τα συστήματα υγείας όλων των πολιτισμένων χωρών διαθέτουν επίπεδα φροντίδας υγείας και νόσου. Έτσι όλοι διαθέτουν ένα σύστημα πρωτοβάθμιας (ΠΦΥ) το οποίο είναι δημόσιο (όχι αναγκαστικά κρατικό), από οικογενειακούς ιατρούς και δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης με επισκέπτες υγείας, κοινωνικούς λειτουργούς και ομάδες κατ’ οίκον βοήθειας.
Ο οικογενειακός ιατρός είναι υπεύθυνος για τη διατήρηση του φακέλου υγείας του πολίτη και έτσι εύκολα μπορεί να βρει, να απομονώσει και να περιθάλψει τα μέλη των ευπαθών ομάδων, όπως προσδιορίζονται, από τη δυναμική της λοίμωξης και σε συνεργασία με τους φορείς κατ’ οίκον φροντίδας της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Στη χώρα μας ΠΦΥ δεν υπάρχει επί της ουσίας. Οικογενειακός ιατρός δεν υφίσταται, δομές υγείας της τοπικής αυτοδιοίκησης, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, δεν υπάρχουν και επομένως δεν είναι δυνατή η επιβολή σοβαρών μέτρων περιστολής της επιδημίας με ανάλογη προστασία του πολίτη.
Εμείς πανηγυρίσαμε τη μεγάλη επιτυχία των ελαχίστων θανάτων σε σχέση με ΗΠΑ, Ιταλία και Βρετανία και επαναπαυθήκαμε στις δάφνες μας, χωρίς την παραμικρή προσπάθεια λήψης υγειονομικών μέτρων προστασίας. Ελπίζαμε μάλλον στο θέρος, την «αυτοκτονία» του ιού, την ανακάλυψη φαρμάκων ή την εμφάνιση εμβολίου.
Φυσικά, τίποτα από τα παραπάνω δεν ήταν πιθανό και επομένως η επιδημία αρχίζει, μαζί με την έλευση τουριστών, να δείχνει και στη χώρα μας τα δόντια της και ενώ δεν έχουν πληρωθεί ούτε οι εφημερίες των νοσοκομείων, ούτε καν προσλήψεις δεν έχουν γίνει και οι υγειονομικοί είναι πλέον τρισευτυχισμένοι με τα χειροκροτήματα που κουβαρντάδικα η Πολιτεία επέτρεψε και υπέθαλψε.
Φυσικά, πλέον, δεν ανησυχούμε, αφού ήδη έχουμε σωθεί. Δεν χρειάζεται η ενημέρωση, τύπου αναφορά λόχου ύστερα από μάχη, δεν χρειάζεται ούτε ο χαρακτηρισμός του τύπου και της εθνικότητας της εισβολής.
Όλα τα διαχειριζόμαστε τέλεια, όπως και τον χειμώνα. Δεν χρειάζεται ανησυχία. Στα αεροπλάνα, με τον ανακυκλώσιμο αέρα, καθόμαστε κολλητά, αλλά στο κατάστρωμα των πλοίων, με τον αέρα να λυσσομανάει, αφήνουμε κενά καθίσματα μεταξύ μας και άλλα φαιδρά. Φοράμε μάσκα στο πηγούνι, στο στόμα ή στο μέτωπο και όλα είναι ok, αφού το κάνουν όλοι, των πολιτικών –όλων των παρατάξεων– συμπεριλαμβανομένων. Τα μέτρα έχουν ληφθεί και δουλεύουν.
Τα κρούσματα μέρα με τη μέρα αυξάνονται, θάνατοι όμως δεν υπάρχουν. Αν η Πολιτεία και οι πολιτικοί επιμένουν ότι καλώς επιβλήθηκε το lockdown, όταν δεν υπήρχε αθρόα είσοδος τουριστών, γιατί δεν το επαναλαμβάνουμε για να ολοκληρωθεί η σωτηρία μας από τον «δολοφονικό» ιό; Ήταν σημαντική η προστασία ολίγων τον χειμώνα και είναι υποδεέστερη η σωτηρία χιλιάδων το θέρος; Μήπως το αφήγημα της «σωτηρίας μας» σημαίνει ότι είμαστε πλέον σωσμένοι, αρκεί να μη μαθαίνουμε πλέον και πολλά για την πορεία της πανδημίας, περιμένοντας να αυτοπεριοριστεί ή να κυκλοφορήσει το υπερφάρμακο ή το υπερεμβόλιο;
Η ευθύνη πλέον μεταβιβάστηκε στους πολίτες. Η Πολιτεία έχει κάνει το χρέος της και με το παραπάνω. Για όλα θα φταίμε εμείς, οι απρόσεκτοι. Ούτε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, ούτε δομές, ούτε προσωπικό στο ΕΣΥ. Για όλα θα φταίνε οι νέοι με τα πάρτι και τον συνωστισμό. Ελπίδα ο Δεκαπενταύγουστος και ένα θαύμα της Παναγίας της Τήνου, βοήθειά μας.