Σολομών Τεχλιριάν, ο δήμιος των δήμιων Νεότουρκων
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Το 1908, στην παρηκμασμένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, ένας σύνδεσμος αξιωματούχων με ισχυρά στρατιωτικά ερείσματα πήρε τα ηνία της αχανούς ακόμα οθωμανικής επικράτειας. Είχε την ονομασία «Ένωση και Πρόοδος» και γέννησε ελπίδες, ειδικά στις μειονότητες, πως έστω και με καθυστέρηση η αστική επανάσταση που είχε σαρώσει την Ευρώπη θα άγγιζε την Ανατολία. Μια χίμαιρα, όπως αποδείχτηκε, με τρόπο οδυνηρό, για το μωσαϊκό των εθνών της Εγγύς Ανατολής και της Μικράς Ασίας και τις ακμάζουσες γηγενείς και οικονομικά κυρίαρχες χριστιανικές μειονότητες.
Η Ιστορία επιβεβαίωσε με τον σκληρότερο τρόπο τον ευφημισμό των όρων. Αντί για πρόοδο, το κομιτάτο αυτό των Νεότουρκων, όπως ορολογικά πατενταρίστηκε ήταν μια μηχανή θανάτου. Εφάρμοσε με ανατριχιαστικό κυνισμό πολιτικές Γενοκτονίας των Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων. Οι τσέτες του Κεμάλ και ο συρφετός των άνανδρων πλιατσικολόγων που επωφελήθηκε, αν δεν εκτελούσε ρητές εντόλες, συνέχισε και ολοκλήρωσε τις τερατώδεις πρακτικές των Νεότουρκων ενάντια σε όσους είχαν επιβιώσει. Σε μια αλλόκοτη αποδοχή του παράλογου, που μπροστά του ωχριούν ακόμα και τα πρακτικά της Νυρεμβέργης για τους εγκληματίες πολέμου.
Το κομιτάτο των Νεότουρκων δεν ήταν απρόσωπο. Ούτε και ακέφαλο. Κάθε άλλο. Μολονότι αυτός είναι ο στόχος των καταχθόνιων και διεστραμμένων φονιάδων. Να κρυφτούν μέσα από την ανωνυμία της αρχής, ως έννοιας γένους, και τη λήθη του χρόνου. Δυστυχώς για αυτούς, υπήρχαν θαρραλέοι διπλωμάτες που τόλμησαν να βγουν μπροστά και να τους κατονομάσουν. Δεν ήταν αρκετοί. Και δεν μπόρεσαν να αποσοβήσουν τις τερατώδεις θηριωδίες.
Οι δήμιοι του διαβόητου κομιτάτου συγκρότησαν στον σκληρό πυρήνα του, μια τριανδρία. Και πήραν όλοι τους τον τίτλο του πασά. Ο Εμβέρ πασάς, ο Τζεμάλ πασάς και ο Ταλαάτ πασάς. Κατέσφαξαν τους Έλληνες, τους Αρμένιους και τους Ασσύριους για να αρπάξουν το βιος τους, να ελέγξουν την οικονομία της Αυτοκρατορίας και να εξαλείψουν ό,τι θεωρούσαν ως δυνητική πηγή αντίδρασης στον απόλυτο έλεγχο που ήθελαν να ασκήσουν. Μεταξύ των τριών Γενοκτονιών που διέπραξαν, πιο γνωστή ήταν αυτή των Αρμενίων. 1.500.000 ψυχές δολοφονήθηκαν με ανήκουστες δοκιμασίες και βασανιστήρια. Βιασμοί, εξανδραποδισμοί, ανασκολοπισμοί, πορείες προς τον θάνατο. Όσοι σώθηκαν δεν σιώπησαν. Τίμησαν τη μνήμη των αγαπημένων τους και δεν άφησαν την πολιτισμένη ανθρωπότητα να ξεχάσει. Και κέρδισαν τον σεβασμό όλων.
Οι Αρμένιοι ήταν προσηλωμένοι στον στόχο τους. Είχαν ξεκαθαρίσει ότι έγκλημα χωρίς τιμωρία δεν μπορεί να υπάρξει. Γιατί απλά θα επαναληφθεί. Πέρα από την αφύπνιση εθνών και κρατών, αναζήτησαν τους δήμιούς τους. Και τους εξόντωσαν. Η αρχή έγινε με τον πλέον εμβληματικό εξ αυτών, τον Ταλαάτ πασά, που είχε βρει καταφύγιο στο Βερολίνο μετά τα τερατώδη εγκλήματά του. Οι Αρμένιοι τον αναζήτησαν. Και στις 15 Μαρτίου 1921, ο Σολομών Τεχλιριάν, ένας νεαρός Αρμένιος, που είχε δει την οικογένειά του να κατασφάζεται από τα αφιονισμένα όργανα του Ταλαάτ, εκτέλεσε τον δήμιο του έθνους του. Ο Ταλαάτ δεν έλειψε από κανέναν. Απόδειξη ότι και το γερμανικό δικαστήριο που δίκασε μετά από λίγους μήνες τον Τεχλιριάν άφησε ελεύθερο τον δράστη. Οι παράγοντες της δίκης σοκαρίστηκαν απ’ όσα αποκαλύφθηκαν για το ποιόν και τη δράση του Ταλαάτ. Και απέδειξαν ότι μόνο η σιωπή δημιουργεί συνενόχους.
Οι Αρμένιοι δεν σταμάτησαν στον Ταλαάτ. Την επόμενη χρονιά, στην Τιφλίδα και το Τατζικιστάν, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1922 αντίστοιχα, ο Τζεμάλ πασάς και ο Εμβέρ πασάς εκτελέστηκαν από αρμένιους τιμωρούς. Ω της παραδοξότητας, είχαν βρει καταφύγιο στην αναδυόμενη Σοβιετική Ένωση, που τόση συνδρομή παρείχε σε όλη τη δολοφονική μηχανή των Νεότουρκων και των διαδόχων τους.
Η ιστορία της αρμενικής νεμέσεως είναι αν μη τι άλλο διδακτική. Προσφέρει και κάποιες ανάσες λύτρωσης, στη μνήμη των θυμάτων της γενοκτονίας και όσων επέζησαν. Το κράτος του Ισραήλ ακολούθησε ανάλογη πρακτική. Δεν φαίνεται να υπάρχει κανείς που μπορεί να την αμφισβητήσει σοβαρά. Κάθε θρασύδειλος μιμητής γνωρίζει το τίμημα. Θλιβερές είναι οι αναλογίες με όσα έγιναν στη χώρα μας. Ενώ ακόμα άχνιζε το αίμα των σφαγιασθέντων Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας, ο Μουσταφά Κεμάλ προτάθηκε από την Ελλάδα για το Νόμπελ Ειρήνης! Πόση μωρία και τυχοδιωκτισμός! Δεν είναι να μας εκπλήσσουν και τα φυντάνια που κατακρίνουν την Επανάσταση του ’21 και οι παράφωνοι, στις παρυφές της άνοιας, που προδικάζουν τη συντριβή εάν δεν υποκύψουμε στην τουρκική επιθετικότητα. Κάθε λαός και κάθε κοινωνία επιλέγουν τα πρότυπά τους. Το διαβατήριο και η φερόμενη εθνικότητα μικρή σημασία έχουν. Μετρούν οι πράξεις. Σαν του Σολομών Τεχλιριάν.