Συγκλονιστική αποκάλυψη του καθηγητή του ΜΙΤ Κωνσταντίνου Δασκαλάκη: Στην… αγορά τα προσωπικά δεδομένα από το κινητό, όπου είναι αποθηκευμένα!
-Για την… προστασία από τον συνομιλητή που έχει πληγεί από τον κορονοϊό
-Το κινητό, ο «ρουφιάνος» του κράτους
-Στο χέρι της εξουσίας ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες
Παλιά, στα «πέτρινα χρόνια», υπήρχε ο χαφιές της γειτονιάς, ο ασφαλίτης, ο ακροδεξιός που κάρφωνε στον χωροφύλακα τον αριστερό, τον επικίνδυνο για την ανατροπή του πολιτεύματος, τον εχθρό του καθεστώτος, που κατέληγε στη Μακρόνησο. Αυτά, όμως, είναι πλέον στο αρχείο.
Η… επιστήμη έχει προοδεύσει. Η τεχνολογία έχει παροπλίσει τον χωροφύλακα και τη «δουλειά» του πήρε το κινητό τηλέφωνο, ο νομιμοποιημένος «ρουφιάνος», που σε φακελώνει και κάθε στιγμή ξέρουν οι «Αρχές» πού είσαι, με ποιον μιλάς, πού πας, όλα τα μυστικά σου. Κι έτσι το κράτος δεν κινδυνεύει…
Τώρα ήρθε και ο κορονοϊός για να αποδείξει πόσο πολύτιμη για την εξουσία (την κάθε εξουσία…) είναι η ανακάλυψη του κινητού τηλεφώνου. Η… χρησιμότητά του φάνηκε ακόμα περισσότερο από τη στιγμή που ήρθε απρόσκλητος ο ιός και έφερε τα πάνω κάτω σε όλες τις χώρες, από τη μια άκρη του πλανήτη ως την άλλη, στέλνοντας στον θάνατο εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, χωρίς εξαιρέσεις, αδιαφορώντας για το αν κάποιος είναι υπουργός, πρωθυπουργός ή πάμπλουτος.
Στη συνέντευξη που έδωσε πρόσφατα στα «Νέα» στον Θανάση Θ. Νιάρχο ο διεθνούς φήμης καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών του ΜΙΤ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, απαντώντας στην ερώ-
τηση «Οι προτεινόμενες εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών, προκειμένου να διαπιστωθούν ενδεχόμενα κρούσματα κορονοϊού, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καταπάτηση ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών;», ήταν κατηγορηματικός:
«Πρόκειται για ένα πολύ καίριο ερώτημα, η απάντηση του οποίου σχετίζεται με την υλοποίηση και τη χρήση αυτών των εφαρμογών. Σε γενικές γραμμές η ιδέα αυτών των εφαρμογών είναι απλή. Το κινητό τηλέφωνο του χρήστη μιας εφαρμογής ιχνηλάτησης θα σκανάρει σε τακτά χρονικά διαστήματα το περιβάλλον του και θα ανιχνεύει την ύπαρξη κινητών τηλεφώνων άλλων χρηστών της εφαρμογής πλησίον του, διατηρώντας ένα ιστορικό που θα περιέχει ποια κινητά τηλέφωνα βρέθηκαν κοντά του τις προηγούμενες μέρες.
Έτσι, αν κάποια στιγμή ο χρήστης της εφαρμογής ανακαλύψει ότι είναι θετικός στον κορονοϊό θα μπορεί να εισάγει αυτή την πληροφορία στην εφαρμογή του, ώστε αυτή να ανατρέξει στο ιστορικό που έχει αποθηκευμένο για να βρει και να ενημερώσει τα κινητά εκείνων που βρέθηκαν κοντά στο άρτι ανακαλυφθέν κρούσμα κατά τη διάρκεια των ημερών που αυτό ήταν μεταδοτικό.
Όλα αυτά ακούγονται λογικά και χρήσιμα, αλλά το σημαντικό ερώτημα είναι τι ακριβώς πληροφορίες θα αποθηκεύονται για τον χρήστη της εφαρμογής και αυτούς στους οποίους βρέθηκε κοντά, πώς θα αποθηκεύονται αυτές οι πληροφορίες, πού θα αποθηκεύονται, ποιος άλλος θα έχει δυνητικά πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες και τι τύπου πρόσβαση θα έχει. Σε ένα καλό σενάριο, η εφαρμογή θα αποθηκεύει αυστηρά και μόνο μια λίστα με το ποια κινητά βρέθηκαν κοντά στο κινητό καθενός χρήστη της εφαρμογής, αλλά όχι πού συνέβη αυτή η συνεύρεση, ούτε καν με ακρίβεια ποια ώρα της μέρας συνέβη.
Επίσης δεν θα αποθηκεύονται τα νούμερα, τα ονόματα ή άλλα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για τους χρήστες της εφαρμογής. Κάθε χρήστης θα αντιστοιχεί σε κάποιο ανωνυμοποιημένο, κρυπτογραφικό κλειδί που, ενώ θα δίνει τη δυνατότητα στην εφαρμογή να επικοινωνεί την πληροφορία για το καινούργιο κρούσμα σε αυτούς που δυνητικά εκτέθηκαν σε αυτό, ούτε το καινούργιο κρούσμα, ούτε οι αποδέκτες, ούτε ο κατασκευαστής της εφαρμογής, ούτε το κράτος, ούτε οι μυστικές υπηρεσίες, ούτε οι εταιρείες τηλεπικοινωνίας να μπορούν να απο-ανωνυμοποιήσουν ποιος χρήστης έστειλε τι σε ποιον ή ποιος χρήστης βρέθηκε πλησίον ποιανού χρήστη κοιτώντας το κρυπτογραφημένο ιστορικό που κρατάει η εφαρμογή. Θα ήταν ίσως λογικό και αποδεκτό να έχει πρόσβαση το κράτος σε στατιστικά, ανωνυμοποιημένα στοιχεία για τον αριθμό των καινούργιων κρουσμάτων και τη γεωγραφική τους κατανομή, που θα βοηθούν στη στόχευση των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας».
// Τι μπορεί να γίνει στο κακό σενάριο;
Όλα αυτά στο καλό σενάριο, όπως επισημαίνει ο καθηγητής του ΜΙΤ Κωνσταντίνος Δασκαλάκης. Όμως…
«Σε ένα δυστοπικό σενάριο, το κράτος ή άλλοι παίκτες θα μπορούν να απο-ανωνυμοποιούν κάποια από τα στοιχεία που διατηρούνται στο ιστορικό της εφαρμογής ή να αποκτούν πρόσβαση σε περισσότερα στοιχεία από τα αυστηρώς απαραίτητα, όπως το πού συνευρέθηκαν οι χρήστες της εφαρμογής. Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή η κρυπτογραφία της εφαρμογής δεν υλοποιήθηκε σωστά, ή επειδή η εφαρμογή είχε πρόσβαση στο GPS ή άλλα στοιχεία του κινητού, ή επειδή χρήστες της εφαρμογής ξεγελάστηκαν από χάκερς και ακουσίως τους έδωσαν πρόσβαση στο ιστορικό που διατηρεί η εφαρμογή».
– Θα μπορούν να σπείρουν πανικό!
«Αν κακοπροαίρετοι χάκερς ξεγελάσουν μεγάλο αριθμό χρηστών της εφαρμογής, τότε θα μπορούν να συνδυάσουν το ιστορικό που διατηρεί η εφαρμογή για πολλούς χρήστες και να απο-ανωνυμοποιήσουν τα περιεχόμενά του. Τέλος, κακοπροαίρετοι χρήστες της εφαρμογής ή κακοπροαίρετοι χάκερς που έχουν αποκτήσει έλεγχο της εφαρμογής καλοπροαίρετων χρηστών θα μπορούν να τρολάρουν, δηλώνοντας ότι τάχα είναι κρούσματα του κορωνοϊού για να σπείρουν πανικό».
Και καταλήγει ο καθηγητής του ΜΙΤ τονίζοντας: «Παρά τα δυνητικά προβλήματα που περιγράφω, θεωρώ ότι η ιχνηλάτηση είναι σημαντικό εργαλείο για τον περιορισμό της πανδημίας και υπάρχει τεχνολογικά τρόπος να διασφαλιστεί η σωστή υλοποίηση και χρήση των εφαρμογών ιχνηλάτησης ώστε να μην παραβιάζεται η ιδιωτικότητα των χρηστών τους».