Ν. Στραβελάκης: Τρέχουσα πολιτική κατάσταση – Τα πάντα όλα
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η έκφραση του πρόσφατα μεταστάντος Νίκου Αλέφαντου «τα πάντα όλα» ταιριάζει γάντι στην τρέχουσα πολιτική κατάσταση. Ζούμε ένα διάστημα που στην πολιτική επικαιρότητα εναλλάσσονται η οικονομική κρίση, οι γεωπολιτικές εντάσεις, τα σκάνδαλα και ένα επαπειλούμενο δεύτερο κύμα πανδημίας. Το ερώτημα που εύλογα γεννιέται είναι: Τι από αυτά είναι αλήθεια και τι επικοινωνιακός χειρισμός;
Η σοβαρότητα της οικονομικής κατάστασης σίγουρα δεν είναι μέρος ενός χειρισμού. Τα πράγματα είναι τόσο δύσκολα που η κυβέρνηση και τα Μέσα δεν μπορούν πλέον να τα διαχειριστούν με ενέσεις αισιοδοξίας και καλλιέργεια προσδοκιών. Έτσι, τους πανηγυρισμούς για το σχέδιο Μέρκελ – Μακρόν και τις γεμάτες νόημα δηλώσεις των διαφόρων φωστήρων της Καραγιώργη Σερβίας για θετική έκπληξη από τη χαμηλή ένταση της κρίσης διαδέχθηκαν οι τραγικές εικόνες οικογενειών που δεν μπορούν πλέον να προμηθευτούν ούτε τα άμεσα αναγκαία αγαθά. Αλλά και οι προσδοκίες των παραγόντων της αγοράς, το περιβόητο «κλίμα που αλλάζει», της πρώτης περιόδου της κυβερνητικής θητείας, δεν είναι οι καλύτερες. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι δύο στους τρεις μικρομεσαίους επαγγελματίες και επιχειρηματίες ανησυχούν ιδιαίτερα για το οικονομικό τους μέλλον.
Είναι πλέον προφανές σε όλους ότι οι πολιτικές πριμοδότησης της κατανάλωσης που προέκρινε η Ευρωπαϊκή Ένωση και έσπευσε να υιοθετήσει η κυβέρνηση αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν μπορούν να αναστρέψουν την κρίση, αλλά ούτε και να ανακουφίσουν την ασφυκτική οικονομική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει εργαζόμενοι και μικρομεσαίοι.
Την εικόνα συμπληρώνουν τα μέτρα που έρχονται για την πρώτη κατοικία μέσω του νέου πτωχευτικού νόμου αλλά και οι συχνές αναφορές κυβερνητικών παραγόντων σε εταιρείες-«ζόμπι». Αμφότερες παραπέμπουν σε μια έντονη επιθυμία των «θεσμών» για επιτάχυνση της εκκαθάρισης χρεοκοπημένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, που παραπέμπει σε ένταση των ανισοτήτων. Πρόκειται για ένα αδιέξοδο.
Αδιέξοδο που γίνεται προφανές με την ιδιωτικοποίηση του νερού και της υδροδότησης, στην οποία προχωρά η κυβέρνηση. Πρόκειται για ένα ξεπούλημα παγκοσμίου πρωτοτυπίας, αφού καμιά χώρα μέχρι σήμερα δεν έχει διανοηθεί να παραχωρήσει τους υδάτινους πόρους της σε ιδιώτες. Αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα της κυρίαρχης πολιτικής και καθορίζει, κατά τη γνώμη μου, την επικοινωνιακή τακτική της κυβέρνησης και των υπόλοιπων εγχώριων πολιτικών δυνάμεων.
Υπάρχουν όμως και οι εξωτερικοί παράγοντες και εκεί τα συμφέροντα είναι πολλά και ποικίλα. Μετά την οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ιταλία, με τους όποιους συμβιβασμούς αυτή περιείχε για την ελληνική πλευρά, υπάρχει μια μεγαλύτερη υποστήριξη για τις ελληνικές θέσεις από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις.
Αυτό έχει επιτρέψει στην κυβέρνηση ένα επικοινωνιακό μπαράζ από τηλεοράσεως, που μιλά –ή υπαινίσσεται– για τη δυναμική υπεράσπιση των ελληνικών χωρικών υδάτων σε περίπτωση τουρκικών γεωτρήσεων. Το πρόβλημα είναι ότι το μόνο που εξυπηρετεί αυτή η ρητορική είναι η εσωτερική κατανάλωση, αφού και πόλεμο να θέλεις να κάνεις, δεν τον ανακοινώνεις από τηλεοράσεως.
Επιπλέον, η ελληνική αστική τάξη έχει βρεθεί πλείστες φορές με την πλάτη στο τοίχο επενδύοντας στην υποστήριξη ξένων δυνάμεων. Ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας τον 20ό αιώνα έχει εξελιχθεί γύρω από αθετημένες υποσχέσεις των ξένων. Το χειρότερο είναι ότι τις περισσότερες φορές οι κούφιοι λεονταρισμοί έχουν τραγικές συνέπειες για τον λαό και την κοινωνία. Αυτό που πρέπει να αποφεύγει κάποιος που εφαρμόζει επικοινωνιακές τακτικές είναι να μην τις πιστέψει και ο ίδιος…
Όμως η αποθέωση της επικράτησης της επικοινωνίας πάνω στην ουσία είναι οι αποκαλύψεις ηχογραφημένων συνομιλιών στο πλαίσιο της Εξεταστικής για Παπαγγελόπουλο – Novartis. Οι κασέτες με τις συνομιλίες του κ. Παππά με ελληνοϊσραηλινό, υποτίθεται, επιχειρηματία, που κατά το παρελθόν είχε διατελέσει, όλως τυχαίως, και εκπρόσωπος Τύπου του Ισραηλινού Στρατού, αποβλέπουν ποικιλοτρόπως στον έλεγχο του πολιτικού σκηνικού. Από τη μια επιδιώκεται η ενίσχυση του κ. Μητσοτάκη έναντι και του κ. Τσίπρα αλλά και του κ. Σαμαρά και από την άλλη στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ η αποδυνάμωση του κ. Τσίπρα και η ενίσχυση του κ. Τσακαλώτου και των «53». Αν αυτό έχει και γεωπολιτικές προεκτάσεις, που αφορούν το Αιγαίο, ίσως και την Ανατολική Μεσόγειο, θα φανεί τους επόμενους μήνες.
Το μόνο που προσφέρουν οι αποκαλύψεις αυτές καθ’ αυτές είναι η επιβεβαίωση της ανεπάρκειας του πολιτικού προσωπικού, κάτι που γνωρίζουμε ή υποψιαζόμαστε οι περισσότεροι. Όπως θα έλεγε και ο μακαρίτης ο «Αλέφας» στον κ. Παππά, αλλά και σε άλλους πολιτικούς παράγοντες: «Μάθε μπαλίτσα, αγόρι μου». Σε κάθε περίπτωση, μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει, κατά τη γνώμη μου, ο πρόσφατος εξωδικαστικός συμβιβασμός της Novartis με το Αμερικανικό Δημόσιο (έναντι καταβολής 363 εκατ. δολαρίων), όπου η εταιρεία αποδέχεται ότι είχε δωροδοκήσει έλληνα ή έλληνες αξιωματούχους. Το τελευταίο βέβαια υποβαθμίζεται ή και αποσιωπάται από τα Μέσα Ενημέρωσης.
Έτσι, σε μια εποχή εντεινόμενης ανησυχίας για την αναζωπύρωση της πανδημίας, που έχει οδηγήσει και σε μέτρα απομόνωσης σε κάποιες χώρες, η ελληνική κοινωνία βασανίζεται από την κρίση και έχει να υπομένει και την προπαγάνδα. Το ερώτημα είναι: Θα μπορέσει να προβάλει τη δική της ατζέντα, αντί να άγεται και να φέρεται από τις κάθε λογής επικοινωνιακές κορόνες;