Σε αντίθετη τροχιά η παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας
Θετική εξέλιξη η ελληνοϊταλική συμφωνία για οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Ύστερα από πολυετείς αναβολές, η Ιταλία συναίνεσε στην υπογραφή διμερούς ελληνοϊταλικής συμφωνίας για οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών σε Αδριατική και Ιόνιο, που χωρίζουν και ενώνουν τις δύο ιστορικές χώρες-λίκνα του δυτικού πολιτισμού. Τη συμφωνία υπέγραψαν οι υπουργοί Εξωτερικών κ. Νίκος-Μιχαήλ Δένδιας και Λουίτζι Ντι Μάιο στην Αθήνα την Τρίτη 9 Ιουνίου και αμφότεροι στις δηλώσεις που ακολούθησαν επεσήμαναν τη σημασία της για τις δύο χώρες – και όχι μόνο.
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, η οριοθέτηση συμπίπτει με εκείνη της υφαλοκρηπίδας, που ορίζεται, επίσης, με διμερή συμφωνία από το 1977. Η υπογραφή της συμφωνίας ήταν θέμα χρόνου. Το κείμενο είχε βασικά συμφωνηθεί επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ήταν έτοιμο να υπογραφεί κατά την επίσκεψη που είχε πραγματοποιήσει στη Ρώμη ο τότε υπουργός των Εξωτερικών κ. Νίκος Κοτζιάς. Ο ιταλός ομόλογός του, καταγόμενος από τον Ακράγαντα (Agrigento) της Σικελίας, είχε ζητήσει μια μικρή αναβολή, με το αιτιολογικό ότι επέκειντο οι βουλευτικές εκλογές και μπορούσε με την υπογραφή της να επηρεαζόταν η ψήφος των αλιέων της ιδιαίτερης πατρίδας του, όπως και της Περιφέρειας της Απουλίας (Puglia)!
Σημείωση:
Την Παρασκευή 19 Ιουνίου 2020, πρόκειται να πραγματοποιηθεί η αναβληθείσα επίσκεψη του Ιταλού ΥΠΕΞ, Λουίτζι ντι Μάιο στην Τουρκία, ανακοίνωσε το μεσημέρι της Τετάρτης, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών. Η επίσκεψη στην Τουρκία του Υπουργού Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας της Ιταλίας, Luigi Di Maio, είχε προγραμματιστεί για σήμερα, 17 Ιουνίου και λίγα μόνο 24ωρα από την υπογραφή με την Αθήνα της συμφωνίας των θαλασσίων ζωνών
Η υπογραφή της συμφωνίας σχολιάστηκε ευμενώς από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Αλέξη Τσίπρα και τον τομεάρχη για την Εξωτερική Πολιτική και πρώην υπουργό των Εξωτερικών κ. Γιώργο Κατρούγκαλο, οι οποίοι υπογράμμισαν τις ευεργετικές επιπτώσεις που θα έχει η συμφωνία για τις διμερείς σχέσεις αλλά και ευρύτερα. Θετικά εκφράστηκαν και τα άλλα κόμματα, όπως και ο πρώην πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου, με εξαίρεση το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση. Σημειώνεται, επίσης, και η ευμενής αναφορά του αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα κ. Πάιατ.
Η θετική αποτίμηση της υπογραφείσας συμφωνίας έγκειται, μεταξύ άλλων, και στο γεγονός ότι με την υπογραφή της οι δύο χώρες αποδεικνύουν τον σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας. Επίσης, η ελληνοϊταλική συμφωνία δημιουργεί προηγούμενο για την υπογραφή ανάλογων συμφωνιών με άλλες όμορες ή απέναντι χώρες, όπως η Αλβανία, η οποία στην άρνησή της να υπογράψει αντίστοιχη συμφωνία με την Ελλάδα –η οποία άλλωστε είχε συμφωνηθεί μεταξύ των κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή και Σαλί Μπερίσια, αλλά η διάδοχη κυβέρνηση του Έντι Ράμα την είχε προσβάλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας– επικαλούνταν το κενό, κυρίως, μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Τα Τίρανα θα πρέπει εφεξής να αναλογισθούν ότι δεν θα μπορούν πλέον να επικαλούνται αυτό το κενό. Ελπίζεται ότι και η Αίγυπτος θα αντιληφθεί ότι είναι προς το συμφέρον της να επισπεύσει την υπογραφή ανάλογης συμφωνίας με την Ελλάδα.
Σχετικό μήνυμα εκπέμπεται και προς την Άγκυρα, όσον αφορά την επιδίωξη δίκαιης οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο (Βόρειο, Νότιο και ΝΑ), σύμφωνα με τις διατάξεις του Δικαίου της Θάλασσας και των διεθνών συμβάσεων. Το καθεστώς Ερντογάν αγνοεί αυτές τις αρχές και ενεργεί με νοοτροπία νεο-Σουλτάνου.
Πρόσφατα, στο τουρκικό ΦΕΚ δημοσιεύθηκαν τα ονόματα τουρκικών και ξένων εταιρειών που ενδιαφέρονται για τη χορήγηση αδειών για τη διεξαγωγή ερευνών σε περιοχές νοτίως και ανατολικώς της Κρήτης, που ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και η Τουρκία αυθαίρετα και κατά παράβαση του Δικαίου της Θάλασσας περιέλαβε στη δική της με τη γνωστή συμφωνία με τη Λιβύη, η οποία κρίνεται άκυρη και παράνομη. Οι αιτήσεις θα αξιολογηθούν και οι σχετικές αποφάσεις αναμένεται να δημοσιοποιηθούν περί τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Τι μπορεί να συμβεί μετά την επιλογή των εταιρειών και την επιχείρηση διενέργειας ερευνών εντός της ελληνικής ΑΟΖ; Το πιθανότερο είναι οι ξένες εταιρείες να αποχωρήσουν για να αποφύγουν την εμπλοκή τους στις ελληνοτουρκικές διαφορές. Αν όμως συμπράξουν με τουρκικές εταιρείες ή ενεργήσουν μόνο οι τελευταίες; Η απάντηση από ελληνικής πλευράς έχει δοθεί ήδη από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο και στρατιωτικούς αξιωματούχους, οι οποίοι έχουν διαμηνύσει ότι θα προστατευθούν αποφασιστικά τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας που απορρέουν από τις διεθνείς συμφωνίες και το Δίκαιο της Θάλασσας. Και αν απαιτηθεί και δυναμικά.
Η συμπεριφορά της Άγκυρας καταδεικνύει και την αδυναμία των τουρκικών κυβερνήσεων να αντιληφθούν την έννοια και τη θέση ενός σύγχρονου κράτους, το οποίο οφείλει να ενεργεί και να συμπεριφέρεται με βάση τον σεβασμό των διεθνών κανόνων και η διεκδίκηση των δικαιωμάτων του πρέπει να στηρίζεται στη διεθνή νομιμότητα, τη συνεργασία και τη διαπραγμάτευση. Ακαδημαϊκοί, διπλωμάτες, έμπειροι πολιτικοί παρατηρητές κ.ά., που παρακολουθούν τα τουρκικά δρώμενα, δίνουν διάφορες εξηγήσεις στις συμπεριφορές των ηγεσιών τους. Προσωπικά συμμερίζομαι την ερμηνεία αμερικανού ακαδημαικού, με βαθιά γνώση της Τουρκίας και των χωρών της Μέσης Ανατολής, ο οποίος την απέδιδε σε ιστορικοκοινωνιολογικούς λόγους.
Οι Τούρκοι, έλεγε, είναι ένας ασιατικός κατακτητικός λαός. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, που ήταν δικό τους δημιούργημα, αποτελούνταν από ένα μωσαϊκό κατακτημένων λαών διαφόρων εθνικοτήτων. Το συνεκτικό στοιχείο της αυτοκρατορίας ήταν η έννοια του κράτους και όχι ενός έθνους. Αυτό το σύμπλεγμα ανάμνησης του αυτοκρατορικού παρελθόντος και η έλλειψη εθνικής συνοχής, συμπεριλαμβανομένης της ύπαρξης πολλών εθνικοτήτων, με πλέον εμφανή και δυναμική εκείνη των Κούρδων, που πληθυσμιακά ξεπερνούν τα 20.000.000, ωθούν τη σύγχρονη Τουρκία να ενεργεί με νοοτροπία μεγάλης ή περιφερειακής δύναμης, στα πρότυπα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και οι ηγέτες της, όπως ο κ. Ερντογάν, να συμπεριφέρονται ως σύγχρονοι Σουλτάνοι.
Ευθύνη για την παραβατική συμπεριφορά της Άγκυρας φέρουν και οι Μεγάλες Δυνάμεις, ΗΠΑ και Ρωσία, όπως και οι ισχυρές χώρες της ΕΕ, οι οποίες την ανέχονται, είτε λόγω γεωπολιτικών ανταγωνισμών είτε οικονομικών και άλλων συμφερόντων. Κάποια στιγμή ενδεχομένως να το μετανιώσουν και να αλλάξουν στάση. Αλλά και η ελληνική διπλωματία οφείλει να μην περιορίζεται μόνο σε καταγγελίες της τουρκικής παραβατικότητας. Για τις τουρκικές δε απειλές να διαμηνύσει Urbi et Orbi την αποφασιστικότητά μας να μην ανεχθούμε καμιά παραβίαση και αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων είτε σε στεριά είτε σε θάλασσα.
Φωτό: indicator.gr