Ποντίκια-«μετανάστες» στην Κύπρο πριν από 10.000 χρόνια
Κρυμμένα μέσα σε πρωτόγονες βάρκες και πλοιάρια έφτασαν, μαζί με ανθρώπους από τη Μεσοποταμία, στην Κύπρο τα ποντίκια πριν από 10.000 χρόνια περίπου, όπως αποκαλύπτει επιστημονική έρευνα. Στη συνέχεια, αφού στέριωσαν για τα καλά στο νησί, τα οικιακά ποντίκια (Mus musculus) πέρασαν από την Κύπρο στην ηπειρωτική Ευρώπη πριν από 6.500 χρόνια.
Μάλιστα, η πλέον γνωστή επιστημονικά παρουσία των γάτων στο νησί, όπως και στην Ευρώπη, είναι συνδεδεμένη με την παρουσία των ποντικών, αφού η εμφάνιση των γάτων στην περιοχή ακολούθησε την παρουσία των ποντικών. Άλλωστε, τα ποντίκια ήταν και μια κύρια αιτία εξημέρωσης των γάτων από τον άνθρωπο, και συγκεκριμένα της αφρικανικής αγριόγατας. Οι πρώτες αυτές γάτες, που λέγεται ότι εξημερώθηκαν μόνες τους, πλησίασαν τους ανθρώπινους καταυλισμούς λόγω των ποντικών, διαχωρίστηκαν από τις αγριόγατες και εξελίχθηκαν, με τρόπο που διευκόλυνε τη συμβίωσή τους με τον άνθρωπο, στο είδος που είναι σήμερα.
Τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά, όχι μόνο σε σχέση με τα ποντίκια αλλά και για την εξέλιξη του νησιού πριν από δέκα χιλιετίες, περιλαμβάνονται για πρώτη φορά σε μια εκτενή επιστημονική έρευνα που δημοσιεύτηκε προ ημερών στον παγκοσμίου κύρους ιστότοπο www.nature.com/scientificreports και αναδημοσιεύεται σε διεθνείς επιστημονικές εκδόσεις.
Η μελέτη έγινε από μεγάλη ομάδα διακεκριμένων επιστημόνων και βασίστηκε σε επιστημονικές αναλύσεις απολιθωμάτων ποντικών και άλλων δεδομένων σε 48 χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Σε αυτή γίνονται πολλές και λεπτομερείς αναφορές σε σχέση με τα ευρήματα που αφορούν την Κύπρο. Σε σχέση με τις γάτες, εκτιμάται ότι αυτές ακολούθησαν τον «δρόμο των ποντικών» και εξοικειώθηκαν με τον άνθρωπο στην περιοχή πριν από 8.500 χρόνια.
Η εισαγωγή της γάτας στην Κύπρο, σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, έγινε την περίοδο της αύξησης της γεωργίας, στην Προκεραμική Νεολιθική Εποχή. «Η εισαγωγή της γάτας στο νησί πιστεύεται ότι συνδέεται με τον έλεγχο του πολλαπλασιασμού των οικιστικών ποντικών, που υπήρχαν τότε στο νησί», όπως αναφέρεται.
Μια άλλη, σημαντική διαπίστωση των ερευνητών για την Κύπρο είναι ότι ενώ τα τελευταία 12.000 χρόνια στο νησί η έρευνα για τις επιπτώσεις στην ποικιλομορφία των σπονδυλωτών της Κύπρου από την ανθρώπινη παρουσία δείχνει τη γονιδιακή αλλοίωση σε όλες τις μορφές της, εξαίρεση αποτελεί το ενδημικό κυπριακό ποντίκι (Mus cypriacus), που εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα.
Στην Κύπρο, τα παλαιότερα απολιθώματα ποντικών που αναλύθηκαν από τους επιστήμονες εντοπίστηκαν στην περιοχή του Αετόκρεμνου στο Ακρωτήρι, όπου σύμφωνα με τις αναλύσεις του DNA επρόκειτο για το κυπριακό ποντίκι (Mus cypriacus), όπως και στο ακρωτήριο Πύλα, ενώ τα επόμενα ηλικιακά απολιθώματα αφορούν απολίθωμα γομφίου ποντικού, που βρέθηκε, όπως αναφέρεται, στο χωριό Κλίμωνας και χρονολογείται πριν από 10.600 χρόνια (περιοχή Αμαθούντας), όπου βρέθηκαν ακόμα 41 υπολείμματα ποντικού σε απολιθωμένη κατάσταση.
Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι με τους πρώτους αγρότες που καλλιεργούσαν τη γη εμφανίστηκαν και τα οικιακά ποντίκια. Αυτό, όπως αναφέρεται στην έρευνα, αποδεικνύεται και από την πρώτη παρουσία ποντικών του εν λόγω είδους και στην περιοχή της Κισσόνεργας (περιοχή Μιλούθκια), που ακολούθησε τον εποικισμό της περιοχής πριν από 8.000 χρόνια. Ανάλογες διαπιστώσεις γίνονται και για άλλες περιοχές της Κύπρου, όπως τη Χοιροκοιτία και το ακρωτήριο Ανδρέας – Κάστρο, στην περιοχή της Κερύνειας.
Οι επιστημονικές έρευνες στην Κύπρο, την ευρύτερη Λεβαντίνη και την Ανατολία υποδηλώνουν ότι «η εμφάνιση του γεωργικού συστήματος ήταν η βασική κινητήρια δύναμη στην κοινή πορεία του οικιακού ποντικιού». Όπως εξηγείται, η καλλιέργεια φυτών άγριων δημητριακών σχετίζεται και με την εμφάνιση του πρώτου οικισμού με κοινόχρηστα κτίρια και την αποθήκευση δημητριακών, τη μεγαλύτερη εξάρτηση του ανθρώπου από τα δημητριακά, που προφανώς ευνοούσε και τη συγκέντρωση και τον πολλαπλασιασμό των οικιακών ποντικών.
(Πηγή: Philenews)