Οριοθέτηση ΑΟΖ με Ιταλία – Οριακά θετική εξέλιξη με αρκετές ελληνικές παραχωρήσεις
Του
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΛΑΥΡΕΝΤΖΟΥ
Συμβούλου επιχειρήσεων – Συγγραφέα
Την εβδομάδα που πέρασε η Ελλάδα οριοθέτησε στα δυτικά της ένα τμήμα της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης (ΑΟΖ) σε συμφωνία που υπέγραψε με την Ιταλία. Η οριοθέτηση έγινε ουσιαστικά πάνω στη γραμμή της υφαλοκρηπίδας που είχε αναγνωρισθεί παλαιότερα με συμφωνία του 1977. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να κριθεί οριακά θετική, αλλά υπάρχουν και κάποια μελανά σημεία που χρήζουν προσοχής.
Το πρώτο θετικό στοιχείο της συμφωνίας είναι ότι για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια η Ελλάδα φαίνεται να βγαίνει από μια διπλωματική ακινησία. Έστω και αργά λοιπόν, η Ελλάδα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες με τις οποίες προσπαθεί να αντιρροπήσει τις τουρκικές προκλήσεις.
Το δεύτερο θετικό στοιχείο το οποίο φαίνεται να έχει η συμφωνία είναι ότι αναγνωρίζει πως τα μεγάλα τουλάχιστον νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα. Αντίστοιχα και η ΑΟΖ μπορεί να ορισθεί με βάση την ακτογραμμή των νησιών. Αυτό είναι συμβατό με το διεθνές δίκαιο και τη διεθνή πρακτική. Ακόμη και έτσι όμως δημιουργείται για την Ελλάδα ένα θετικό προηγούμενο απέναντι στην Τουρκία, η οποία έχει φτάσει στο εξωφρενικό σημείο να μην αναγνωρίζει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ ακόμη και στην Κρήτη.
Τι γίνεται όμως με τα μικρότερα νησιά; Εδώ πιθανώς υπάρχει ένα μελανό σημείο της συμφωνίας, καθώς με βάση τις πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν δεν έχει αναγνωρισθεί πλήρης επήρεια ΑΟΖ στα Διαπόντια Νησιά (βόρεια της Κέρκυρας) και στις Στροφάδες (στα δυτικά της Πελοποννήσου). Για την ακρίβεια, η επήρεια ΑΟΖ στα Διαπόντια Νησιά έφτασε το 70%, ενώ στις Στροφάδες έφτασε μόνο το 32%. Αυτό μάλλον δημιουργεί ένα αρνητικό προηγούμενο όσον αφορά το Καστελλόριζο. Ομοίως δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο στην οριοθέτηση ΑΟΖ και με την Αλβανία, η οποία βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τα Διαπόντια Νησιά.
Η ερμηνεία που δόθηκε για τις παραπάνω διευθετήσεις είναι ότι επιδιώχθηκε σε γενικές γραμμές να τηρηθεί η γραμμή υφαλοκρηπίδας και έγιναν κάποιες ευθυγραμμίσεις με αμοιβαίες ανταλλαγές θαλάσσιων περιοχών μεταξύ των δύο χωρών.
Σημειώνεται πάντως ότι η συμφωνηθείσα γραμμή οριοθέτησης ΑΟΖ ξεκινά λίγο νοτιότερα από το σημείο που συναντιούνται θεωρητικά οι ΑΟΖ Ελλάδας, Ιταλίας και Αλβανίας (τριεθνές), ώστε να μην εμπλακεί και η Αλβανία. Το ίδιο ισχύει και για το νότιο άκρο της οριοθέτησης, που πλησιάζει στο τριεθνές σημείο συνάντησης με τη λιβυκή ΑΟΖ.
Μια ΑΟΖ όχι και τόσο αποκλειστική
Ένα άλλο αρνητικό σημείο της συμφωνίας είναι η αποδοχή, από ελληνικής πλευράς, ότι οι ιταλοί ψαράδες θα μπορούν να εισέρχονται εντός της ελληνικής ΑΟΖ και να ψαρεύουν έως το όριο των ελληνικών χωρικών υδάτων, που σήμερα φτάνουν τα 6 ναυτικά μίλια (ν.μ.). Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, τη δυνατότητα να ψαρεύουν στη ζώνη 6 – 12 ν.μ. θα τη διατηρήσουν και μετά από πιθανή επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ.
Η παραχώρηση αυτή δεν είναι αμελητέα οικονομικά, αφού αφορά αλιεύματα υψηλής αξίας (κόκκινη γαρίδα) σε όλη τη θαλάσσια έκταση της Δυτικής Ελλάδας. Εξάλλου θα πρέπει να τονισθεί ότι η έννοια της ΑΟΖ εισήχθη στο διεθνές δίκαιο ακριβώς για να προστατευθούν οι αλιείς των παράκτιων κρατών.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι στην πρόσφατη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ δώσαμε κάποια ανταλλάγματα στην Ιταλία, η οποία βρήκε την ευκαιρία να επωφεληθεί από τις πιέσεις που μας ασκεί η Τουρκία.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτό δημιουργεί και ένα αρνητικό προηγούμενο για τους επόμενους που έχουν σειρά (Αίγυπτος, Αλβανία). Αυτοί παίρνουν το μήνυμα ότι μπορούν να διεκδικήσουν κάτι παραπάνω από αυτό που τους αναλογεί με βάση τη Σύμβαση UNCLOS.
Όλα αυτά μας βάζουν σε μια διαδικασία πλειοδοσίας με αντίπαλο την Τουρκία, καθώς η τελευταία υπεξαιρεί κομμάτια της ελληνικής ΑΟΖ και τα μοιράζει στην Αίγυπτο και τη Λιβύη. Το βασικό ερώτημα λοιπόν που αφορά τουλάχιστον την Αίγυπτο είναι το κατά πόσο θα δεχτεί να της παραχωρήσουμε ένα κομμάτι της ΑΟΖ μας στην Ανατολική Μεσόγειο, μικρότερο από αυτό που της χαρίζει η Τουρκία.
Το κύριο πλεονέκτημα που έχουμε με το μέρος μας είναι το διεθνές δίκαιο. Αυτό όμως από μόνο του δεν είναι αρκετό. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι οι τουρκικές διεκδικήσεις και η πολυετής δική μας αβελτηρία ως προς την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας κοστίζουν ήδη σημαντικά.
Φωτό: magnesianews.gr