Δ. Μάρδας: Το νερό, η ιδιωτικοποίησή του και το… 10% του Στίγκλιτζ
Του Δημήτρη Μάρδα
Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, π. Αν. Υπουργού Οικονομικών
«Οι συμβάσεις παραχώρησης στον τομέα του ύδατος… απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή λόγω της σημασίας του ύδατος ως δημόσιου αγαθού με θεμελιώδη αξία για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Οι ιδιαιτερότητες των εν λόγω ρυθμίσεων δικαιολογούν να υπάρξει αποκλεισμός του τομέα του ύδατος από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας Οδηγίας. (Από την αιτιολογική έκθεση της Οδηγίας 2014/23 με θέμα την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης σε οικονομικούς φορείς, ιδιωτικούς και μη).
Στην ίδια έκθεση τονίζεται ότι για όλους τους άλλους τομείς πλην των εξαιρουμένων, «ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στη βελτίωση των ευκαιριών πρόσβασης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) σε όλο το φάσμα των αγορών των παραχωρήσεων της Ένωσης.
Το πόσιμο νερό δεν θα ιδιωτικοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαβεβαίωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2013, ο Επίτροπος αρμόδιος για θέματα εσωτερικής αγοράς Μισέλ Μπαρνιέ, εισακούγοντας μια πρωτοβουλία πολιτών που συγκέντρωσε ευρεία υποστήριξη.
Η Right2Water, μια μη κυβερνητική οργάνωση η οποία πασχίζει η πρόσβαση στο πόσιμο νερό και στα δίκτυα αποχέτευσης να αναγνωριστεί ως ανθρώπινο δικαίωμα, συγκέντρωσε 1,5 εκατ. υπογραφές αξιώνοντας από την Επιτροπή να μην προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, όπως φέρεται να σχεδίαζε “μυστικά”, σύμφωνα με δημοσιεύματα. Το θέμα αυτό είχε προκαλέσει κατακραυγή στη Γερμανία και όχι μόνο.
Η ιδιωτικοποίηση του πόσιμου νερού «δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις (της ΕΕ), δεν υπήρξε ποτέ πραγματικότητα», επέμεινε ο Γάλλος Επίτροπος, αν και οι διαθέσεις του κατά την περίοδο επεξεργασίας της Οδηγίας ήταν διαφορετικές.
Και πράγματι έτσι έγινε και το νερό εξαιρέθηκε μετά από επίπονες διαβουλεύσεις. Έχοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, η εμμονή στη χώρα μας με θέμα την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών παροχής πόσιμου νερού εύλογα προβληματίζει, όταν γνωρίζουμε την πίεση που ασκούν πολλές διεθνείς εταιρίες για εμπλοκή τους στην εν λόγω δραστηριότητα.
Στο θέμα της ιδιωτικοποίησης δημοσίων αγαθών της μορφής αυτής, αναφέρθηκε πολύ παλαιότερα και ο Νομπελίστας οικονομολόγος Ζόζεφ Στίγκλιτζ, ο οποίος τόνισε ότι:
«Οι εθνικοί ηγέτες πανευτυχείς ξεπουλούν τις εταιρίες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και ύδατος…θα μπορούσες να δεις πώς ανοίγουν τα μάτια τους, με την προσδοκία της μίζας του 10%, που θα καταβληθεί σε λογαριασμό τους σε μια τράπεζα της Ελβετίας», απλά και μόνο γιατί οδήγησαν στην απαξίωση της εθνικής περιουσίας ή ακριβέστερα όπως χαρακτηριστικά σημειώνει, «επειδή ξύρισαν κάτι δις από την τιμή πώλησης εθνικών περιουσιακών στοιχειών..», Αυτό το αποκαλεί ο Στίγκλιτζ, στο πλαίσιο ενός λογοπαιγνίου, όχι ιδιωτικοποίηση αλλά «δωροδοποίηση» (‘Briberization.’ κατά τον όρο που χρησιμοποίησε). (Βλ.http://www.gregpalast.com/the-globalizer-who-came-in-from-the-cold/).
Από τα παραπάνω το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι το εξής: Ποιους κανόνες ακολουθεί η ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα και τι εύλογες σκοπιμότητες κρύβει αυτή η τάση, όταν διάφορες χώρες (π.χ. Γαλλία και Γερμανία) προχώρησαν σε επαναδημοτικοποιήσεις των εταιρειών ύδρευσης.