Το 63ο Φεστιβάλ Φιλίππων παρουσιάζει το φετινό του εργαστήριο αρχαίου δράματος

May 24, 2020 στις κατηγορίες ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ,

4ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΧΑΙΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ

1 έως 23 Αυγούστου

Διοργάνωση: Φεστιβάλ Φιλίππων
Υποστήριξη: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

Οι ιδιαίτερες φετινές συνθήκες μας «αναγκάζουν» να συνεχίσουμε με μεγαλύτερη ένταση την επιτυχημένη δράση του Εργαστηρίου Αρχαίου Δράματος, ενός πρωτότυπου θεατρικού camp με χαρακτήρα καλλιτεχνικό αλλά και εκπαιδευτικό, που εδώ και τέσσερα χρόνια έχει δώσει μια νέα πνοή στην περιοχή των Κρηνίδων, δίπλα στο αρχαίο θέατρο και τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων.

Φέτος, προχωράμε πιο θαρραλέα, πιο δυναμικά και καλούμε 31 καλλιτέχνες (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, μεταφραστές, μουσικοί, χορευτές), να πάρουν μέρος σε αυτό το «μικρό» φεστιβάλ μέσα στο «μεγάλο», στις «Θεατρικές Αναγνώσεις» αρχαίου δράματος (παραστάσεις εν δυνάμει), που θα λάβουν χώρα από 1 έως 23 Αυγούστου.

Η Λυδία Φωτοπούλου, η Όλια Λαζαρίδου, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, ο Ακύλλας Καραζήσης, ο Θοδωρής Γκόνης, η Λουκία Μιχαλοπούλου, η Ρηνιώ Κυριαζή, ο Γιάννης Καλαβριανός και η Ιόλη Ανδρεάδη, με μικρές και ευέλικτες ομάδες εκλεκτών συνεργατών τους, θα διαμείνουν διαδοχικά στις Κρηνίδες, παρουσιάζοντας, ανά τρεις μέρες, ο καθένας τη δική του εκδοχή πάνω στην θεατρική ανάγνωση του αρχαίου δράματος. Ανάμεσα στις τραγωδίες που θα «ακουστούν» στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων, είναι η «Αντιγόνη», οι «Βάκχες», η «Μήδεια», η «Ελένη», ο «Αγαμέμνων» και οι «Τρωάδες».

Οι παραστάσεις καθώς και όλη η διαδικασία των δοκιμών θα είναι ανοιχτές για το κοινό μέσω διαδικτύου σε ζωντανή μετάδοση (live streaming) και θα λειτουργούν σαν ανοιχτό εργαστήριο για θεατρολόγους, φοιτητές και απόφοιτους δραματικών σχολών, ερασιτεχνικές ομάδες, την τοπική κοινότητα και όποιον ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει.

Στη διάρκεια του εργαστηρίου θα μιλήσουν οι μεταφραστές Γιάννης Λιγνάδης και Παντελής Μπουκάλας με θέμα την μετάφραση στο αρχαίο δράμα και τη δραματουργία των αρχαίων κειμένων.

1. Λυδία Φωτοπούλου – Χορός : ο θεατής του τραγικού

Η Λυδία Φωτοπούλου ερμηνεύει στο αρχαίο θέατρο Φιλίππων τα χορικά της Αντιγόνης του Σοφοκλή ως ένα αυτόνομο λυρικό ποίημα, στην έξοχη μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου, συνοδευόμενη από τη μουσική της Μόνικα.

2. Όλια Λαζαρίδου – Η ιστορία της Αντιγόνης

Μια διασκευή- αφηγηση του μύθου της Αντιγόνης στηριγμένη πάνω στο αρχαιο κείμενο του Σοφοκλή αλλά και στο βιβλίο της Άλι Σμιθ, που απευθυνεται σε παιδιά. Η θεατρική αυτή αφήγηση για όλους, μικρούς και μεγάλους, διηγείται με συνοπτικό αλλά και περιεκτικό τρόπο, σαν συναξάρι, την ιστορία και τα πάθη της τραγικής ηρωίδας .

Ερμηνεύει η Όλια Λαζαρίδου, συνοδευόμενη απο τον μουσικό Νικόλα Σκορδά σε αυτοσχεδιασμό με τα πνευστά του.
Κείμενο: Αγγελίνα Βακάλη

3. Καρυοφυλλιά Καραμπέτη – Μήδεια του Georg Benda

Ανάμεσα στη λογική και τη μανία

Η ηθοποιός Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και ο μαέστρος Μάρκελλος Χρυσικόπουλος ερμηνεύουν το έργο του Τσέχου συνθέτη Georg Anton Benda (1722 – 1795) «Μήδεια», σε λιμπρέτο του Γερμανού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Friedrich Wilhelm Gotter και απόδοση στα ελληνικά από τον Γιάννη Καλλιφατίδη. Πρόκειται για ένα μονόπρακτο μελόδραμα βασισμένο στον κλασικό αρχαιοελληνικό μύθο, όπου το κείμενο δεν τραγουδιέται, αλλά απαγγέλλεται παράλληλα με τη μουσική.

Το ποικίλο μουσικό τοπίο του Benda αναδεικνύει με ένταση όλες τις εσωτερικές συγκρούσεις αυτής της μοναδικής γυναίκας. Ο έρωτας και το μίσος, η οργή και η οδύνη, η βαθιά επιθυμία για εκδίκηση και η μητρική αγάπη διαδέχονται καταιγιστικά το ένα το άλλο οδηγώντας στην καταστροφική κορύφωση, την αδιανόητη πράξη της παιδοκτονίας. Η «Μήδεια» είναι από τα έργα που γνώρισαν αμέσως μεγάλη επιτυχία, γι’ αυτό και σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα πολλές και διαφορετικές μεταγραφές, ώστε η σύνθεση να γίνει «προσβάσιμη» από μια μεγάλη μερίδα του μουσικόφιλου κοινού.

Στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων θα παρουσιαστεί η εκδοχή για πιάνο (Λειψία, 1778) σε εκτέλεση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου, ενώ και τα πέντε πρόσωπα του έργου, η Μήδεια, ο Ιάσων, τα δυο παιδιά τους και η Παιδαγωγός ερμηνεύονται από την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.

4. Ακύλλας Καραζήσης – Ιστορίες του Πρόσπερο

Ένα κορίτσι 16 ετών κάθεται πάνω σε τειχίο και χαζεύει. Ύπαιθρος. Αυγουστιάτικο απόγευμα. Λίγο παραπέρα η αδελφή της, 9 ετών, κουκουβιστή στο χώμα κοιτάει μια πέτρα, δίπλα της όρθια μια γυναίκα, στο ένα χέρι κρατάει ένα κλαδί.

Γύρω τους χωράφια, μετά τειχία, μετά ελαι΄βνας. Εκει ενας αντρας αγκαλιαζει ενα αρχαιο δεντρο. Είναι μεγάλος με μακρυά γένεια και κοκάλινα γυαλιά. Μοιάζει του Ginsberg, του ποιητή. Είναι ο Πρόσπερο. Αφήνει την αγκαλιά κι έρχεται προς τα κορίτσια. Αργά. Προχωράει μες τα χωράφια και σε κάθε βήμα του σηκώνονται σύννεφα απο ακρίδες.

Ακούει την μικρἠ εν τω μεταξύ να διαβάζει την περιγραφή ενος ναυαγίου. Η μεγάλη παίζει μπάσο. Ηλεκτρικό. Ο Πρόσπερο φτάνει και κάθεται ανάμεσα τους. Στο τειχίο δίπλα του ένα άσπρο χοντρό βιβλίο. Οι Δοκιμές του Σεφέρη. Το πιάνει, χωρίς να το κοιτάει λέει.

Ο Πρόσπερο και οι κόρες του. Του διαβάζουν την Τρικυμία. Του μαθαίνουν Ραπ.

Τους μιλάει για το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Για τον Dylan. Για τον Καστοριάδη. Για την Έρημη Χώρα. Παίζουν κιθάρα και μπάσο. Η γυναίκα με το κλαδί χορεύει.

Έχει νυχτώσει. Όλοι καθισμένοι τρώνε. Ψωμί, κρεμμύδι κι ελιές. Ησυχία.

Η μεγάλη κόρη αρχίζει μια μικρή ερωτική ιστορία. Σαν να την τραγουδάει.

Παιζουν : Μαίρη Καραζήση, Ζωή Καραζήση, Μαριλένα Ρασιδάκη, Ακύλλας Καραζήσης.

5. Θοδωρής Γκόνης – Μήδεια του Ευριπίδη

Διαλέγουμε την ηρωίδα, όχι το έργο. Τη Μήδεια, ως φορέα ενός πεπρωμένου. Δεν ανεβάζουμε το έργο, δεν την καταλαβαίνουμε αλλά προσπαθούμε να την καταλάβουμε, που είναι και η βαθύτερη επιθυμία μας, και ίσως αυτό να έχει τελικά σημασία. Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ, στην ηρωίδα του Ευριπίδη δεν είναι η παραφορά και το πάθος αλλά η διαύγεια του νου όπως λειτουργεί ξεκάθαρα με μια λογική ακρίβεια που σχεδόν μας σκανδαλίζει. Διαλογίζεται, συζητά, επιχειρηματολογεί. Η τραγωδία «Μἠδεια» είναι το πρόσωπο Μήδεια.

Μήδεια η Εύη Σαουλίδου
Συμμετέχει ο χορευτής Δημήτρης Σωστηρίου
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Γκόνης
Σκηνογραφία: Ανδρέας Γεωργιάδης

6. Γιάννης Καλαβριανός – Επιγράμματα Παλατινής Ανθολογίας

Ο Γιάννης Καλαβριανός θα παρουσιάσει την εργασία του πάνω στα επιγράμματα Παλατινής Ανθολογίας, με τη συμμετοχή των Χριστίνα Μαξούρη, Γιώργου Γλάστρα και του μουσικού Θοδωρή Οικονόμου.

7. Ιόλη Ανδρεάδη – Ελένη του Ευριπίδη [ή η ανασκευή του Στησιχόρου]

Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά, κι αυτό
το ανάστημα
ίσκιοι και χαμόγελα παντού
στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα
ζωντανό δέρμα, και τα μάτια
με τα μεγάλα βλέφαρα,
ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα.
Και στην Τροία;
Τίποτε στην Τροία – ένα είδωλο.
Έτσι το θέλαν οι θεοί.
Κι ο Πάρης, μ’ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν
πλάσμα ατόφιο
κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια.

-Γ. Σεφέρης-

Λένε πως ένας βάρδος παλιός, ο Στησίχορος, έξι γενιές πριν από τον Ευριπίδη, σε ένα ποίημά του κατηγόρησε την Ελένη ότι άφησε τον άντρα της για τον Πάρη και με την αμαρτία της αυτή κατέστρεψε τόσο την Ελλάδα, όσο και την Τροία. Όμως, η Ελένη μετά το θάνατό της έγινε θεά. Γι’ αυτό, τη στιγμή που έγραψε το άδικο αυτό ποίημα ο Στησίχορος, έμεινε τυφλός. Και μετάνιωσε. Και έγραψε καινούργιο. Καινούργιο ποίημα. Καινούργιο τραγούδι.

Σε αυτό ανασκεύασε τις κατηγορίες του, χρησιμοποιώντας τον αρχαίο μύθο, σύμφωνα με τον οποίο στην Τροία δεν πάτησε ποτέ η Ελένη, αλλά η σκιά της. Ενώ την ίδια τη φυγάδευσαν οι θεοί στην Αίγυπτο, όπου περίμενε τον Μενέλαο να γυρίσει από την Τροία και να φύγουνε μαζί για την πατρίδα. Και με το που το γράφει το καινούριο αυτό τραγούδι ο Στησίχορος, ξαναβρίσκει αμέσως την όρασή του.

Στην εκδοχή αυτή της Ελένης του Ευριπίδη για μία ηθοποιό, η Ελένη μόνη και τυφλή μέσα στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων, μονή και τυφλή σαν αρχαία ραψωδός, αλλά με άλλες, καινούριες, ελευσίνιες δυνάμεις να ξυπνούν μέσα της, αφηγείται την ιστορία της. Αφηγείται την ανασκευή του Στησιχόρου.

Σύλληψη – Σκηνοθεσία – Κίνηση: Ιόλη Ανδρεάδη
Μετάφραση: Γιάγκος Ανδρεάδης
Διασκευή για μία ηθοποιό: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Όλους τους ρόλους ερμηνεύει η Βασιλική Τρουφάκου

8. Ρηνιώ Κυριαζή – Βάκχες, το σώμα δίχως σώμα

Το νήμα του μύθου των Βακχών – τέσσερις ηθοποιοί, τρεις γλώσσες, δύο φύλα, ένας τόπος αφηγούνται έναν θεό, δύο αγγέλους, τρεις γυναίκες, τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Τραγουδούν τον θεό μέσα στις αντιφάσεις. Διαγράφουν την πορεία του Πενθέα από το ανίερο στην ιερότητα, από την πλάνη στη γνώση, από την έπαρση στην οδύνη. Μιλούν για την Αγαύη που, από την έκσταση στην τρέλα, διεκδικώντας τη δύναμη της θηλυκής θεάς κατακρημνίζεται. Την άγρια φύση που πάλλεται. Θρηνούν τον άνθρωπο που απομακρύνεται, το σώμα που αποσπάται. Τα απομεινάρια σώματος, το σώμα δίχως σώμα. Πενθούν για τα μικρά μικρά κομμάτια μας, τα ήσυχα μέσα στη μοναξιά μας, τα προστατευμένα ακρωτηριασμένα μας.

Μια ακροβασία αποστάσεων, μια ανάγκη κυκλική, μια πάλη για το όλον.

Μετάφραση: Γιώργος Χειμωνάς
Σκηνοθεσία: Ρηνιώ Κυριαζή
Ερμηνεία: Julianna Bloodgood, Rafal Habel, Ειρήνη Κουμπαρούλη, Ρηνιώ Κυριαζή

9. Λουκία Μιχαλοπούλου – Κασσάνδρα

Μια απο τις πιό αινιγματικές μορφές του αρχαίου δράματος είναι η Κασσάνδρα, η performance προσπαθεί να εξερευνήσει τον χαρακτήρα της μέσα απο διαχρονικά θραύσματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας,να σκιαγραφήσει μια βιογραφία για την παράφορη μάντισσα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Πέρα απο τη φιλολογία, η Κασσάνδρα αποτελεί ένα μεγάλο αίνιγμα για τον ηθοποιό. Πώς προσεγγίζεις σκηνικά μια τόσο οριακή προσωπικότητα; Τι εργαλεία χρησιμοποιείς για να αποδόσεις τη Θεόπνευστη μανία της; Μια μάντισσα που δεν τη πίστεψε ποτέ κανείς, παγιδευμένη στον οδηγό και αποτελειωτή της Απόλλωνα.

Δραματουργική επεξεργασία / Σκηνοθετική επιμέλεια: Λουκία Μιχαλοπουλου, Χρήστος Τζιούκαλιας
Ερμηνεία: Λουκία Μιχαλοπούλου