ΑΟΖ: Η αποστολή γεωγραφικών συντεταγμένων θαλασσίων ζωνών στον ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών προϋποθέτει οριοθετική συμφωνία μεταξύ κρατών…
Υπό του
Δρος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΟΥΝΑΡΗ
Εμπειρογνώμονος, Πρεσβευτού ε.τ.,
Διδάκτορος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου (FU Berlin)
Τελευταίως έχουν ακουστεί από πολιτικούς, δημοσιογράφους και άλλα άτομα απόψεις σχετικά με το αν θα πρέπει να σταλούν στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών πίνακες γεωγραφικών συντεταγμένων των ελληνικών θαλασσίων ζωνών, όπως της αιγιαλίτιδας ζώνης, της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, κάτι που προβλέπεται από τη Σύμβαση Δικαίου Θαλάσσης του 1982.
Η αποστολή όμως των σχετικών συντεταγμένων στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με τη Σύμβαση Δικαίου Θαλάσσης του 1982 προϋποθέτει την ύπαρξη προηγουμένως οριοθετικής συμφωνίας μεταξύ δύο ή περισσοτέρων παράκτιων κρατών.
Η συχνά μονομερής αποστολή συντεταγμένων θαλασσίων ζωνών από την Τουρκία στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο στο παρελθόν –μέχρι το 1999– δεν μπορεί να έχει οποιαδήποτε νομική ισχύ διότι δεν υπάρχει οριοθετική συμφωνία.
Η αποστολή όμως της συμφωνίας υφαλοκρηπίδας του 2019 με τις συντεταγμένες από την Τουρκία και τη Λιβύη διαφέρει από τις προηγούμενες αποστολές συντεταγμένων από την Τουρκία, διότι τη φορά αυτή οι συντεταγμένες αυτές περιέχονται σε μια συμφωνία.
Σύμφωνα όμως με το άρθρο 102 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών είναι νομότυπες και ως εκ τούτου ο Γενικός Γραμματέας, παρότι γνώριζε ότι είναι παράνομες, ήταν υποχρεωμένος να τις δημοσιεύσει και να τις αποστείλει σε όλα τα κράτη-μέλη του οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.
Βέβαια η σύμβαση αυτή είναι ευθύς εξαρχής παράνομη διότι περιέχει στοιχεία που έρχονται σε σύγκρουση με το Διεθνές Δίκαιο, περιλαμβάνοντας ελληνική υφαλοκρηπίδα και εν δυνάμει ΑΟΖ ως ανήκουσες στην Τουρκία.
Το σχετικό άρθρο 102 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει:
1. «Εκάστη Συνθήκη και εκάστη Διεθνής Συμφωνία συναπτόμενη από μέλος των Ηνωμένων Εθνών μετά την έναρξη της ισχύος του παρόντος Χάρτου, θα καταχωρείται κατά το δυνατόν ταχύτερον εις Γραμματείαν και θα δημοσιεύεται απ’ αυτής».
2. «Ουδέν συμβαλλόμενο μέρος εις τοιαύτην Συνθήκη ή Διεθνή Συμφωνία ήτις δεν καταχωρήθη συμφώνως προς τα διατάξεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου δύναται να επικαλεσθεί την Συνθήκη, την Συμφωνία ταύτην ενώπιον οργάνου τινός των Ηνωμένων Εθνών».
Γι’ αυτόν τον λόγο ο τούρκος Πρόεδρος απέστειλε τάχιστα τη συμφωνία αυτή με συντεταγμένες στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, γνωρίζοντας ότι είναι μεν παράνομες, αλλά νομότυπες και ότι ο Γενικός Γραμματέας είναι υποχρεωμένος να τις καταχωρίσει και να τις στείλει σε όλα τα κράτη-μέλη του οργανισμού, παρότι είναι παράνομες.
Η ελληνική πλευρά, με επιστολή της Μονίμου Αντιπροσώπου της Ελλάδος στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, πρέσβεως κ. Μαρίας Θεοφίλη, δήλωσε ότι «η συμφωνία αυτή δεν μπορεί να έχει οποιαδήποτε νομική υπόσταση και έρχεται σε σύγκρουση με το Διεθνές Δίκαιο, τη Σύμβαση Δικαίου Θαλάσσης του 1982». Ο Γενικός Γραμματέας του διεθνούς αυτού οργανισμού, ως όφειλε, απέστειλε σε όλα τα κράτη-μέλη του οργανισμού τη σύμβαση μαζί με την επιστολή της πρέσβεως κ. Μαρίας Θεοφίλη. Η αποστολή διεθνών συμφωνιών για καταχώριση στην πάλαι ποτέ Κοινωνία των Εθνών ήταν αναγκαία προκειμένου αυτές να έχουν νομική ισχύ. Ενδεικτικώς αναφέρουμε το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας του 1925 για τα σύνορα της Αλβανίας, το οποίο ουδέποτε ίσχυσε, αφού δεν απεστάλη ποτέ στην Γραμματεία του διεθνούς αυτού οργανισμού για καταχώριση.
Αν θέλουμε, θα μπορούσαμε να στείλουμε τις σχετικές ελληνικές συντεταγμένες των ελληνικών θαλασσίων ζωνών στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών μονομερώς, κάτι που έχουν κάνει η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία για τα τμήματα των θαλασσίων ζωνών τους.
Η Ελλάδα όμως, όπως και η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία, ως κράτη-μέλη της Σύμβασης Δικαίου Θαλάσσης του 1982, είναι υποχρεωμένες να σέβονται τις διατάξεις της σύμβασης αυτής και να απέχουν από τέτοιες μονομερείς ενέργειες. Πλην όμως, δεν μπορεί η Τουρκία να κάνει επί σειρά ετών αποστολές συντεταγμένων κατά παράνομο τρόπο και με ψευδή στοιχεία και εμείς να καθόμαστε με σταυρωμένα χέρια.
Άλλωστε ο Γενικός Γραμματέας στην περίπτωση που αποφάσιζε να αποστείλει μονομερώς τις ελληνικές συντεταγμένες, οι οποίες έτσι κι αλλιώς στηρίζονται στο Διεθνές Δίκαιο και ιδιαίτερα στη Σύμβαση Δικαίου Θαλάσσης του 1982, θα ήταν υποχρεωμένος να καταχωρήσει και αποστείλει αυτές σε όλα τα κράτη-μέλη του οργανισμού, όπως έκανε κάθε φορά με όλες τις τουρκικές συντεταγμένες που ελάμβανε από την Τουρκία μέχρι το 1999, παρά το γεγονός ότι ήταν παράνομες και παράτυπες. Για τον λόγο αυτό, θα μπορούσαμε να αποστείλουμε έστω και παράτυπα τις ελληνικές συντεταγμένες.
Πάντως καλύτερα θα ήταν να προχωρήσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα στη σύναψη οριοθετικών συμφωνιών με τα γειτονικά μας κράτη για την υφαλοκρηπίδα και την εν δυνάμει ΑΟΖ μας, ιδιαίτερα δε άμεσα με την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία είναι στην πραγματικότητα η πιο σημαντικότερη απ’ όλες.
Ως προς την Τουρκία, θα αργήσει πολύ να πραγματοποιηθεί μια συμφωνία με τη χώρα μας για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, διότι η Τουρκία, δεν επιθυμεί ουδόλως την εφαρμογή για την λύση του θέματος του Διεθνούς Δικαίου.
Θα πρέπει εδώ να πούμε ότι οι συντεταγμένες της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης έχουν τη νομική βάση τους στις ιταλοτουρκικές συμφωνίες του 1932 για την οριοθέτηση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα Δωδεκάνησα, τις οποίες η Ελλάδα, ως διάδοχο κράτος της Ιταλίας, δικαιούται να εφαρμόζει. Το ίδιο βέβαια έχει γίνει στο Βόρειο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδος – Τουρκίας στα ελληνικά νησιά και τις μικρασιατικές ακτές, με βάση τη μέση και πλάγια μέθοδο της αρχής της ίσης απόστασης. Είναι όμως καιρός πλέον η θαλάσσια αιγιαλίτιδα ζώνη μας των 6 ν.μ. να επεκταθεί τουλάχιστον στα 10 ν.μ., ώστε να ταυτιστεί με το εύρος των 10 ν.μ. της εναέριας αιγιαλίτιδας ζώνης μας.