Εκτός από τον κορονοϊό, υπάρχει και ο Ερντογάν
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Να ξυπνήσει από τον λήθαργο η Αθήνα
-Καμπανάκι από τις εξελίξεις σε Λιβύη, Ανατολική Μεσόγειο, Αιγαίο
Kατεβάζει… ρολά η κυβέρνηση απέναντι σε μια όλο και περισσότερο απειλητική Τουρκία, η οποία κλιμακώνει τις προκλήσεις σε όλα τα επίπεδα, καθώς η απορρόφηση του κυβερνητικού έργου στην πραγματική και επικοινωνιακή διαχείριση της υγειονομικής κρίσης έχει αδρανοποιήσει τα αντανακλαστικά εκείνα τα οποία λειτούργησαν στην κρίση του Έβρου.
Η κυβέρνηση δείχνει αμήχανη και μάλλον χωρίς επιλογές απέναντι στην κλιμάκωση την οποία επιχειρεί ο Ερντογάν, καθώς τα εργαλεία που μέχρι τώρα διέθετε αποδεικνύονται αναποτελεσματικά και η Άγκυρα ανοίγει όλο και νέα μέτωπα.
Δυστυχώς για την Αθήνα, η αρχική ορθή επιλογή να ανοίξει διαύλους με τις δυνάμεις στη Λιβύη που αντιτίθενται στην κυβέρνηση Σάρατζ και στο Μνημόνιο με την Τουρκία δεν φαίνεται να αποδίδει, καθώς ο Σάρατζ άντεξε την επίθεση που δέχθηκε από πέρυσι την άνοιξη από τις δυνάμεις του Χαφτάρ και φαίνεται να έχει ακόμη το πάνω χέρι στη Λιβύη, ενώ ακόμη και αυτός ο πρόεδρος της Βουλής Ακίλα Σάλεχ, ο οποίος είχε έρθει στην Ελλάδα και διεκδικεί ρόλο στη μεταβατική περίοδο, δεν δείχνει να θυμάται τη στήριξη της Ελλάδας, ούτε τον υπονομευτικό ρόλο της Τουρκίας. Και είναι μάλλον απίθανο να θέσει ο ίδιος θέμα ακύρωσης του μνημονίου στο πακέτο της διαπραγμάτευσης για τη μεταβατική περίοδο.
Η Αθήνα στήριξε τον Χαφτάρ, ο οποίος όμως δείχνει ότι δίνει μάχη για την επιβίωσή του και προφανώς δεν είναι πλέον σε θέση να επιβάλει όρους, πολύ περισσότερο όρους που θα αφορούν την τουρκολυβική συμφωνία.
Έτσι η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια πραγματικά δύσκολη και αδιέξοδη κατάσταση, καθώς το μνημόνιο, όσο και αν τίθεται θέμα νομιμοποίησής του, υπάρχει και θα αποτελεί βαρίδι για την Ελλάδα και την ελληνική εξωτερική πολιτική.
Σε μια πολύ ευαίσθητη και λεπτή φάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, στη μοναδική εδώ και καιρό υψηλού επιπέδου επαφή των δύο κυβερνήσεων, ο ΥΠΕΘΑ Νίκος Παναγιωτόπουλος συνομίλησε με τον τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ. Αν και οι διαρροές για τη συνομιλία ήταν αποσπασματικές και αντιφατικές, έγινε γνωστό ότι η τουρκική πλευρά ζήτησε την αμοιβαία ακύρωση των ασκήσεων «Γαλάζια Πατρίδα» και (της ελληνικής) «Καταιγίδα», ώστε σύμφωνα με την τουρκική πλευρά να γίνει ένα βήμα καλής θέλησης για τη μείωση της έντασης…
Ήταν προφανές ότι η Τουρκία, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία και καθώς ο στόλος της είναι εκτός ναυστάθμων και λειτουργεί με περιορισμένα πληρώματα λόγω της προβληματικής κατάστασης που έχει δημιουργήσει ο κορονοϊός, επιδιώκει να εμφανίσει την αδυναμία της να πραγματοποιήσει την άσκηση ως… κίνηση καλής θέλησης.
Δυστυχώς, η ηγεσία του ΥΕΘΑ, έχοντας προφανώς τη σύμφωνη γνώμη και του υπουργείου Εξωτερικών, «τσίμπησε» και έτσι αναζήτησε να βρει τρόπο… διευκόλυνσης των Τούρκων. Έτσι υπήρξε η ιδέα διάσπασης της ελληνικής άσκησης σε τρία τμήματα, ώστε και να διασωθούν τα προσχήματα για την Άγκυρα, που δεν θα μπορέσει να πραγματοποιήσει, λόγω των δικών της προβλημάτων, την άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα». Το πρόβλημα φυσικά με την αμοιβαία ακύρωση ασκήσεων αφορά αποκλειστικά την Ελλάδα. Γιατί η Τουρκία είναι η επιτιθέμενη και διαθέτει ευρύτατο χώρο άσκησης και στην ενδοχώρα της.
Ενώ για την Ελλάδα ο μοναδικός χώρος άσκησης είναι το Αιγαίο, που αποτελεί κρίσιμο ζωτικό χώρο. Και σε κάθε περίπτωση είναι εντελώς διαφορετική μια άσκηση της Τουρκίας στο Αιγαίο, που αφορά κυρίως διεθνή ύδατα και διεθνή εναέριο χώρο (όπως τον αντιλαμβάνεται η Τουρκία, συμπεριλαμβάνοντας και ελληνικό εναέριο χώρο), και εντελώς διαφορετική μια ελληνική άσκηση σε ελληνικό εθνικό χώρο στη θάλασσα και στον αέρα.
Η απάντηση, δυστυχώς για τη διάθεση της Αθήνας να επιδείξει καλή θέληση προς την Άγκυρα, ήρθε με την κλιμάκωση των υπερπτήσεων πάνω από ελληνικά νησιά. Οι ηγεσίες του υπουργείου Άμυνας και Εξωτερικών, πριν αναλωθούν σε συζητήσεις και χειρονομίες προς την Άγκυρα, χρήσιμο είναι να ανατρέξουν στα αρχεία των προκατόχων τους και να διαπιστώσουν πώς κατέληξαν δεκάδες άλλες προσπάθειες, και μάλιστα σε πολύ διαφορετικές περιόδους, για τέτοιες «αμοιβαίες» κινήσεις καλής θέλησης.
Και κυρίως ότι για οποιαδήποτε συζήτηση για στρατιωτικά ζητήματα θα πρέπει να τεθεί ως μίνιμουμ προϋπόθεση η διακοπή πλήρως των υπερπτήσεων πάνω από ελληνικά νησιά, διαφορετικά θα δίνεται η εντύπωση ότι η ίδια η Ελλάδα αποδέχεται και νομιμοποιεί έτσι την κατάφωρη και πρωτοφανή παραβίαση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Το επόμενο διάστημα, μόλις ξυπνήσουμε από τον «υπνωτισμό» στον οποίο έχουμε πέσει λόγω κορονοϊού, θα βρεθούμε απέναντι σε μια πραγματικότητα με την Τουρκία που γίνεται όλο και πιο σκληρή.
Μια εντυπωσιακή κίνηση που θα της προσφέρει τους πόντους που έχει χάσει στο εσωτερικό λόγω οικονομικής κρίσης και κορονοϊού θα είναι μεγάλος πειρασμός για την τουρκική ηγεσία. Και το πιο ευνοϊκό πεδίο για μια τέτοια κίνηση δεν είναι ούτε το Ιράκ ούτε η Συρία. Είναι η Ανατολική Μεσόγειος, όπου εκεί έχει κάνει το πρώτο βήμα για τη δημιουργία τετελεσμένων με το τουρκολυβικό μνημόνιο, το οποίο θα θελήσει να θέσει σε εφαρμογή και να το υλοποιήσει είτε με έρευνες ανατολικά της Κρήτης εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας είτε νότια της Κρήτης και πάλι εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, την οποία όμως η Λιβύη και η κυβέρνηση Σάρατζ θα «βαφτίσουν» λιβυκή, παραχωρώντας δικαιώματα στην τουρκική κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ για τις έρευνες.
Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη δοκιμασία για την Ελλάδα μετά τα Ίμια και πολύ πιο δύσκολη στον χειρισμό της, καθώς μετά το επεισόδιο των Ιμίων, αφού αποφεύχθηκε ο πόλεμος, υπήρξαν δίαυλοι και τρόποι αποκλιμάκωσης. Όμως ένα ερευνητικό πλοίο της Τουρκίας εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και μάλιστα με την επίκληση διμερούς συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης θα θέσει τη χώρα, την κυβέρνηση αλλά και όλη την πολιτική ηγεσία μπροστά σε μια πρωτοφανή πρόκληση…
Και συγχρόνως η Τουρκία με την παράνομη δραστηριότητά της στο Αιγαίο κρατά ανοικτή την ατζέντα που θα επιδιώξει να βρεθεί στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, που θα ακολουθήσει μετά από ένα απρόβλεπτο, αλλά όχι πλέον απίθανο «θερμό» επεισόδιο ή μετά από μια διαδικασία αποκλιμάκωσης μιας αντιπαράθεσης στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Το ερώτημα είναι εάν η Αθήνα είναι έτοιμη γι’ αυτά τα ενδεχόμενα…