Η γεωπολιτική του κορονοϊού
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Οι καταλυτικές συνέπειες του κορονοϊού εξακολουθούν να αποτελούν βιωματικό τμήμα της καθημερινότητάς μας. Για να είμαστε ακριβείς, η καθημερινότητα διαμορφώνεται σε κάθε της πλέον έκφανση από τα πρωτόγνωρα του ιού, που έχουν ανατρέψει τα δεδομένα της ζωής μας και τις προτεραιότητές μας.
Κοντά σε όλα υπάρχει η εύλογη αγωνία για το αύριο. Ο χειρότερος, όπως λέγεται, εχθρός. Η αμφιβολία για το τι ακολουθεί. Η αμφιβολία αυτή είναι που καταρράκωσε, καταπώς λέγεται, στρατιές επί στρατιών στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και όχι η πραγματική οδύνη του θανάτου. Το ψυχολογικό αποκάμωμα, που στραγγίζει δυνάμεις και εξαϋλώνει αντοχές. Γιατί γρήγορα, αν όχι άμεσα, η ικανοποίηση για την επιβίωση εκμηδενίζεται μπρος στη μέριμνα για την επιβίωση. Ιστορικό το δίδαγμα και διαχρονικό, προϊδεάζει για όσα ακολουθούν. Και αυτά δεν αφορούν τον μικρόκοσμό μας.
Ο τόνος ήδη δόθηκε από τις ΗΠΑ, από τα πλέον επίσημα χείλη. Άμεσα, με το που θα σταθεροποιηθεί η κατάσταση, θα γίνει και η εκκαθάριση των λογαριασμών με την Κίνα. Οι πρώτες ηχηρές προειδοποιητικές βολές έχουν ήδη πέσει. Και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει, ανεξάρτητα από την προκατάληψη έναντι όποιου το λέει, ότι οι κινεζικές αρχές, αιχμάλωτες του δικού τους αυτοτροφοδοτούμενου μύθου επιβίωσης, θέλησαν να αρνηθούν την πραγματικότητα. Και να υποβαθμίσουν οτιδήποτε θα μπορούσε να κηλιδώσει το εμπορικό τους γόητρο. Ακόμα και εάν αυτό συνεπάγονταν, όπως και έγινε, μια ανθρωπιστική καταστροφή. Όπως επίσης και μια περιδίνηση αφανισμού για την παγκόσμια οικονομία.
Το θέμα πλέον κατά τούτο με την Κίνα, σε σχέση με τον δυτικό κόσμο, δεν είναι ιδεολογικό, ούτε θέμα εύλογων οικονομικών συμφερόντων. Που καθόλου αμελητέα δεν είναι. Κάθε άλλο μάλιστα. Με την εξέλιξη των πραγμάτων, η τουλάχιστον εγκληματική αμέλεια των κινεζικών αρχών έχει υπονομεύσει τα θεμέλια της δυτικής δημοκρατίας και έβαλε σε περιορισμό και δοκιμασία τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες. Μια ακούσια αναπαραγωγή, δηλαδή, της κινεζικής πραγματικότητας, που δεν είναι σε καμιά περίπτωση διατεθειμένες να δεχτούν οι δυτικές κοινωνίες και οι ηγεσίες τους.
Εκ των πραγμάτων διαμορφώνεται ένας άξονας αντιπαράθεσης με την κινεζική νοοτροπία, που στην πράξη επάνω έδειξε ότι δεν φείδεται ενεργειών για να εξυπηρετήσει τα κακώς νοούμενα συμφέροντά της, ακόμα και εάν αυτό έχει καταστροφικές συνέπειες για τους εμπορικούς της εταίρους. Δεν δίστασε ακόμα και να ψέξει τους Γάλλους για την αδιαφορία τους για τους φιλοξενούμενους στους γαλλικούς οίκους ευγηρίας. Θρασύτατη πρόκληση, που πρόδηλα έρχεται ως απάντηση στην πρωτοβουλία Μακρόν για μεταφορά των γραμμών παραγωγής στην Ευρώπη και τη Γαλλία. Εξαιρετικά άστοχη κίνηση, που δικαιώνει όσους ζητούν δραστικά μέτρα.
Ο κορονοϊός δοκιμάζει και τεστάρει την κοινοτική αλληλεγγύη. Δείγματα γραφής είδαμε τις προηγούμενες ημέρες, με τη δυστοκία συμφωνίας στα χρηματοδοτικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των συνεπειών του. Πολλά μπορεί να πει κανείς και πολύ περισσότερο να διεκδικήσει σε ένα παιχνίδι που όχι μόνο δεν έχει κλείσει, αλλά θα είναι ανοιχτό για πολύ καιρό ακόμα. Είναι τόσο αυτά που για διαφορετικούς λόγους η Ενωμένη Ευρώπη έχει δώσει στα μέλη της, που και οι πιο άφρονες και σκληροί παίκτες θα συναισθανθούν τα όριά τους.
Η εναλλακτική εξάλλου είναι χαοτική. Και ο εξ Ανατολών μεγάλος γείτονας καραδοκεί. Θα είναι τουλάχιστον αιθεροβάμονες όσοι προσδοκούν την οικονομική στήριξη από τη Ρωσία, που μετά τον πρώτο εφησυχασμό βιώνει και αυτή την εξάπλωση της πανδημίας. Με μέτρα περιορισμού στη Μόσχα και απώλεια θέσεων εργασίας και αναστολή εργασιακών σχέσεων που ξεπερνούν πλέον το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού. Σίγουρα και τα κατά τα άλλα «μεγάλα κράτη» της Ένωσης θα αισθανθούν εξαιρετικά άβολα και περιορισμένα χωρίς την ευρωπαϊκή δύναμη πυρός έναντι του Προέδρου Πούτιν.
Ο κορονοϊός όμως απαιτεί και μέτρα πρόληψης για την εγγύτερη και ευρύτερη γειτονιά μας. Η προοπτική να πλήξει την Αφρική και να σαρώσει ως συνέπεια των σαθρών υγειονομικών δομών της δεν επιτρέπει εφησυχασμούς. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο δημιουργεί διαρκή εστία πυροδότησης της πανδημίας στο εσωτερικό της Ευρώπης. Δεν έχουμε την πολυτέλεια της ολιγωρίας.