Ανοίγει πόρτα για τις μεταναστευτικές ροές στην Κρήτη;
Του
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΛΑΥΡΕΝΤΖΟΥ
Συμβούλου επιχειρήσεων – Συγγραφέα
Στην παρούσα φάση φαίνεται να τερματίστηκε η προσπάθεια μαζικής διοχέτευσης μεταναστών στον Έβρο, την οποία επιχείρησε ο Ερντογάν μέσα στον Μάρτιο. Με την έναρξη όμως της πολυεθνικής επιχείρησης «Ειρήνη» στα ανοικτά της Λιβύης φαίνεται να ανοίγει ένα νέο μέτωπο για τις μεταναστευτικές ροές, αυτήν τη φορά στην Κρήτη.
H επιχείρηση «Ειρήνη» ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες και έχει ως σκοπό την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη. Για να τεθεί όμως σε εφαρμογή έπρεπε προηγουμένως να επιλυθεί ένα πρόβλημα: Να αποφασιστεί σε ποιο λιμάνι θα μεταφέρονταν οι τυχόν «πρόσφυγες και μετανάστες» που θα διασώζονταν από τα πολεμικά πλοία της πολυεθνικής δύναμης. Το πρόβλημα αυτό ξεπεράστηκε επειδή η Αθήνα αποδέχτηκε οι «διασωζόμενοι μετανάστες» να αποβιβάζονται σε κάποιο ελληνικό λιμάνι.
Δεδομένης της άρνησης των άλλων χωρών (κυρίως της Ιταλίας και της Μάλτας) να παράσχουν μια τέτοια διευκόλυνση, είναι πιθανό η προσφορά της Αθήνας να υπαγορεύτηκε από την ανάγκη να προχωρήσει η όλη επιχείρηση. Η σημασία που αποδίδει η Αθήνα στην «Ειρήνη» είναι φυσικά εύλογη, διότι μέσω αυτής προσπαθεί να ελέγξει τις τουρκικές κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Είναι όμως αποδεκτό η Ελλάδα να παραχωρεί και κάτι κάθε φορά που προσπαθεί να αντιδράσει στις ενέργειες της Τουρκίας; Και πόσο σημαντική μπορεί να είναι η παραχώρηση αυτή σε σχέση με το επιδιωκόμενο όφελος;
Ανοίγει «Κερκόπορτα» στην Κρήτη;
Ακόμη δεν έχει οριστεί επίσημα ποιο θα είναι το λιμάνι πρώτης υποδοχής μεταναστών που παραχωρεί η ελληνική κυβέρνηση. Φαίνεται όμως ότι θα είναι μάλλον η Σούδα στην Κρήτη, αφού αυτή θα είναι και το λιμάνι υποστήριξης που θα χρησιμοποιούν τα πλοία της ναυτικής δύναμης περιπολίας. Με τη διευκόλυνση που παρέχει η ελληνική κυβέρνηση δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να ανοίξει ένας νέος δρόμος για τις μεταναστευτικές ροές, που έως τώρα δεν υπήρχε.
Πράγματι, μέχρι στιγμής, όσοι μετανάστες έρχονταν από την Αφρική επιδίωκαν να φτάσουν απευθείας στη Μάλτα, στην Ιταλία ή μέσω Τουρκίας στην Ελλάδα. Τώρα η ύπαρξη πολεμικών πλοίων στα ανοικτά της Λιβύης και η δημιουργία μιας θέσης υποδοχής στην Κρήτη θα διευκολύνει τους λαθροδιακινητές. Δεν χρειάζεται πια να επιχειρήσουν ένα ταξίδι εκατοντάδων μιλίων στη Μεσόγειο. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ξανοιχτούν από τις ακτές της Λιβύης και να συναντήσουν τα πλοία της ναυτικής δύναμης. Αυτά θα διασώσουν τους μετανάστες και εν συνεχεία θα τους μεταφέρουν στο λιμάνι πρώτης υποδοχής. Εκεί μάλλον θα τους περιμένουν διάφορες ΜΚΟ που θα αναλάβουν τα υπόλοιπα.
Η παραπάνω ρύθμιση δημιουργεί νέα δεδομένα, καθώς δημιουργεί μια καινούργια διαδρομή για τις αφρικανικές μεταναστευτικές ροές που κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Επιπλέον, θα αναδιευθύνει τις υπάρχουσες διαδρομές που καταλήγουν στην Ιταλία και στη Μάλτα. Με λίγα λόγια, θα καταστήσει την Κρήτη έναν ορατό πόλο έλξης για το ισχυρό μεταναστευτικό κύμα που έρχεται από τις υποσαχάριες χώρες.
Δεν θα είναι όμως μόνο οι παράνομοι μετανάστες που θα βρουν δρόμο για να έλθουν στην Ευρώπη.
Η ύπαρξη ενός λιμανιού πρώτης υποδοχής δημιουργεί και έναν διάδρομο διαφυγής για τους μαχόμενους μισθοφόρους του Ερντογάν. Αν για οποιοδήποτε λόγο θελήσουν να διαφύγουν από τον εμφύλιο της Λιβύης, δεν έχουν παρά να πετάξουν τα όπλα τους, να μπουν σε βάρκες και να βγουν στα ανοιχτά, μέχρι να τους μαζέψουν τα πολεμικά σκάφη. Εκεί θα προσποιηθούν τους πρόσφυγες και αν είναι τυχεροί, μετά από λίγο θα απολαμβάνουν τα προνόμια του αιτούντος διεθνή προστασία στην Ευρώπη.
Με δεδομένες τις πρόσφατες εξελίξεις στον Έβρο, το άνοιγμα της Κρήτης προκαλεί εύλογες απορίες. Μέχρι τώρα είχαμε ένα διογκούμενο πρόβλημα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, το οποίο φαίνεται τώρα να μεταφέρεται και στην Κρήτη.
Σχετικά χαρακτηριστική είναι η αντίδραση που ήλθε από μια πλευρά που μάλλον δεν θα περίμενε κανείς. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς με δήλωση του στα κοινωνικά δίκτυα είπε ότι ο ίδιος ως ΥΠΕΞ είχε βάλει βέτο σε ανάλογη πρόταση. Έτσι, κατά τα λεγόμενά του, απέτρεψε να γίνει η Κρήτη δεύτερη Μόρια. Πρόσθεσε δε ότι η κυβέρνηση δεν φαίνεται να καταλαβαίνει σε τι συμφωνεί.
Δαπανηροί αυτοσχεδιασμοί
Πράγματι, η αποδοχή της χρήσης της Κρήτης ως περιοχής πρώτης υποδοχής μεταναστών δημιουργεί νέους κινδύνους, καθώς ανοίγει ένα νότιο μέτωπο στις μεταναστευτικές ροές. Και είναι πραγματικά απορίας άξιο πώς κάτι τέτοιο ετοιμάζεται να συμβεί έναν μήνα μετά τα γεγονότα του Έβρου. Διότι αν κάτι κερδήθηκε στον Έβρο, είναι ότι για πρώτη φορά έγινε φανερό ότι μέσω του Μεταναστευτικού ο Ερντογάν διεξάγει έναν ακήρυχτο πόλεμο κατά της Ελλάδας.
Για την κίνηση αυτή της ελληνικής κυβέρνησης πιθανώς ορισμένοι να αντιτάξουν ότι υπάρχουν κάποια ανταλλάγματα. Επίσης σε κάποιες δημοσιογραφικές αναφορές έγινε λόγος για transit υποδοχή των μεταναστών, οι οποίοι θα αναδιανέμονται σε άλλες χώρες. Μέχρι στιγμής όμως τίποτε από αυτά δεν έχει επιβεβαιωθεί. Άλλωστε ανάλογες υποσχέσεις ποσόστωσης έχουν δοθεί και στο παρελθόν, δυστυχώς, όμως, χωρίς κανένα αντίκρισμα.
Ίσως λοιπόν το μόνο σημαντικό αντάλλαγμα για την Ελλάδα είναι η συμμετοχή της στην επιχείρηση «Ειρήνη». Αν πράγματι ισχύει αυτό, τότε θα πρέπει να προβληματιστούμε, γιατί για μια ακόμη φορά η Ελλάδα θα καταβάλει μακροπρόθεσμα κόστος μεγαλύτερο από τα οφέλη που επιδιώκει βραχυπρόθεσμα. Αυτή όμως είναι η μοίρα εκείνου δεν έχει μακροχρόνια στρατηγική: Υποχρεώνεται να καταφεύγει σε δαπανηρούς αυτοσχεδιασμούς για να αντιμετωπίσει τις ενέργειες του παίκτη που έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων.