Κόκκινη Κλωστή Δεμένη: “Οι περιπέτειες του Πινόκιο”, “Ο Μάγος του Οζ”, “Η Τοσοδούλα”

April 1, 2020 στις κατηγορίες BIBΛIO,

Οι περιπέτειες του Πινόκιο

Συγγραφέας
Κάρλο Κολόντι
Εικονογράφηση
Ζυστίν Μπραξ

Οι Περιπέτειες του Πινόκιο είναι ένα αριστούργημα της παιδικής λογοτεχνίας, γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο (έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 400 γλώσσες και διαλέκτους). Πρόκειται για ένα μυητικό κείμενο που βυθίζει τον αναγνώστη στον εγωισμό, την επιπολαιότητα και το πείσμα ενός παιδιού που περνάει δοκιμασίες που κόβουν την ανάσα, περιπλανιέται, αναρωτιέται για το καλό και το κακό και παρασύρεται πάντα από την καλοπέραση και το κέφι του. Σίγουρα ο συγκεκριμένος ήρωας δεν ήταν χαρακτηριστικός της ηθοπλαστικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα! Ισορροπώντας ανάμεσα στην ηθική και το χιούμορ, τη μαγεία και τον ρεαλισμό, την αναστάτωση και τη γαλήνη, αφηγείται τη συχνά επώδυνη σχέση ανάμεσα σ’ έναν πατέρα και το παιδί του, που τελικά οδηγεί στη μεταμόρφωση του παιδιού – ή το αντίστροφο.

Η Ζυστίν Μπραξ μας παρουσιάζει ένα νέο πρόσωπο της Γαλάζιας Νεράιδας, του Τζεπέτο, του διευθυντή του θεάτρου των μαριονετών… Όσο για τον δικό της Πινόκιο, μας τον παρουσιάζει σαν χάρτινη μαριονέτα συναρμολογημένη με καρφίτσες, ανάλαφρο και δυνατό, εύθραυστο και ανθρώπινο. Χάρη στην αινιγματική ομορφιά και τη λαμπρή δύναμη της εικονογράφησης, ο αναγνώστης θ’ ανακαλύψει μια αλληγορική ιστορία που βάζει στο προσκήνιο τις αγωνίες και τις αντιφάσεις της παιδικής ηλικίας με εξαιρετικά σύγχρονο τρόπο. Μεταφέρει, με πυκνότητα και ποιητικότητα, και τη σκοτεινή και τη μυητική πλευρά του κειμένου του Κολόντι. Είναι η δική της συγκινητική ανάγνωση του Πινόκιο, ο δικός της φόρος τιμής στην παιδικότητα.

Μια νέα ματιά σε ένα μεγάλο κλασικό έργο της ιταλικής λογοτεχνίας, σ’ έναν ύμνο στην παιδικότητα όλων των εποχών, φιλοτεχνημένο από την εξαιρετική εικονογράφηση της Ζυστίν Μπραξ.

Ο Μάγος του Οζ

Συγγραφέας
Σεμπαστιάν Περέζ
Εικονογράφηση
Μπενζαμέν Λακόμπ

Σ’ αυτό το βιβλίο την ιστορία του Μάγου του Οζ την αφηγείται το σκιάχτρο, που όλοι το θεωρούν ανόητο, δίνοντας ένα απλοϊκό ύφος στην περιγραφή των αναζητήσεων των τόσο διαφορετικών μεταξύ τους ηρώων: η Ντόροθι που δεν έχει τρόπο να γυρίσει στο σπίτι της, ο Τενεκεδένιος Ξυλοκόπος που δεν έχει καρδιά, το λιοντάρι που δεν έχει θάρρος και ο Τότο ο σκύλος. Τρομαγμένοι όλοι από τις δυνάμεις του Οζ και των μαγισσών του και εγκλωβισμένοι στη Σμαραγδένια Πολιτεία, διαπιστώνουν ότι αυτό που έψαχναν αλλού, τελικά βρίσκεται μέσα τους…

Πίσω από αυτή την κλασική ιστορία φαντασίας κρύβεται μια μεταφορά και μια καυστική κριτική της οικονομικής κρίσης της αμερικανικής κοινωνίας του τέλους του 19ου αιώνα, συγκεκριμένα του νόμου της 12ης Φεβρουαρίου, σύμφωνα με τον οποίο το νόμισμα αχρηστεύτηκε και αξία είχε μόνο ο χρυσός. Ο κάθε ήρωας συμβολίζει και κάτι διαφορετικό.

Στο πλούσιο και ευφυές κείμενο του Σεμπαστιάν Περέζ χρησιμοποιείται μια ανάλαφρη και ποιητική γλώσσα αποσυμφορημένη από το βάρος και το ηθικοπλαστικό στοιχείο του πρωτότυπου κειμένου. Οι εικόνες του Μπενζαμέν Λακόμπ διαποτίζουν το κείμενο με μια παράξενη ατμόσφαιρα που μαγνητίζει τον αναγνώστη, πολύ μακριά από το στοιχείο του κιτς και τη στυφάδα που έχουν συχνά συνδεθεί με τη συγκεκριμένη ιστορία. Μια ιστορία που συνεχίζουν να την διαβάζουν μέχρι σήμερα μικροί και μεγάλοι με μια ιδιαίτερη και τολμηρή εικονογράφηση.

Η Τοσοδούλα

Συγγραφέας
Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Εικονογράφηση
Μάρκο Ματσόν

Ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (1805–1875) εμπνεύστηκε την Τοσοδούλα από μια φίλη του μικροκαμωμένη και με καμπούρα και αναμφίβολα από τη σκανδιναβική προφορική παράδοση και τα παραμύθια που άκουσε ως παιδί. Το γαλλικό κείμενο στη συγκεκριμένη έκδοση ανήκει στον Γάλλο συγγραφέα Νταβίντ Σολντί, που έγινε γνωστός για τις πρώτες μεταφράσεις των παραμυθιών του Άντερσεν στα γαλλικά.

Η Τοσοδούλα, ψηλή όσο ο αντίχειράς μας και γεννημένη σε μια γλάστρα, είναι σίγουρα διαφορετική. Την απαγάγουν και την ταξιδεύουν στον αέρα παρά τη θέλησή της. Τη διεκδικεί ο βάτραχος, ο μπάμπουρας και ο τυφλοπόντικας. Χάρη στο χελιδόνι, που την έσωσε και την φρόντισε, φτάνει στις ζεστές χώρες, κι εκεί συναντά το ξωτικό των λουλουδιών που της μοιάζει. Το ξωτικό θέλει να την παντρευτεί και να την κάνει βασίλισσα των λουλουδιών…

Πέρα από την αξία της ως κλασικό έργο και πολιτιστική κληρονομιά, η ιστορία της πολύπαθης αλλά προνοητικής Τοσοδούλας που τελικά καταφέρνει να μεταμορφωθεί, έχει πολλά να πει και για την εποχή μας.

Ο Μάρκο Ματσόνι δουλεύει με ξυλομπογιές, το απλούστερο υλικό που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κάποιος. Ωστόσο όμως ο Μάρκο το χρησιμοποιεί με τέτοιο τρόπο που ξεχνάμε ότι πρόκειται για μολύβια (πολλοί αναρωτιούνται μάλιστα τι υλικά χρησιμοποίησε). Οι εικονογραφήσεις του με ξυλομπογιά, πολύ δημοφιλείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνδυάζουν σχήματα και υφές, παίζουν με τις αντιθέσεις των χρωμάτων και χαρακτηρίζονται από τη λεπτομέρεια. Συχνά αναπαριστούν γυναικεία πρόσωπα, λουλούδια και ζώα, πορτρέτα και νεκρές φύσεις που διαπλέκονται σε μια εύθραυστη και λεπτή ισορροπία.

Μια νέα ματιά σε ένα μεγάλο κλασικό έργο του Χ. Κ. Άντερσεν, μια ιστορία που εξιδανικεύει τη φύση και την ανάπτυξη ενός παιδιού από τα μαγικά μολύβια του Μάρκο Ματσόνι.