Στα χέρια του Ερντογάν η πρωτοβουλία των κινήσεων
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Σε κρίσιμη φάση οι ελληνοτουρκικές σχέσεις
-Τα επόμενα βήματα μετά την κατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ
Σε μεθοδικές κινήσεις με στόχο τη νομιμοποίηση του μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης και την έμμεση καταχώρισή του στον ΟΗΕ προχωράει η Τουρκία, ώστε να αποκτήσει ο κ. Ερντογάν το άλλοθι για την επόμενη κίνηση εναντίον της Ελλάδας.
Με τις επιστολές στον ΟΗΕ, όπου δηλώνει ως εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας της την οριοθέτηση την οποία έκαναν οι κ. Ερντογάν και Σάρατζ και η οποία εμπίπτει εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, προετοιμάζει το έδαφος για την επόμενη κίνηση. Συγχρόνως σπάει το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, όπως αποκάλυψε με εκτενές ρεπορτάζ το BBC, με την αποστολή ακόμη και τεθωρακισμένων για τον στρατό και τους μισθοφόρους με έδρα την Τρίπολη, και επιχειρεί να διευκολύνει τη νίκη του κ. Σάρατζ και έτσι τη διάσωση του μνημονίου.
Παρά την έντονη δραστηριότητα που ανέπτυξε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών και ο Νίκος Δένδιας με σκοπό να πείσουν κυβερνήσεις γειτονικών χωρών και διεθνείς Οργανισμούς για την προφανώς παράνομη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης και παρά την καθυστέρηση που έχει υπάρξει στην πρωτοκόλλησή της στον ΟΗΕ, ο μόνος τρόπος –και αυτός όχι εύκολος– να ακυρωθεί η συμφωνία αυτή είναι να την καταγγείλει το ένα από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη και στην προκειμένη περίπτωση μια νέα λιβυκή κυβέρνηση, η οποία θα έχει και την εσωτερική στήριξη για να πράξει κάτι τέτοιο.
Οι κινήσεις αυτές της Τουρκίας συνδυάζονται με τη διατήρηση της πίεσης στον Έβρο, όπου εκ των πραγμάτων οι όποιες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για αναζήτηση νέου πλαισίου συνεργασίας με την Τουρκία έχουν περάσει στο παρασκήνιο λόγω κορονοϊού, αλλά και με τη σοβαρή κλιμάκωση των τουρκικών προκλητικών ενεργειών στο Αιγαίο, όπου ακόμη και την ημέρα της εθνικής εορτής της 25ης Μαρτίου υπήρξαν δέκα υπερπτήσεις σε ελληνικά νησιά, όχι μόνο μικρά, όπως η Ρω, το Φαρμακονήσι και οι Οινούσσες, αλλά και στην ίδια τη Λέσβο και στον Αϊ-Στράτη.
Με την τελευταία επιστολή προς τον ΟΗΕ η Τουρκία δηλώνει τις συντεταγμένες που συμφώνησε στο μνημόνιο με τη Λιβύη ως εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας της, κίνηση που σημαίνει ότι μετατρέπει ολόκληρη σχεδόν την ελληνική και μεγάλο μέρος της κυπριακής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο σε τουρκική. Συγχρόνως, μέσω της επιστολής καταθέτει και δημοσιεύει στις σχετικές ενημερωτικές ιστοσελίδες του ΟΗΕ και ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης τον ίδιο τον χάρτη, ο οποίος δεν αποτυπώνει μόνο την οριοθέτηση με τη Λιβύη αλλά και όλα τα εξωτερικά όρια που μονομερώς διεκδικεί η Τουρκία στη Μεσόγειο.
Έτσι, με τον χάρτη αυτό, τα ελληνικά νησιά Καστελλόριζο, Ρόδος, Κάρπαθος, Κρήτη δεν θα έχουν παρά μόνο χωρικά ύδατα στη Μεσόγειο, δηλαδή ζώνη 6 ν.μ. Ακόμη και η Κύπρος στα δυτικά της δεν θα έχει καμιά απολύτως θαλάσσια ζώνη πέραν των 6 ν.μ., ενώ η υπόλοιπη υφαλοκρηπίδα στη Μεσόγειο θα διαμοιραστεί μεταξύ της Τουρκίας και της Αιγύπτου βάσει της μέσης γραμμής.
Η Αθήνα, και με δήλωση του υπουργείου Εξωτερικών και με επιστολή του Μόνιμου Αντιπροσώπου στα Ηνωμένα Έθνη, απέρριψε τους τουρκικούς ισχυρισμούς και μάλιστα δηλώνει στα Ηνωμένα Έθνη ότι το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης δεν παράγει έννομα αποτελέσματα και οι συντεταγμένες απορρίπτονται πλήρως από την Ελλάδα, ενώ επισημαίνεται ότι δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν έναντι της Ελλάδας.
Βεβαίως αυτό ήταν ένα πρώτο αναγκαίο βήμα ώστε να μη μένει αναπάντητη η τουρκική πρόκληση και να μη θεωρηθεί ότι δημιουργείται τετελεσμένο τουλάχιστον σε πολιτικό / νομικό επίπεδο.
Τσίπρας: Ως εδώ…
Ίσως όμως αποδειχθεί σύντομα ότι αυτές οι κινήσεις δεν αρκούν. Ήδη ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι «οποιαδήποτε ενέργεια κατάθεσης συντεταγμένων από την Ελλάδα πρέπει να συνοδευτεί από σαφές ευρωπαϊκό μήνυμα στην Τουρκία ότι ως εδώ και μη παρέκει». Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ουσιαστικά ανοίγει ένα θέμα για το οποίο υπάρχει σοβαρός προβληματισμός στην κυβέρνηση.
Η κατάθεση συντεταγμένων των εξωτερικών ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας είναι η πιο άμεση και αποφασιστική απάντηση της Ελλάδας στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Με την κατάθεση συντεταγμένων ουσιαστικά απορρίπτεται η τουρκική αξίωση και για μια μεγάλη περιοχή υπάρχει πλέον αλληλοεπικάλυψη, κάτι που σημαίνει ότι θεωρητικά θα μπορούσε να φρενάρει την εμπλοκή, π.χ., ξένων εταιρειών σε έρευνες και γεωτρήσεις στην περιοχή αυτή.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι εάν η Τουρκία επιμείνει έχει πλέον τη δυνατότητα να στείλει δικά της ερευνητικά και γεωτρύπανα στην περιοχή αυτή. Και το δίλημμα της κυβέρνησης εστιάζεται ακριβώς σε αυτό το ενδεχόμενο, καθώς η παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην υφαλοκρηπίδα θα αποτελεί πολύ σοβαρότερη κλιμάκωση, εφόσον έχει προηγηθεί η κατάθεση συντεταγμένων και η υιοθέτηση της αντίστοιχης νομοθεσίας.
Και μια τέτοια εξέλιξη ίσως οδηγήσει σε μια σοβαρή κλιμάκωση, όπου το δίλημμα θα είναι είτε στρατιωτική σύγκρουση, είτε αποδοχή του τετελεσμένου από την Τουρκία, είτε έναρξη διαπραγματεύσεων υπό δυσμενή θέση, καθώς η Τουρκία θα έχει στα χέρια της όχι μια μονομερή κατάθεση συντεταγμένων αλλά και μια συμφωνία με ένα κράτος της περιοχής, τη Λιβύη.
Από την άλλη πλευρά, βεβαίως, η κατάθεση των συντεταγμένων ίσως να είναι πλέον η μοναδική επιλογή καθώς με την προβολή των χαρτών που θα καταγράφουν την αλληλοεπικάλυψη ακόμη και λίγα μίλια ανατολικά των ελληνικών νησιών στη Μεσόγειο θα αναδειχθεί ακόμη περισσότερο η τουρκική πρόκληση και ο τουρκικός παραλογισμός.
Πάντως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μπαίνουν σε ιδιαίτερα κρίσιμη φάση, καθώς ο Ερντογάν δείχνει να μην έχει πια αυτήν την «καλή διάθεση» που διαπίστωναν οι έλληνες πρωθυπουργοί τα τελευταία χρόνια και είναι αποφασισμένος να τραβήξει στα άκρα όλα τα θέματα στην ελληνοτουρκική ατζέντα.
Η αγωνία όλων δεν είναι το αν, αλλά το πότε και το πώς θα επιλέξει ο Ταγίπ Ερντογάν να κάνει το επόμενο βήμα, που το πιθανότερο θα είναι μια κίνηση στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, υλοποιώντας το Μνημόνιο που υπέγραψε με τον Σάρατζ. Γιατί, δυστυχώς, ως επιτιθέμενος, ο κ. Ερντογάν είναι αυτός που έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων…
Κεντρική φωτό: Ο επικεφαλής της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης (GNA) Φαγέζ αλ-Σάρατζ με τον τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν (alphafreepress.gr)