Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού στον πολιτισμό και τη δημιουργική οικονομία

– Τι προτάσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού στον πολιτισμό και τη δημιουργική οικονομία γνωστοποίησαν με κοινή ανακοίνωση του Τμήματος Πολιτισμού και του Τομέα Πολιτισμού της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ

Η ανακοίνωση

«Ο πολιτισμός και η δημιουργική οικονομία έχουν υποστεί σημαντικό πλήγμα λόγω της κρίσης του κορονοϊού και των εκτάκτων μέτρων που ορθώς έχουν ληφθεί για την ανάσχεση της διασποράς του.

Όλες οι παραστάσεις, συναυλίες και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις έχουν σταματήσει, ενώ όσες ήταν να ξεκινήσουν ματαιώθηκαν. Το ίδιο ισχύει και για τις παραγωγές οπτικοακουστικών έργων, συμπεριλαμβανομένης της διαφήμισης. Ταυτόχρονα, έχει παγώσει κάθε προγραμματισμός για την επόμενη περίοδο, με ορατό πλέον τον κίνδυνο να ακυρωθούν τα πάντα τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο. Κινηματογράφοι και βιβλιοπωλεία έχουν κλείσει.Τα αναμενόμενα έσοδα για πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα θα μηδενιστούν, καθώς έχει ανασταλεί η λειτουργία των επιχειρήσεων που κάνουν χρήση των έργων τους, όπως εστιατόρια, καφετέριες και ξενοδοχεία.

Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα έχουν μείνει χωρίς κανένα εισόδημα, ενώ την ίδια στιγμή βρίσκονται μπροστά σε μεγάλη αβεβαιότητα για το επόμενο διάστημα και ειδικότερα για τη θερινή περίοδο από την οποία εξαρτάται η επιβίωσή των περισσότερων.

Πρόκειται για ένα χώρο που χαρακτηρίζεται από μεγάλη πολυμορφία εργασιακών σχέσεων (μισθωτοί με σχέσεις εξαρτημένης εργασίας, αυτοαπασχολούμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αμειβόμενοι με τίτλο κτήσης κλπ). Δραστηριοποιούνται κυρίως μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και συνεταιριστικά σχήματα και ομάδες, ιδίως στο χώρο των νέων ηλικιακά δημιουργών. Γενικά, κυριαρχεί έντονη εποχικότητα, επισφάλεια, ελαστικοποιημένες σχέσεις εργασίας, ενώ υπάρχει υψηλό ποσοστό μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας. Οι άνθρωποι του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας αποτελούν ένα από τα πλέον ευάλωτα κομμάτια της κοινωνίας.

Η αδιαφορία της κυβέρνησης

Την ίδια στιγμή που παγκοσμίως αναδεικνύεται η ανάγκη της γενναίας στήριξης του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας μέσα από δημόσιες πολιτικές, η κυβέρνηση επιδεικνύει παντελή αδιαφορία. Σε αντίθεση με κυβερνήσεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών δεν έχει διαβουλευτεί με τους ανθρώπους του χώρου, δεν έχει χαρτογραφήσει τα προβλήματα που έχει επιφέρει η σημερινή έκτακτη κατάσταση, δεν έχει παρουσιάσει λύσεις για τώρα, δεν έχει κανένα πλάνο για την περίοδο μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων, δεν επεξεργάζεται κανένα στρατηγικό σχέδιο για την επόμενη μέρα και τις δυσκολίες που έρχονται και στον χώρο του πολιτισμού.

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ

Με δεδομένη τη μεγάλη σημασία του πολιτισμού για την κοινωνική συνοχή και την ανόρθωση του ηθικού, αλλά και για οικονομικούς λόγους, καθώς αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομίας και πυλώνα της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, ο ΣΥΡΙΖΑ τονίζει την ανάγκη να ληφθούν επείγοντα μέτρα για την ουσιαστική στήριξη των ανθρώπων και των επιχειρήσεων του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας. Οι προτάσεις μας είναι οι ακόλουθες.

Άμεσα μέτρα

· Επίσημη ενημέρωση των ανθρώπων και των επιχειρήσεων του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας για τις κατηγορίες του ευρύτερου πλαισίου προστασίας στις οποίες μπορούν να υπαχθούν.
· Διαβούλευση με τους φορείς και τα σωματεία για τον άμεσο εντοπισμό και την επίλυση ειδικότερων ζητημάτων που ανακύπτουν λόγω των ιδιαιτεροτήτων του χώρου.

· Διασφάλιση ότι θα ενταχθούν στο προστατευτικό πλαίσιο χωρίς αποκλεισμούς όλοι οι δημιουργοί, καλλιτέχνες, τεχνικοί και λοιποί εργαζόμενοι του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας, καθώς και όλες οι επιχειρήσεις του χώρου.

Στο πλαίσιο προστασίας πρέπει να υπαχθούν όλοι οι μισθωτοί με σχέσεις εξαρτημένης εργασίας του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να υπάρξει για τους μισθωτούς ορισμένου χρόνου που έμειναν εκτός εργασίας, καθώς οι συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και παραγωγές στις οποίες εργάζονταν ή επρόκειτο να εργαστούν διακόπηκαν ή ματαιώθηκαν (υπενθυμίζεται ότι οι διακοπές και ματαιώσεις λόγω του κορονοϊού ξεκίνησαν από το τέλος Φεβρουαρίου, ενώ η χειμερινή σεζόν εκτείνεται μέχρι τα μέσα Μαΐου). Ομοίως οι καλλιτέχνες που ήταν σε παραγωγές που ακυρώθηκαν ή κατέβηκαν πρόωρα στα ΝΠΙΔ, δηλαδή όλες τις κρατικές σκηνές της χώρας . Οι ΚΑΔ θα πρέπει να συμπεριλάβουν όλες τις επιχειρήσεις και όλα τα επαγγέλματα και τις ειδικότητες των αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιώντου χώρου, όπως και τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων.
Θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για τους καθηγητές τεχνών (πχ καθηγητές μουσικής). Όσον αφορά τις καλλιτεχνικές σχολές (ωδεία, δραματικές σχολές, σχολές χορού κλπ) να παραμείνουν συμβασιούχοι στις κρατικές και δημοτικές σχολές και τα καλλιτεχνικά τμήματα των Δήμων, διασφαλίζοντας την πληρωμή τους. Παράλληλα να υπαχθούν στο προστατευτικό πλαίσιο όσοι απασχολούνται σε ιδιωτικές σχολές που έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους. Να παραταθεί το σπουδαστικό έτος και να μεταφερθεί η εξεταστική περιόδος, όπου απαιτείται.

· Πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα

Πληρωμή των οφειλόμενων δικαιωμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα και τις διαδικτυακές πλατφόρμες.
Να ληφθεί μέριμνα για τις μεταχρονολογημένες επιταγές με τις οποίες έχουν πληρωθεί οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης.
Να δοθεί έκτακτο βοήθημα για όσους δικαιούχους δεν εντάσσονται σε προστατευτικό πλαίσιο.
Να επιλυθεί η εκκρεμότητα της λήξης λειτουργίας στις αρχές Ιουνίου του μεταβατικού σχήματος της ΕΥΕΔ, η συνολική δραστηριότητα της οποίας δεν έχει ακόμα μεταφερθεί στον αυτοδιοικούμενο οργανισμό των δημιουργών ΕΔΕΜ.

· Οικονομική υποστήριξη

Τα ευρύτερα μέτρα οικονομικής στήριξης να συμπεριλάβουν όλες τις επιχειρήσεις του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας.

Ενεργοποίηση στην πράξη ενός προγράμματος εγγυήσεων για τις επιχειρήσεις του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας, που στο παρελθόν έχουν αντιμετωπίσει την απροθυμία από την πλευρά των τραπεζών.

Έκτακτες επιχορηγήσεις σε παραγωγές που διακόπηκαν και είναι εκτεθειμένες με οικονομικές υποχρεώσεις, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν μετά το τέλος των περιοριστικών μέτρων.
Διασφάλιση υφιστάμενων επιχορηγήσεων από το ΥΠΠΟ και χρηματοδοτήσεων από ευρωπαϊκά προγράμματα, επίλυση οικονομικών και διοικητικών εκκρεμοτήτων
Διασφάλιση των υφιστάμενων επιχορηγήσεων από το ΥΠΠΟ με παράταση του χρόνου υλοποίησης των δράσεων. Σε περίπτωση οριστικής ματαίωσης λόγω αντικειμενικών συνθηκών, αντικατάσταση των δράσεων με νέες που ταιριάζουν στην περίσταση (πχ ψηφιακές δράσεις κλπ).

Διασφάλιση ότι φορείς που ματαιώνουν διοργανώσεις, πχ φεστιβάλ κινηματογράφου, δεν θα χάνουν χρηματοδοτήσεις από ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως ΕΣΠΑ, MEDIA κλπ.

Επιτάχυνση των διαδικασιών για εγκρίσεις επιχορηγήσεων και πληρωμές που βρίσκονται σε εκκρεμότηταστο ΥΠΠO και σε φορείς όπως το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας.

Άμεση ολοκλήρωση του διορισμού Γενικού Διευθυντή στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και επανενεργοποίηση της λειτουργίας του μέσω τηλεδιασκέψεων, ώστε να παίξει τον ρόλο του για την στήριξη της κινηματογραφικής κοινότητας.

· Ψηφιακή προβολή της καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσω διαδικτύου. Εικονικές περιηγήσεις σε μνημεία και μουσεία
Έκτακτα προγράμματα επιχορήγησης για ψηφιακές πλατφόρμες που θα προβάλλουν μέσω διαδικτύου θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εικαστικές εκθέσεις, ταινίες κλπ.
«Ψηφιακά φεστιβάλ» για το διάστημα που δεν θα είναι εφικτή η πραγματοποίηση των κανονικών.
Εικονικές περιηγήσεις σε μνημεία και μουσεία.

Αντιμετώπιση της αβεβαιότητας για την επόμενη περίοδο

Με δεδομένο ότι έχει παγώσει κάθε προγραμματισμός στον χώρο του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας για την επόμενη περίοδο, το Δημόσιο θα πρέπει να μπει μπροστά και να πρωταγωνιστήσει ώστε να κρατηθεί ζωντανή η καλλιτεχνική παραγωγή, διατηρώντας την απασχόληση στον χώρο και συμβάλλοντας παράλληλα στην ανόρθωση του ηθικού της κοινωνίας.

· Έκτακτα προγράμματα επιχορήγησης από το Υπουργείο Πολιτισμού και νέες παραγωγές από τους εποπτευόμενους φορείς του και την τοπική αυτοδιοίκηση. Οι δράσεις θα προγραμματιστούν για χρόνο που θα κριθεί κατάλληλος σε σχέση με την εξέλιξη της πανδημίας (πχ ο Σεπτέμβριος μήνας παραστάσεων, συναυλιών, εκθέσεων εικαστικών κλπ σε ολόκληρη τη χώρα). Να υπάρχει ενίσχυση των προκαταβολών και ρήτρες που να διασφαλίζουν ότι θα πληρωθούν όλοι οι συντελεστές των δράσεων.· Προγράμματα αγοράς βιβλίων για τις δημόσιες και τις δημοτικές βιβλιοθήκες, ώστε να στηριχτεί η εκδοτική παραγωγή αλλά και να εμπλουτιστούν οι βιβλιοθήκες.

Αύξηση των επιχορηγήσεων πολιτιστικών δράσεων από το ΥΠΠΟ για τη φετινή χρονιά μέσα από τα υπάρχοντα και νέα προγράμματα.

Νέες εγχώριες παραγωγές καλλιτεχνικών εκδηλώσεων από εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου όπως Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Εθνική Λυρική Σκηνή, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης κλπ.

Νέα προγράμματα ενίσχυσης της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας και την ΕΡΤ. Έμφαση στην ανάπτυξη σχεδίων, ώστε να μπορέσουν να ξεκινήσουν άμεσα παραγωγές μετά το τέλος των περιοριστικών μέτρων. Συνέργεια του ΥΠΠΟ με την ΕΡΤ, την οποία η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε με αποθεματικό 200 εκ., ώστε να παραχθούν οπτικοακουστικά έργα που στη συνέχεια θα προβληθούν στη δημόσια τηλεόραση.

Προγράμματα για εκθέσεις εικαστικών από φορείς όπως Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (για παράδειγμα εκθέσεις εικαστικών σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία).

Ενεργοποίηση των Δήμων και των Περιφερειών για την επιχορήγηση και την παραγωγή παραστάσεων, συναυλιών, εκθέσεων εικαστικών,οπτικοακουστικών έργων κλπ.
· Προγράμματα voucher για παραστάσεις, αγορά βιβλίων κλπ, ώστε να στηριχτεί η ζήτηση μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων.
Δημιουργία ταμείου για τη υποστήριξη και την ανάπτυξη του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας

Στον χώρο των οπτικοακουστικών μέσων η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έφτιαξε το ΕΚΟΜΕ, μέσω του οποίου έγιναν πράξη στη χώρα μας τα προγράμματα cash και tax rebate. Ολοκληρώθηκε το πλαίσιο για το Ταμείο Εγγυοδοσίας και το Ταμείο Επιχειρηματικών Συμμετοχών που δεν προχώρησαν από τη νέα κυβέρνηση, έχοντας στερήσει συνολικά 100 εκ. από τον χώρο. Προετοιμάστηκε πλήρως η ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής οδηγίας για τα οπτικοακουστικά, που επίσης δεν προχώρησε.

Η κρίση του κορονοϊού έχει καταδείξει τη ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ισχυρό ταμείο για τη υποστήριξη και την ανάπτυξη συνολικά του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας με χρηματοδοτήσεις και προγράμματα εγγυήσεων για τις επιχειρήσεις του χώρου, που θα είναι είτε αυτόνομο είτε ενταγμένο σε ένα άλλο φορέα (πχ Αναπτυξιακή Τράπεζα).

Ένα τέτοιο ταμείο θα παρέχει και πλήρη συμβουλευτική υποστήριξη για την αξιοποίηση διάφορων ευρωπαϊκών προγραμμάτων για τον πολιτισμό και τη δημιουργική οικονομία που σήμερα υποαξιοποιούνται (πχ Creative Europe).

Οικονομικός προγραμματισμός για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των μνημείων και των μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού και των εποπτευόμενων φορέων του. Μέριμνα για έκτακτη υποστήριξη ιδιωτικών μουσείων και άλλων φορέων, όπως τα φεστιβάλ κινηματογράφου.

Τα μνημεία και τα μουσεία παραμένουν κλειστά άρα στερούνται εσόδων, ενώ και μετά το άνοιγμά τους αναμένεται ότι θα έχουν σημαντικά λιγότερους επισκέπτες και έσοδα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για σημαντική κάμψη του τουρισμού φέτος. Συνεπώς, απαιτείται οικονομικός προγραμματισμός για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών για τη λειτουργία τους, όχι μόνο εφέτος αλλά για όσο διάστημα χρειαστεί μέχρι την ανάκαμψη του τουρισμού. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να γίνει κατάλληλη διαχείριση των αποθεματικών του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων,που εισπράττει τα έσοδα των μνημείων και των μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού,και του Μουσείου Ακρόπολης,που αποτελεί ξεχωριστό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου,με βάση ένα μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό.

Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει προγραμματισμός για την επαρκή κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των εποπτευόμενων φορέων του ΥΠΠΟ, που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε σε κατάσταση χρεοκοπίας και τους παρέδωσε απαλλαγμένους από τα χρέη τους και με εξυγιασμένα τα οικονομικά τους.

Επίσης, στον οικονομικό προγραμματισμό θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα και για το ενδεχόμενονα απαιτηθεί έκτακτη υποστήριξη ιδιωτικών μουσείων αλλά και φορέων που βασίζονται σε έσοδα από διοργανώσεις με εισιτήριο όπως τα φεστιβάλ κινηματογράφου.

Πηγές χρηματοδότησης

Η χρηματοδότηση των προτάσεών μας μπορεί να προέρθει από τις ακόλουθες πηγές:

· Ανακατανομή των υπαρχόντων κονδυλίων του Υπουργείου Πολιτισμού.
· Ενίσχυση του προϋπολογισμού του Υπουργείου Πολιτισμού. Τα απαιτούμενα ποσά θα πρέπει να εξασφαλιστούν εγκαίρως από τον αναθεωρημένο κρατικό προϋπολογισμό, κάτι που πρέπει να διεκδικήσει άμεσα η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ.
· Διεκδίκηση ενός γενναίου ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού πακέτου έκτακτης ανάγκης για την υποστήριξη της βιωσιμότητας του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας.
· Αξιοποίηση των αποθεματικών του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ τα αποθεματικά του ΤΑΠ από τα έσοδα των μνημείων και των μουσείων αυξήθηκαν θεαματικά, διασφαλίζοντας την επαρκή χρηματοδότηση των μνημείων και των μουσείων του Υπουργείου Πολιτισμού σε μεσοπρόθεσμη βάση. Ταυτόχρονα, μέρος τους μπορεί να αξιοποιηθεί για τη στήριξη και του σύγχρονου πολιτισμού, ειδικά σε συνθήκες κρίσης σαν και τη σημερινή.
· Ανακατανομή των κονδυλίων για τους εορτασμούς του 2021, ώστε να αξιοποιηθούν σε σημαντικό βαθμό για την αντιμετώπιση της τρέχουσας έκτακτης κατάστασης.
· Χορηγίες ιδρυμάτων, φορέων και επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα που επιθυμούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τον χώρο του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας μέσα στις σημερινές συνθήκες. Βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, ώστε να παρέχονται κίνητρα για πολιτιστικές χορηγίες. Καμπάνια συγκέντρωσης πόρων #SupportCultureGreece.

Ολιστικό στρατηγικό σχέδιο για την επόμενη μέρα

Πέρα όμως από τα παραπάνω, με την ολοκλήρωση της τρέχουσας φάσης των περιοριστικών μέτρων απαιτείται να ξεκινήσει η επεξεργασία ενός ολιστικού στρατηγικού σχεδίου για την επόμενη μέρα του πολιτισμού και της δημιουργικής οικονομίας, μέσα στις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που έρχονται.Μια τέτοια διαδικασία πρέπει να είναι διαφανής, συμμετοχική και ανοιχτή σε προωθητικές ιδέες και προτάσεις.»