Π. Μπεχράκης για τον Covid-19: Η γνώση είναι δύναμη
Του
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΠΕΧΡΑΚΗ
Πνευμονολόγου – Εντατικολόγου, MD, PhD, FCCP
Δεν γνωρίζω να υπήρξε άλλη περίοδος της ζωής μου, που η γνώση, ως πηγή δύναμης, να αποδείχθηκε τόσο αναγκαία στην ανθρωπότητα όσο σήμερα, με την εμφάνιση του κορονοϊού.
Ένας πρωτοεμφανιζόμενος μονοκύτταρος οργανισμός χρειάσθηκε λιγότερο από 100 ημέρες για να κατακτήσει όλη τη Γη και να επιβάλει, επί ποινή θανάτου, δικούς του όρους και δικούς του ρυθμούς ζωής στο σοφότερο ον της φύσης, που αυτοαποκαλείται «άνθρωπος».
Πώς προήλθε ο ιός αυτός;
Πώς εξαπλώθηκε τόσο γρήγορα;
Πόσο θα διαρκέσει η ανελέητη μανία του;
Τι καταστροφές θα προκαλέσει;
Τα αναπάντητα ερωτήματα είναι πολλά και το καθένα από αυτά είναι μια σαφής ομολογία έλλειψης γνώσης, που αιτιολογικά ερμηνεύει την ανθρώπινη αδυναμία διαχείρισης του φαινομένου.
Η έλλειψη γνώσης εξηγεί την αντιφατικότητα των μέτρων που εφαρμόζονται ανά την υφήλιο, η έλλειψη γνώσης εξηγεί τις ποικιλόμορφες αντιδράσεις των πολιτών, που καλούνται να εκτελούν με στρατιωτικό τρόπο απαγορεύσεις και οδηγίες, χωρίς να κατανοούν πλήρως το ουσιαστικό τους περιεχόμενο, η έλλειψη γνώσης ενσπείρει την αβεβαιότητα και τον πανικό, που, λίγο έως πολύ, βιώνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας.
Ποιο, όμως, θα έπρεπε να είναι το περιεχόμενο της γνώσης που θα μπορούσε να συμβάλει στην καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος;
Καταρχήν, η επιστημονική διερεύνηση της πανδημίας. Η επιστημονική έρευνα, ενεργοποιημένη στο έπακρον, επιχειρεί την αύξηση του γνωστικού πεδίου, τόσο στην πρόληψη, όσο και στη διάγνωση και θεραπεία της νόσου που μας καταδυναστεύει. Συνήθως, τα ολοκληρωμένα πορίσματα τέτοιων μελετών έρχονται στο φως της δημοσιότητας μετά τη λήξη του φαινομένου.
Μέχρι τότε, όμως, τι;
Μα, φυσικά, το σύνολο της υπάρχουσας, έστω και πτωχής, επιστημονικής γνώσης σχετικά με το όλο θέμα ας γίνει, όσο είναι δυνατόν, κτήμα της παγκόσμιας κοινότητας, ιατρικής και μη.Δεν αρκεί μόνο το «γιατί» καλείται ο πολίτης να εφαρμόσει μια ολόκληρη σειρά αυστηρών οδηγιών και να αλλάξει τόσο ριζικά την καθημερινότητά του.
Είναι αναγκαία μια ακριβέστερη, ευρύτερη και βαθύτερη γνώση, μια ουσιαστική κατανόηση του προβλήματος και του κεντρικού ρόλου που ο ίδιος έχει. Έτσι ο πολίτης δεν θα αισθάνεται σαν άβουλο όργανο εκτέλεσης ενός μη κατανοητού σχεδίου, αλλά θα γίνει ουσιαστικός συνεργάτης στην επίλυση του μεγαλύτερου προβλήματος δημόσιας υγείας του αιώνα. Έτσι, οι αντανακλαστικού τύπου αντιδράσεις του κοινού θα δώσουν τη θέση τους σε συνειδητοποιημένες πρακτικές, που με υπευθυνότητα και σύνεση θα στοχεύουν στο προσδοκώμενο θετικό τελικό αποτέλεσμα.
Το άμεσα ζητούμενο είναι ένας σαφής, απλός και κατανοητός επιστημονικός λόγος, διατυπωμένος έτσι ώστε να καλύψει με περιεχόμενο γνώσης την απόσταση ανάμεσα στην υποχρεωτική εκτέλεση οδηγιών και την ενεργό συμμετοχή στην αντιμετώπιση της νόσου Covid-19. Έτσι, ο εκπληκτικός «ανθρώπινος νους» θα νικήσει με λιγότερες απώλειες τη μάχη με έναν βιολογικά πρωτόγονο και κυριολεκτικά ανεγκέφαλο μονοκύτταρο οργανισμό.
Ο κορονοϊός άφησε ήδη ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην παγκόσμια ιστορία. Εμείς, άραγε, θα δικαιώσουμε τον ορισμό του homo sapiens, που, τουλάχιστον ως τίτλο, ακόμη φέρουμε;