Π. Αδαμίδης: Κορονοϊού συνέχεια
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Η πανδημία που αφορά την επέλαση του κορονοϊού επιβεβαιώνει με τον πιο εμφατικό τρόπο ότι καθετί που γίνεται στον πλανήτη μας έχει καθολικές συνέπειες. Και μας επηρεάζει όλους. Δεν είναι η πρώτη φορά που το φάσμα της πανδημίας από έναν άγνωστο και, όπως αποδείχθηκε μετά και τις αρχικές εκτιμήσεις, θανατηφόρο ιό ξύπνησε φόβους και σενάρια συντέλειας.
Στο πρόσφατο παρελθόν ένας άλλος ιός της ίδιας οικογένειας, που ονομάσθηκε ως ο αρχικός SARS, εμφανίστηκε στην Κίνα. Αντίστοιχα, ανάλογα θανατηφόροι ιοί, όπως ο Ζίκα και ο Έμπολα, έκαναν την εμφάνισή τους στην Αφρική και προκάλεσαν ρίγη ανησυχίας στους γνωρίζοντες.
Όμως τόσο η άμεση κινητοποίηση, όσο και οι ιδιαιτερότητες των ιών αυτών ως προς τον τρόπο μετάδοσης και τη δυνατότητά τους να επιβιώνουν στο περιβάλλον καθώς και οι ευτυχείς συγκυρίες αλλά και τα εγγενή εμπόδια ως προς τη διάδοσή τους έδωσαν τον χρόνο και την ευχέρεια στις τοπικές αρχές αλλά και τους διεθνείς οργανισμούς να τους θέσουν υπό έλεγχο μέσα σε απόλυτα ελεγχόμενη κλίμακα διασποράς.
Στην περίπτωση όμως της Ουχάν η κατάσταση ξέφυγε. Εν πολλοίς αναμενόμενο. Εν αρχή οι συνθήκες συσκότισης που το κινεζικό καθεστώς –όπως κάθε ολοκληρωτικό καθεστώς, παρά τα επιχρίσματα κρατικής οικονομίας της αγοράς– εξαρχής επέβαλε. Η αναμάσηση των τσιτάτων, σύμφωνα με τα οποία ακόμα και εάν υπάρχουν προβλήματα στον «κομμουνιστικό παράδεισο», τόσο το χειρότερο για τα προβλήματα, ήταν καταλυτική.
Τις συνέπειες τις είδαμε. Με την ίδια βέβαια ευκολία και τις κάθετες διαδικασίες επιβολής η κινεζική καραντίνα εφαρμόσθηκε. Σε επίπεδο μάλιστα κρατικών ανακοινώσεων φαίνεται να εξαλείφει το αρχικό εστιακό βάθος. Το τίμημα αλλά και την ακρίβεια των ανακοινώσεων θα τα διακριβώσουμε σε απώτερο χρόνο.
Πέρα από τις ευθύνες του καθεστώτος, υπήρχε και μια σειρά από ποιοτικές παραμέτρους, που εκδηλώθηκαν σαν σε πλαίσιο αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Κι αν δεν ήταν αυτός ο ιός, θα ήταν κάποιος άλλος. Έτσι, σε ό,τι αφορά το Ιράν, όπου και σήμερα καταγράφεται θυελλώδες ξέσπασμα περιστατικών και απωλειών, η αιτία της ταχείας και ευρείας διάδοσης εστιάζεται στην ιερή πόλη Κομ, το λίκνο των σιιτών μουσουλμάνων.
Τόσο οι εκεί ιερείς και τα ιδρύματα, όσο και η ιρανική κυβέρνηση χορηγούν, όπως λέγεται, υποτροφίες σε πολλούς μουσουλμάνους από την Κίνα, των σουνιτών περιλαμβανομένων, για να επισκεφθούν και να σπουδάσουν στην Ιερή Πόλη. Παράλληλα και πολλοί κρατικοί αξιωματούχοι του θεοκρατικού καθεστώτος επισκέπτονται τακτικά την Κομ. Το αποτέλεσμα ήταν καθ’ όλα αναμενόμενο. Όπως και το πλήγμα στην πολιτική ελίτ του Ιράν.
Ως προς την Ευρώπη, τα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για επίσκεψη στελέχους γερμανικής εταιρείας στη γραμμή παραγωγής στην Κίνα, μόλυνσή του και εν συνεχεία διάδοση της μόλυνσης στη βιομηχανική καρδιά της Ιταλίας, στον Βορρά της. Όλα ψηφίδες του σύγχρονου μοντέλου παραγωγής και αλληλεξάρτησης των συνιστωσών του, που περιλαμβάνουν την προμήθεια των πρώτων υλών, τη συναρμολόγηση και μεταποίηση και εν συνεχεία τη διοχέτευση στους τελικούς καταναλωτές και αποδέκτες.
Η κρίση που προκαλεί ο κορονοϊός έχει καθολικές συνέπειες. Κοινωνικές και οικονομικές. Σε επίπεδο Ευρώπης, υπάρχουν εμφανείς δυσχέρειες στη διαχείριση μιας συντονισμένης απάντησης. Εξ ου και η όποια εθνική πρωτοβουλία και δέσμη μέτρων μπορεί δυνητικά να τορπιλιστεί από την εσωτερική ελεύθερη μετακίνηση. Να μην εκπλαγούμε εάν εφαρμοστούν κατ’ ουσία για περιορισμένο χρονικό διάστημα και τα εσωτερικά σύνορα. Μέτρο που θα περιορίσει, εάν δεν αναστείλει, τις εσωτερικές μετακινήσεις.
Σε επίπεδο ομοιογένειας ως προς τα μέτρα, στα 27 μέλη κατά βάση παρατηρείται η απαγόρευση μαζικών εκδηλώσεων, τόσο σε εσωτερικούς, όσο και σε εξωτερικούς χώρους, η αναστολή λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών αλλά και η εκπόνηση μέτρων οικονομικής στήριξης για τις επιχειρήσεις που πλήττονται και κατ’ επέκταση για όλο το κοινωνικό σύνολο.
Δυσθυμία καταγράφεται ως προς την πρώτη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που δεν είναι τόσο αποφασιστική, κατά τους επικριτές της. Δυνατότητα πάντως προσαρμογής και επικαιροποίησης ακόμα και σε επίπεδο επιτοκίων υπάρχει και έχει ήδη επισημανθεί από την ηγεσία της.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβάλλεται η δημιουργία συντονιστικού κέντρου για τις δράσεις που θα υιοθετήσουν τα κράτη-μέλη. Οι πολιτικές υγείας εξάλλου είναι αρμοδιότητα των εθνικών αρχών. Οι καταστάσεις όμως και οι ανάγκες απαιτούν πρωτοβουλίες και δράσεις. Πατήματα για συνεισφορά και όχι δικαιολογίες για αποχή.
Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να καταγράψουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί την προστιθέμενη αξία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Η πραγματοποίηση προμηθειών και η διασφάλιση της επάρκειας όλων των κρατών-μελών και των πολιτών σε υγειονομικό υλικό πρώτης ανάγκης αποτελούν μια πρόκληση. Οι αρμόδιοι πρέπει να ανταποκριθούν και θα κριθούν ανάλογα.
Το ξέσπασμα της κρίσης που προκάλεσε ο ιός αποτελεί και μια εξ ανάγκης ευκαιρία να αναθεωρηθούν πολιτικές που αφορούν τους δημοσιονομικούς στόχους και μεθόδους. Η χαλάρωση των κριτηρίων αποτελεί ένα σημαντικό προηγούμενο. Η επιτυχημένη αξιοποίησή του μπορεί να γίνει ένα πρώτης τάξεως επιχείρημα για την επιδίωξη αναπτυξιακών καθαρά στόχων. Είναι μέγιστο διακύβευμα για τη χώρα μας. Αλλά και η αναταραχή που έχει προκληθεί στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι ένα καμπανάκι για όσους άκριτα προτίμησαν στο παρελθόν την αχανή Κίνα και το λεγόμενο φτηνό εργατικό δυναμικό για τις επιχειρήσεις τους.
Το τίμημα για μία ακόμα φορά είναι βαρύ. Η ανάγκη να εστιάσουμε και πάλι στη γηραιά ήπειρο είναι μονόδρομος. Θα μας δικαιώσει όλους.