Οδηγούμαστε στον «ενταφιασμό» των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στη θάλασσα
Υπό του
Δρος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΟΥΝΑΡΗ
Εμπειρογνώμονος, Πρεσβευτού ε.τ.,
Διδάκτορος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου (FU Berlin)
-Με την παραπομπή του θέματος οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ Ελλάδας – Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
Σχεδόν πάντα, οι μεταξύ των δύο χωρών σχέσεις καλής γειτονίας διαταράσσονται από τις παράλογες τουρκικές διεκδικήσεις σε βάρος της χώρας μας, ιδίως δε όταν όλες αυτές δεν βρίσκουν καμία βάση στο Διεθνές Δίκαιο.
Οι διεκδικήσεις αυτές αναφέρονται τόσο σε θέματα ελληνικής κυριαρχίας στον ελληνικό ηπειρωτικό, νησιωτικό και θαλάσσιο χώρο, όπως επίσης σε θέματα ειδικών αποκλειστικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη). Εκείνο, δε, που ιδιαίτερα ενοχλεί την Τουρκία τουλάχιστον τα τελευταία 30 χρόνια είναι η Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, η οποία στην πραγματικότητα έχει περιορίσει την Τουρκία στον ηπειρωτικό χώρο αυτής. Ο περιορισμός αυτός επήλθε βέβαια λόγω της συμμετοχής της στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου συνεργάστηκε με τη Γερμανία, την Αυστροουγγαρία και τη Βουλγαρία.
Η Συνθήκη της Λωζάννης αναγνώρισε σ’ αυτήν την κυριαρχία της στις νήσους Ίμβρο, Τένεδο και Λαγούσες, όπως επίσης σε όλες τις νησίδες, πλην εκείνων που αναφέρεται ότι ανήκουν στην Ελλάδα και την Ιταλία, που βρίσκονται σε απόσταση λιγότερο από τρία μίλια από τις ασιατικές ακτές.
Εντούτοις η σημερινή τουρκική κυριαρχία επεκτείνεται και σε νησιωτικές περιοχές που απέχουν περισσότερο από τρία μίλια ή ακόμη σε νησίδες που απέχουν τρία ναυτικά μίλια από τις ασιατικές ακτές αυτής.
Εδώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα τρία μίλια είναι λιγότερο από 3 ν.μ. και αφορούν βραχονησίδες και νησίδες στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο καθώς και τη Θάλασσα του Μαρμαρά, την οποία η Τουρκία θεωρεί, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, εσωτερικά ύδατα. Η Θάλασσα του Μαρμαρά δεν αποτελεί εσωτερικά ύδατα της Τουρκίας διότι είναι αρκετά μεγάλη, ενώ ακόμη και αν εφαρμοσθούν σ’ αυτήν τα 12 ν.μ. αιγιαλίτιδας ζώνης, υπάρχουν σ’ αυτήν διεθνή ύδατα τα οποία, λόγω της στενής επαφής αυτών με τα δύο στενά του Ελλησπόντου / Βοσπόρου και της Κωνσταντινούπολης, εντάσσουν αυτή στην κατηγορία των κλειστών και ημίκλειστων θαλασσών του άρθρου 122 της Σύμβασης Δικαίου Θαλάσσης του 1982. Από την άλλη, η Τουρκία θεωρεί «γκρίζες ζώνες» όλες τις ελληνικές νησίδες που βρίσκονται σε απόσταση περισσότερο από τρία μίλια από την τουρκική ακτή.
Ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και βουλευτής της ΝΔ σε μελέτη του έχει ονομάσει ποιες είναι οι νησίδες αυτές, όπως επίσης ποιες είναι οι νησίδες τις οποίες παράνομα κατέχει η Τουρκία. Ενώ οι ελληνικές νησίδες, που η Τουρκία έχει θέσει υπό καθεστώς «γκρίζων ζωνών», είτε αποτελούν, όπως ρητώς αναφέρεται στη Συνθήκη της Λωζάννης, εξαρτήματα άλλων μεγαλύτερων νησιών (περίπτωση Δωδεκανήσων) είτε καλύπτονται ρητώς στη σύμβαση αυτή με τη φράση του άρθρου 12, ιδία (μεταξύ των οποίων) των νήσων Λήμνου, Σαμοθράκης, Λέσβου, Σάμου και Ικαρίας.
Ως προς το εύρος των 6 και 10 ν.μ. αντίστοιχα για τη θαλάσσια αιγιαλίτιδα και την εναέρια αιγιαλίτιδα ζώνη, παρότι έχει αναγνωρισθεί η διαφοροποίηση αυτή από όλα τα υπόλοιπα 27 κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί τελωνειακού εδάφους, όπως επίσης και από τη Σοβιετική Ένωση (νυν Ρωσία) στην ελληνοσοβιετική συμφωνία για την αποφυγή συγκρούσεως μεταξύ των δύο αυτών κρατών στην ανοιχτή θάλασσα, καλό είναι να προβούμε στην επέκταση της θαλάσσιας αιγιαλίτιδος ζώνης σε 10 ν.μ., ώστε να σταματήσει η Τουρκία να μας κατηγορεί για κάτι που με βάση το Διεθνές Δίκαιο είναι τελείως θεμιτό, αρκεί να μην υπερβαίνει η έκταση των δύο αυτών αιγιαλίτιδων ζωνών τα 12 ν.μ. που αναφέρει η Σύμβαση Δικαίου Θαλάσσης του 1982.
Η Ελλάδα από την άλλη πλευρά καλό είναι να μην υποστηρίζει την από κοινού με την Τουρκία παραπομπή του θέματος οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, διότι το δικαστήριο αυτό είναι πλέον πολιτικό δικαστήριο και δεν πρόκειται να κερδίσουμε κάτι, απλώς θα χάσουμε, διότι ενώ σε όλα τα θέματα είναι μαζί μας το Διεθνές Δίκαιο, αντίθετα οι διεκδικήσεις της Τουρκίας προβληματίζουν ΝΑΤΟ, ΕΕ, Γερμανία και ΗΠΑ και θέλουν να της δώσουν κάτι, ανεξάρτητα αν υπολογίζουν σε ξένο αχυρώνα!
Εκτός αν οι υποστηρικτές της παραπομπής του όλου θέματος στη Χάγη ενδιαφέρονται μόνο να απαλλαχθούν από το βάρος της ελληνοτουρκικής διαφοράς για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ και προτείνουν τη Χάγη απλώς για να σερβίρουν στον ελληνικό λαό μια λύση προερχόμενη δήθεν από ένα διεθνές δικαστήριο! Και για να εφησυχάσουν τους υπόλοιπους Έλληνες, που σκέφτονται διαφορετικά ως προς τη Χάγη, ισχυρίζονται ότι οποιασδήποτε λύση δεν αφορά ούτε θέτει υπό αμφισβήτηση την εδαφική συνέχεια και ακεραιότητα της Ελλάδας.
Πώς όμως θα προστατευθεί η εδαφική συνέχεια και ακεραιότητα της Ελλάδας όταν έχουμε να κάνουμε με την Τουρκία, η οποία διεκδικεί όχι μόνο τα ειδικά αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ αλλά και σε τμήματα της ελληνικής κυριαρχίας στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου; Η «λύση» της Χάγης θέτει σε άμεσο κίνδυνο τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στα νησιά της περιοχής (Καστελλόριζο, Στρογγύλη, Ρόδο) και στη συνέχεια στην υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κύπρου. Αυτό θέλουμε;
Μήπως λοιπόν θα ήταν προτιμότερη μια λύση του όλου θέματος στα πλαίσια ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου; Ή μέσω ενός άλλου διεθνούς οργάνου, που προβλέπεται από το κεφάλαιο ΧV της Σύμβασης Δικαίου Θαλάσσης του 1982. ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ τάσσονται υπέρ της παραπομπής του όλου θέματος στη Χάγη. Αυτοί θα είναι υπεύθυνοι για οτιδήποτε συμβεί!
Φωτό: in.gr