Η Αθήνα στις «Συμπληγάδες» των ελληνοτουρκικών
– Η Τουρκία φορτώνει την ατζέντα, γνωρίζοντας ότι κάθε πρωτοβουλία αποκλιμάκωσης που θα αναληφθεί από τρίτο παράγοντα θα οδηγήσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε τραπέζι διαπραγμάτευσης…
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Xωρίς «βαλβίδες ασφαλείας» τα ελληνοτουρκικά μπαίνουν σε δύσκολη και επικίνδυνη φάση, καθώς η Τουρκία επιμένει να διατηρεί αμείωτη την πίεση στο Αιγαίο, στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο, παρά την αρνητική τροπή που έχει πάρει η τουρκική εμπλοκή στη Συρία.
Η Αθήνα έχει καταβάλει κόπο και χρόνο και σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο στο πλαίσιο της κινητοποίησης για την ακύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου, κάτι που είναι σαφές από την αρχή ότι δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί εάν τουλάχιστον η μία πλευρά, η Λιβύη δηλαδή, δεν ζητούσε την ακύρωσή του.
Η κινητοποίηση αυτών των τελευταίων μηνών, με τις επισκέψεις του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις χώρες του Κόλπου και της Βόρειας Αφρικής βοήθησε ώστε να πεισθούν αρκετές χώρες –και μάλιστα κρίσιμες σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο– ότι το μνημόνιο με το οποίο οι Ερντογάν – Σάρατζ οριοθέτησαν τις θαλάσσιες ζώνες των χωρών τους δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό και να νομιμοποιηθεί από τη διεθνή κοινότητα καθώς είναι αντίθετο με το Δίκαιο της Θάλασσας, παραβιάζει δικαιώματα άλλων χωρών και επιδιώκει να ανατρέψει δύσκολες ισορροπίες στην περιοχή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Στέλνουν το Oruc Reis στην Κρήτη (χάρτης)
Όμως όλα αυτά έχουν μόνο θεωρητική σημασία, καθώς η Ελλάδα, μόλις ο κ. Ερντογάν ξεμπερδέψει με τη Συρία και καθώς θα έχει προχωρήσει η προετοιμασία των αρμόδιων τουρκικών αρχών, θα βρεθεί αντιμέτωπη με την πραγματική απειλή. Η Τουρκία θα έχει ολοκληρώσει τη χάραξη οικοπέδων στην επίμαχη περιοχή, την οποία θεωρεί μέρος πλέον της τουρκικής υφαλοκρηπίδας μετά την υπογραφή του μνημονίου, περιοχή η οποία βρίσκεται στη λωρίδα θαλάσσιας ζώνης από το Καστελλόριζο και ανατολικά της Ρόδου και της Καρπάθου μέχρι και νοτιοανατολικά της Κρήτης.
Τότε θα κριθούν και οι προθέσεις της Άγκυρας, αν, δηλαδή, θα επιλέξει να κλιμακώσει σε ανώτατο επίπεδο την ένταση με την Ελλάδα, αποστέλλοντας ερευνητικό σκάφος στην περιοχή αυτή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Η επίκληση, το τελευταίο διάστημα, της ναυτικής παρουσίας είτε των ΗΠΑ, είτε της Γαλλίας, είτε της Ιταλίας στην περιοχή οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα, καθως οι δυνάμεις αυτές, ακόμη κι αν πάρουν εντολή, δεν θα παρέμβουν προληπτικά για την αποφυγή της αντιπαράθεσης των δύο χωρών, αλλά μάλλον πυροσβεστικά, αφού θα έχει εκδηλωθεί η πρώτη «αψιμαχία»…
Φορτώνει την ατζέντα
Η Τουρκία φορτώνει την ατζέντα, γνωρίζοντας ότι κάθε πρωτοβουλία αποκλιμάκωσης που θα αναληφθεί από τρίτο παράγοντα θα οδηγήσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο σε τραπέζι διαπραγμάτευσης.
Με τον γνωστό ανατολίτικο τρόπο, η Τουρκία άφησε να πλανάται στον αέρα η υποτιθέμενη θετική προδιάθεσή της να αναγνωρίσει ως τελικό κριτή των ελληνοτουρκικών διαφορών τη Χάγη, αφού όμως έχει προηγηθεί διάλογος. Ωστόσο, αν δεν επιλυθεί η διαφορά της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και τα άλλα συναφή θέματα, τότε θα γίνει παραπομπή όλων των θεμάτων στη Χάγη.
Η προσέγγιση αυτή δεν αφήνει κανένα περιθώριο συνεννόησης και δεν αποτελεί καν σημείο εκκίνησης των συνομιλιών, ακόμη και των διερευνητικών, καθώς καμιά ελληνική κυβέρνηση δεν θα ήταν πρόθυμη, και μάλιστα υπό καθεστώς απειλών και εκβιασμών, να συρθεί σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων όπου το μενού θα το σερβίριζε η Τουρκία.
Οι δηλώσεις των τούρκων αξιωματούχων δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας για την πρόθεση της τουρκικής πλευράς να φορτώσει την ατζέντα με το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης, της μονομερούς δέσμευσης της Ελλάδας στο θέμα της απόφασης των οριστικών ορίων της αιγιαλίτιδας ζώνης και φυσικά το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου. Ειδικά μάλιστα καθώς τα δύο τελευταία ζητήματα άπτονται ευθέως της συζήτησης για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, παρά το γεγονός ότι αφορούν ζητήματα κυριαρχίας της Ελλάδας.
Η κυβέρνηση, όπως και οι προηγούμενες, αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στο θέμα της επίτευξης συμφωνίας με την Ιταλία και την Αίγυπτο, ενώ για ανεξήγητους λόγους έχει εγκαταλειφθεί η πίεση που είχε ασκηθεί αρχικά στην Αλβανία για την επίτευξη διμερών συμφωνιών οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Και όπως όλα δείχνουν, οι γειτονικές χώρες της Ελλάδας, για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά, δεν έχουν διάθεση και πρόθεση να προχωρήσουν στην υπογραφή συμφωνιών με την Ελλάδα. Κάτι που στερεί ένα σημαντικό όπλο από την ελληνική διπλωματία για την αντιμετώπιση της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας.
Ίσες αποστάσεις οι σύμμαχοι!
Καθώς η Τουρκία έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, η Αθήνα προσπαθεί να προετοιμασθεί για όλα τα ενδεχόμενα και το ερώτημα φυσικά είναι αν και πότε η Τουρκία θα επιλέξει να κλιμακώσει την ένταση, αν και πώς θα εμπλακούν άλλες δυνάμεις για αποφυγή «υπερθέρμανσης» στην Ανατολική Μεσόγειο και κυρίως πώς θα διαμορφωθεί η επόμενη ημέρα στα ελληνοτουρκικά.
Γιατί η κυβέρνηση αισθάνεται την πίεση που υπάρχει από την κοινή γνώμη για να αντιδράσει έστω και με συμβολικές κινήσεις απέναντι στην Τουρκία, όμως γνωρίζει συγχρόνως ότι κάθε κίνηση μπορεί να δώσει το έναυσμα για μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση από την πλευρά του Ταγίπ Ερντογάν, με τους νυν συμμάχους να σπεύδουν να κρατούν ίσες αποστάσεις, αποδίδοντας στην Ελλάδα την ευθύνη για το ότι… προκάλεσε την Τουρκία.
Και έτσι η Αθήνα βρίσκεται σε «Συμπληγάδες», όπου η μεν αδράνεια δίνει το περιθώριο στον Ταγίπ Ερντογάν για δημιουργία τετελεσμένων, αλλά, συγχρόνως, η επιλογή για ανάληψη πρωτοβουλιών που θα αντιμετωπίζουν την τουρκική προκλητικότητα ενδέχεται να οδηγήσει σε μη ελεγχόμενες καταστάσεις και αντιδράσεις της Άγκυρας, τις οποίες δεν μπορεί να διαχειρισθεί υπό τις παρούσες συνθήκες η Αθήνα.