Εβδομάδα επενδυτών
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η εβδομάδα που πέρασε ήταν εβδομάδα επενδυτών. Ο χαρακτηρισμός δεν αφορά τους επίδοξους σαουδάραβες επενδυτές (στα λόγια), αλλά τους υποτιθέμενους εγχώριους «επενδυτές». Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι την εβδομάδα που πέρασε η Lamda Development, συμφερόντων Λάτση, δήλωσε ευθαρσώς ότι θα δανειστεί το σύνολο των χρημάτων για την επένδυση του Ελληνικού από τις εγχώριες τράπεζες.
Μάλιστα η εταιρεία έσπευσε να συμπληρώσει ότι ακόμα και αν της δοθούν όλα τα σχετικά δάνεια, δεν πρόκειται να ξεκινήσει το έργο αν δεν ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για το καζίνο γιατί έχει αναλάβει σχετική δέσμευση προς τους διαγωνιζόμενους.
Η επισήμανση δεν είναι τυχαία. Η εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων Hard Rock Cafe έχει καταθέσει αγωγή στα ελληνικά δικαστήρια για τον αποκλεισμό της από τον διαγωνισμό. Κοντολογίς, η διαδικασία θα καθυστερήσει για όσο διαρκεί η εκδίκαση της αγωγής, αφού προφανώς συνοδεύεται και από ασφαλιστικά μέτρα. Συμπέρασμα, η Lamda δεν επιθυμεί να ξεκινήσει το έργο προτού βρει τον πελάτη, δηλαδή αυτόν που θα εξοφλήσει το δάνειό της και θα της καταβάλει και το αναλογούν κέρδος.
Έτσι, 11 χρόνια μετά το fast track του Γιώργου Παπανδρέου, τις σκανδαλώδεις άδειες και την επαπειλούμενη οικολογική και αισθητική καταστροφή, το Δημόσιο δεν έχει εισπράξει φράγκο και οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου στερούνται έναν δυνητικό πνεύμονα πρασίνου και αναψυχής.
Όμως και οι επίδοξοι δανειστές της Lamda, οι συστημικές τράπεζες, είχαν την τιμητική τους την εβδομάδα που πέρασε. Απ’ ό,τι φαίνεται, προτίθενται όλοι (οι Eurobank και Πειραιώς το ανακοίνωσαν ήδη) να ιδρύσουν «κακές τράπεζες», στις οποίες θα μεταφερθούν τα «κόκκινα» δάνεια. Δεδομένου ότι κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο «Ηρακλής» γεννάται το ερώτημα: Ποιος ο λόγος αυτής της επιλογής; Κατά τη γνώμη μου ο λόγος είναι προφανής: Οι τράπεζες δεν έχουν πάρει επαρκείς προβλέψεις για τα «κόκκινα» δάνεια.
Περιμένουν λοιπόν ότι οι αγοραστές («κοράκια») των τιτλοποιημένων «κόκκινων» δανείων, παρά τις εγγυήσεις του Δημοσίου, δεν πρόκειται να τα πληρώσουν στη σημερινή ονομαστική τους αξία. Για να αποφύγουν λοιπόν τις επιπλέον ζημίες και τις επιπτώσεις στην κεφαλαιακή τους επάρκεια, που θα οδηγούσαν σε υποχρεωτική αύξηση κεφαλαίου, οι συστημικές τράπεζες προχώρησαν σε αυτόν τον χειρισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι βάσει του «νόμου Χαρδούβελη» αύξηση κεφαλαίου στις «κακές τράπεζες» μπορεί να κάνει μόνο το Ελληνικό Δημόσιο. Είναι εξοργιστικό. Δεν φτάνει που θα χάσει κόσμος το σπίτι του, δεν φτάνει που θα βάλουμε και εγγυήσεις 14 δισ., μη και χάσουν αυτοί που θα μας βγάλουν τα σπίτια στο σφυρί, υπάρχει και ένας επιπλέον κρυφός λογαριασμός για την κοινωνία από τις επιπλέον ζημίες που θα γεννήσει η πώληση των «κόκκινων» δανείων.
Βέβαια, στο όλο σκηνικό υπάρχουν και αιθεροβάμονες, που ισχυρίζονται ότι οι «καλές τράπεζες» θα αναβαθμιστούν μαζί με όλη την οικονομία από τους οίκους αξιολόγησης και θα αποκτήσουν δυνατότητες άντλησης κεφαλαίων από τη διατραπεζική αγορά ή την ΕΚΤ. Έτσι θα μπορέσουν να δανείσουν επενδυτές όπως, π.χ., η Lamda Development και να βγάλουν τη χώρα από την κρίση. Μάλιστα, απ’ ό,τι μαθαίνω, οι ίδιοι κύκλοι θεωρούν ότι αυτά τα μεγαλεπήβολα σχέδια υπονομεύονται από τον θεσμό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και εισηγούνται την κατάργησή του.
Έχει γίνει πλέον προφανές ποιες είναι οι πολυθρύλητες επενδύσεις που ευαγγελιζόταν η κυβέρνηση. Είναι σκανδαλώδεις συμφωνίες καταλήστευσης των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου και των φορολογουμένων. Στόχος και όνειρο των συμμετεχόντων είναι μια νέα φούσκα ακινήτων, χρηματοδοτημένη από τράπεζες που θα έχουν αγοραστεί τσάμπα. Βέβαια θα έχουν κοστίσει στην κοινωνία πάνω από 100 δισ., αν προσθέσουμε τις εγγυήσεις του σχεδίου «Ηρακλής» και τις μελλοντικές ζημιές των bad banks στα χρήματα που έχουν δαπανηθεί ήδη. Είναι απορίας άξιο πώς το σύνολο των κοινοβουλευτικών κομμάτων σιωπά μπροστά σε αυτήν την εξέλιξη.
Το χειρότερο όμως είναι ότι το όλο σχέδιο αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός. Οι τράπεζες δεν πρόκειται να δανείσουν χρήματα μέχρις ότου ανέβουν σημαντικά τα μέσα υπόλοιπα των καταθέσεων, ακόμη και αν μπορούν να βρουν φθηνά κεφάλαια. Αυτό που θα κάνουν στην αμφίβολη περίπτωση που αναβαθμιστούν θα είναι επιλεκτικά δάνεια σε πελάτες όπως η Lamda και κυρίως βραχυχρόνιες κερδοσκοπικές επενδύσεις.
Δραστηριότητες που μπορεί να έχουν ανεβάσει την περιουσία του πλουσιότερου 1% τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως, όμως δεν έχουν οδηγήσει σε έξοδο από την καπιταλιστική κρίση. Μόνη διέξοδος για την κοινωνία είναι ο ξεσηκωμός απέναντι στους πλειστηριασμούς και η απαίτηση της άμεσης αξιοποίησης του χώρου του Ελληνικού από το Δημόσιο και την Αυτοδιοίκηση.