Πώς η διπλωματική στρατηγική της Αθήνας μπορεί να γίνει επιθετική
Του
ΜΑΚΗ ΑΝΔΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ
Το σχέδιο Τραμπ για τη δημιουργία ενιαίου παλαιστινιακού κράτους, ανεξάρτητα από την πολιτική διευκόλυνση που παρέχει στον ίδιο και στον Μπενιαμίν Νετανιάχου, καθώς αντιμετωπίζουν αμφότεροι προβλήματα με τη δικαιοσύνη και έχουν μπροστά τους εκλογές, πυροδοτεί εκ των πραγμάτων εξελίξεις σε ολόκληρο το τόξο της Ανατολικής Μεσογείου, αφού συμβάλλει στην περαιτέρω ενοποίηση του γεωπολιτικού πεδίου.
Από την άλλη, το σχέδιο (τέσσερα χρόνια προβλέπονται για τη διαπραγμάτευση και 50 δισ. δολάρια το συνοδεύουν) αποτελεί μια εξέλιξη που αποβλέπει στη διευθέτηση των πολυδιάστατων προβλημάτων που ταλανίζουν τη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, παρά τις αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν. Αν σε αυτό το σκηνικό προστεθεί και η πίεση που ασκείται από τις ΗΠΑ σε Ελλάδα και Τουρκία για τη διευθέτηση των μεταξύ τους διαφορών συμπληρώνει το παζλ της αμερικανικής στρατηγικής.
Η προσφυγή στη Χάγη, που προωθείται και από εγχώριους κύκλους, ενέχει τον κίνδυνο να εξαλειφθεί ουσιαστικά η ΑΟΖ του Καστελλόριζου –όπως είπε και η Ντόρα Μπακογιάννη– και ενδεχομένως μέρους της ΑΟΖ της Κρήτης. Αυτό δεν αποτελεί μόνο ένα κρίσιμο εθνικό ζήτημα αλλά και ένα καταλυτικό πολιτικό θέμα.
Είναι πολύ πιθανό το σενάριο των διπλών εκλογών τον προσεχή Οκτώβριο να έχει ως στόχο την επικυριαρχία της κυβέρνησης Μητσοτάκη με τρόπο που να της επιτρέψει την εν λευκώ διαχείριση του εθνικού προβλήματος, τόσο σε σχέση με την αντιπολίτευση, όσο και σε σχέση με το εσωκομματικό πρόβλημα που τις τελευταίες ημέρες άρχισε να γίνεται δραματικά οφθαλμοφανές στη ΝΔ.
Σε κάθε περίπτωση, και παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει γίνει κουραστική για το ευρωπαϊκό σύστημα, η ελληνική διπλωματία πρέπει να πολλαπλασιάσει τον παρεμβατικό της χαρακτήρα και να εμβαθύνει τις συμμαχίες της.
Πρώτον, η Αθήνα οφείλει άμεσα να αναλάβει την πρωτοβουλία από κοινού με το Παρίσι και τη Ρώμη για τη σύγκληση μιας συνόδου των επτά χωρών-μελών του Club Med, όσον αφορά τη συνεννόηση των νέων ηγετών των χωρών-μελών της πάνω στα φλέγοντα τρέχοντα προβλήματα της Μεσογείου. Οι νέοι ενεργειακοί πόροι και ο EastMed μπορούν να αποτελέσουν κοινό στρατηγικό συμφέρον και για τους επτά. Συνεπώς, η ανασυγκρότηση των επτά και η κοινή κατάθεση προτάσεων είναι επιτακτική και προς το συμφέρον όλων των μελών του γκρουπ, όχι μόνο για την αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού, της ισλαμικής τρομοκρατίας αλλά και της τουρκικής προκλητικότητας σε Λιβύη, Ελλάδα και Κύπρο.
Η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να λάβει και πολιτικότερο χαρακτήρα εντός της ΕΕ, δεδομένης της δραστηριότητας που αναπτύσσει η ομάδα της Νέας Χανσεατικής Ένωσης (New Hansa) του Βορρά. Σημειωτέον ότι από χθες, στη Λισαβόνα, συνεδριάζει η Άτυπη Σύνοδος Κορυφής της Ομάδας «Φίλοι της Συνοχής», που αποτελείται από 17 χώρες της ΕΕ που διαφωνούν με την περικοπή των κονδυλίων των ταμείων συνοχής από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2021 – 2027.
Δεύτερον, η Αθήνα οφείλει να καταστήσει σαφές στους 27 και στο ΝΑΤΟ ότι μια ελληνοτουρκική σύρραξη θα ήταν καταστρεπτική για τη Συμμαχία αλλά και για την Ευρωζώνη. Μια τέτοια εξέλιξη θα βύθιζε το ευρώ και τα ομόλογά του στα τάρταρα. Το ελληνικό χρέος μπορεί να μην το έχουν πια οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, αλλά το έχουν οι ευρωζωνικοί θεσμοί. Δηλαδή, υπάρχει κι ένα νομισματικό επιχείρημα που πρέπει να υπονοείται, έτσι ώστε το Βερολίνο κι άλλοι αλληθωρίζοντες προς την Άγκυρα να μην έχουν αυταπάτες.
Σημειωτέον ότι πρόσφατα η Moody’s υποβάθμισε σε αρνητική από σταθερή την προοπτική της ζώνης του ευρώ, επικαλούμενη «επιδείνωση του διεθνούς περιβάλλοντος», καθώς οι οικονομίες της είναι ευάλωτες απέναντι στο εντεινόμενο γεωπολιτικό ρίσκο και στον κίνδυνο προστατευτισμού, με περιορισμένες δυνατότητες διαχείρισης των οικονομικών σοκ.
Τρίτον, η διπλωματική προσπάθεια της Γερμανίας να εμπλακεί στη Λιβύη και η απροκάλυπτα εχθρική συμπεριφορά της προς την Ελλάδα με την περιβόητη Διάσκεψη του Βερολίνου δεν πρέπει να μείνουν αναπάντητες. Η Γερμανία έχει στρατηγική συμμαχία με την Τουρκία, με βλέψεις στους ενεργειακούς πόρους. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να αρχίσει να «απειλεί» στο Eurogroup πως σκοπεύει να εγγράψει στον προϋπολογισμό ως απαίτηση το σύνολο (κεφάλαιο και τόκοι) του αναγκαστικού κατοχικού δανείου… (Είναι αυτοτελής και νομικά απόλυτα ισχυρή απαίτηση, πέρα από τις πολεμικές επανορθώσεις και τις πολεμικές αποζημιώσεις.) Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης οφείλει να υπερβεί τη φιλογερμανική παράδοση της οικογένειάς του και να φροντίσει για την αποκατάσταση των σχέσεων Ελλάδας – Γερμανίας και με ένα σύμφωνο ειρήνης…
Η γκάμα μιας επιθετικής διπλωματικής στρατηγικής της Αθήνας πρέπει να διευρυνθεί συστηματικά. Δηλαδή, να περάσει από τη φάση του κατευνασμού και της γκρίνιας σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική «παίκτη», έτσι ώστε όταν θα φθάσουμε στη διαπραγμάτευση να μην έχουμε αμυντική διάταξη. Αυτό θα εκτιμηθεί και εντός της χώρας, όπου η κατάθλιψη και η απογοήτευση των πολιτών για το πολιτικό σύστημα διογκώνεται επικίνδυνα.