Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ερημοποίησης του 40% της έκτασης που κατέχει σήμερα…
…εάν δεν γίνει έγκαιρα και σωστά η μετάβαση, λέει ο Δημ. Παπαδημούλης
Εκδήλωση με θέμα την «Δίκαιη Μετάβαση στην Ευρώπη» διοργάνωσε την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου στο Ευρωκοινοβούλιο η Ευρωομάδα της Αριστεράς (GUE/NGL). Την εναρκτήρια ομιλία και τον συντονισμό της συζήτησης με θέμα την «Δίκαιη Μετάβαση στις περιοχές»,οι οποίες εξαρτούν την οικονομική τους δραστηριότητα από τα ορυκτά καύσιμα και αναμένεται να πληγούν ανεπανόρθωτα στους τομείς της εργασίας, της κοινωνικής συνοχής και της οικονομικής παραγωγής από την κλιματική μετάβαση και τον στόχο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050 έκανε ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Δημήτρης Παπαδημούλης.
Στο πλαίσιο της μετάβασης έως το 2050 σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη με μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, η Κομισιόν ανακοίνωσε πρόσφατα τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, ο οποίος θα αποτελέσει το κύριο εργαλείο ενίσχυσης των περιοχών που εξαρτώνται περισσότερο από τον άνθρακα και συνακόλουθα θα πληγούν περισσότερο από την πράσινη μετάβαση, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Στην Ελλάδα, οι περιοχές που θα επηρεαστούν είναι η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη.
Στην ομιλία του ο Δημήτρης Παπαδημούλης ανέφερε τα εξής:
«Καταρχήν θεωρώ πολύ σημαντικό πως η δική μας Πολιτική Ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς είναι η πρώτη που παίρνει μια πρωτοβουλία να ανοίξει αυτή η συζήτηση και, μάλιστα πολύ γρήγορα – λίγες μέρες αφότου συζητήθηκε και ψηφίστηκε στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου το GreenNewDeal. Ήδη, οι μέχρι τώρα παρεμβάσεις δείχνουν ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πρόκληση πολύ απαιτητική και δύσκολη. Γι’ αυτόν, ακριβώς τον λόγο εάν δεν εξασφαλίσουμε ορισμένες προϋποθέσεις αντιμετωπίζουμε δύο κινδύνους: Είτε να μην γίνει η απαραίτητη μετάβαση, οπότε θα αντιμετωπίσουμε τεράστιους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς κινδύνους με μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην δημόσια υγεία, στην οικονομία. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα σύμφωνα με τους επιστήμονες αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της ερημοποίησης του 40% της έκτασης που κατέχει σήμερα, εάν δεν γίνει έγκαιρα και σωστά η μετάβαση.
Ο δεύτερος κίνδυνος είναι η μετάβαση αυτή να γίνει με όρους αγοράς, οπότε όχι μόνο δεν θα είναι δίκαιη, αλλά θα είναι πηγή νέων ανισοτήτων, οι οποίες θα προστεθούν στις παλιές. Γιατί δεν αντιμετωπίζει την πρόκληση της μετάβασης με τον ίδιο τρόπο ο κάτοικος μιας πλούσιας περιφέρειας στην Σουηδία με τον κάτοικο στη Δυτική Μακεδονία, όπου πάνω από το μισό της απασχόλησης στρέφεται γύρω από τον λιγνίτη και τη ΔΕΗ. Αντίστοιχες περιφέρειες έχουμε καλέσει εδώ σήμερα για να μιλήσουν για το θέμα της δίκαιης μετάβασης και για να μας μεταφέρουν την δική τους εικόνα.
Η ίδια η πρόκληση αυτής της μετάβασης βάζει τον όρο της Νέας Συμφωνίας,NewDeal. Η ίδια η Κομισιόν ονόμασε το σχέδιο αυτό GreenNewDeal. Αυτό παραπέμπει στο NewDeal της περιόδου μετά την μεγάλη ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες και θυμίζει και το Σχέδιο Μάρσαλ. Και το ερώτημα που τίθεται είναι: Εάν συγκρίνουμε τους οικονομικούς πόρους που σήμερα διατίθενται για το GreenNewDeal και για το Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης, είναι επαρκείς οι πόροι που διατίθενται; Η δική μου γνώμη είναι πως όχι. Εκτιμώ πως τα χρήματα που διατίθενται από την πρόταση της Κομισιόν, όσο και αν μοχλευτούν με την συμμετοχή των τραπεζών και του ιδιωτικού τομέα οι πόροι δεν είναι επαρκείς.
Και το δεύτερο ερώτημα είναι: Εκτιμώνται, επαρκώς, οι κίνδυνοι από την καθυστέρηση στην μετάβαση; Ή οι κίνδυνοι υποεκτιμώνται; Κατά την γνώμη μου, υποεκτιμώνται και, άρα το κόστος της κοινωνικής και περιβαλλοντικής ζημιάς για να θεραπευτεί χρειάζονται περισσότερα χρήματα.
Τέλος, ένα τρίτο ερώτημα που τίθεται είναι: Εάν αρκούν οι δυνάμεις της αγοράς με κάποια κίνητρα για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Ή μήπως, εδώ, χρειάζεται ένα πιο σοβαρό σχέδιο, το οποίο να κινητοποιεί πόρους με μια δημόσια παρέμβαση; Και αυτό το σχέδιο θα είναι ένα κεντρικό, συγκεντρωτικό σχέδιο που όλα θα αποφασίζονται στο επίπεδο της Κομισιόν; Ή πρέπει να δούμε πώς θα συναρτηθούν το ευρωπαϊκό σχέδιο με τα εθνικά και περιφερειακά σχέδια;
Και αυτό το θέμα αφορά, επίσης, και τον ρόλο της Ευρώπης. Για να το πω έτσι απλά, δεν μπορούμε να έχουμε μια πιο δίκαιη μετάβαση, αν δεν χτίσουμε μια πιο δίκαιη μετάβαση.
Γίνεται συζήτηση για ένα μεγάλο πλάνο-σχέδιο που θα αλλάξει πολλά στον τρόπο που καταναλώνουμε, παράγουμε και μετακινούμαστεΓια να το πετύχουμε πρέπει να περάσουμε από το δογματικό Σύμφωνο Σταθερότητας που κυριαρχεί σήμερα με τις νεοφιλελεύθερες συνταγές σε ένα Σύμφωνο Βιώσιμης Ανάπτυξης. Για να πετύχουν αυτά χρειαζόμαστε ένα προοδευτικό σχέδιο. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί, μόνο με την συνεργασία προοδευτικών και αριστερών δυνάμεων -όχι μόνο πολιτικών αλλά και κοινωνικών, κινηματικών, οικολογικών κινήσεων- πάντα με τη βοήθεια της επιστήμης και με μια διάθεση αποκέντρωσης.
Για να γίνουν όλα αυτά πράξη, χρειαζόμαστε πολιτική βούληση, σχέδιο, χρήματα και χρόνο».
Φωτο: Marion Wunder from Pixabay