Νικητής η ΔΕΠΑ στη δικαστική διαμάχη με BOTAS
-Σε θέση οδηγού οι ευρωπαϊκές τιμές αερίου για την Ελλάδα
Μια εξόχως σημαντική νίκη πέτυχε η ΔΕΠΑ έναντι του μακροχρόνιου προμηθευτή της, BOTAS, κλείνοντας επιτυχώς τη δεκαετή δικαστική διαμάχη με την τουρκική εταιρεία για τη μείωση της τιμής του αερίου. Νικητής είναι επίσης οι εγχώριοι καταναλωτές αερίου καθώς οι ευρωπαϊκές τιμές, διαχρονικό αίτημα της ελληνικής αγοράς, αποτελούν πλέον την κυρίαρχη τάση.
Η ιστορία ΔΕΠΑ – BOTAS ξεκινά από το 2003, όταν οι δύο εταιρείες, στα πλαίσια της τότε ελληνοτουρκικής προσέγγισης, υπέγραψαν μακροχρόνια σύμβαση προμήθειας που θα ένωνε τις δύο αγορές, καθιστώντας την Τουρκία χώρα διαμετακόμισης και πύλη του αζέρικου αερίου προς την Ευρώπη. Το ιστορικό της αντιπαράθεσης κρατά από το 2008, όταν η BOTAS ζήτησε αύξηση της τιμής του αερίου. Τα μέρη δεν κατέστη δυνατό να συμφωνήσουν και τελικά κατέληξαν στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο της Στοκχόλμης (ICC).
Η απόφαση εκδόθηκε το 2016, δικαιώνοντας τότε τη BOTAS. Η τιμή αυξήθηκε και η ΔΕΠΑ να κατέβαλε 180 εκατ. δολάρια στη BOTAS λόγω της αναδρομικότητας. Η τότε δικαστική διαμάχη άφησε όμως σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον καθώς το όλο σκεπτικό της απόφασης βασίστηκε στις ευρωπαϊκές τιμές αερίου, που το 2008 καθορίζονταν σε μεγάλο βαθμό από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου.
Οι ευρωπαϊκές τιμές, και δη οι τιμές εισαγωγής αερίου στη Γερμανία, αποτέλεσαν τη βάση των θέσεων της ΔΕΠΑ στο νέο αίτημα προς την BOTAS. Στο μεταξύ, μετά την περίοδο 2008 – 2009 οι τιμές στην ευρωπαϊκή αγορά αερίου αποσυνδέθηκαν από αυτές του πετρελαίου. Το πετρέλαιο μετά την ύφεση του 2008 ανάκαμψε σημαντικά, ενώ οι τιμές του αέριου στις ευρωπαϊκές αγορές παρέμεναν χαμηλές, διακόπτοντας οριστικά τη μεταξύ τους σύνδεση. Έτσι δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να έχει ευνοϊκή κατάληξη το νέο αίτημα της ΔΕΠΑ για χαμηλότερη τιμή.
Έχοντας πλέον με το μέρος της τις θεμελιώδεις οικονομικές παραμέτρους, η ΔΕΠΑ τον Ιούλιο του 2017 κλιμάκωσε τη διεκδίκησή της εκκινώντας δεύτερη διαιτησία προς το ICC. Την περασμένη Τρίτη εκδόθηκε η απόφαση, δικαιώνοντας τη ΔΕΠΑ, σύμφωνα με ανακοίνωση της ίδιας. Μάλιστα, όπως δημοσιεύθηκε στο Reuters, η ΔΕΠΑ πέτυχε αναδρομικότητα από το 2011, γεγονός που δημιουργεί μεγάλη απαίτηση έναντι της BOTAS. Όπως διαφαίνεται, η απαίτηση ξεπερνά το ύψος καταβολής της πρωτόδικης απόφασης, ανατρέποντας τις επιπτώσεις της.
Η ΔΕΠΑ λοιπόν θα δει να εισρέει στα ταμεία της ένα μεγάλο ποσό, ενώ παράλληλα θα ξεκινήσει η επιστροφή χρημάτων, σύμφωνα με τους επιμέρους όρους που έχει συμφωνήσει με τους πελάτες της, προσφέροντάς τους σημαντική ελάφρυνση. Συγχρόνως, η ΔΕΠΑ βάζει στο χαρτοφυλάκιό της μία ιδιαίτερα ανταγωνιστική τιμή, σε μια εποχή που δέχεται ισχυρές ανταγωνιστικές πιέσεις στην ελληνική αγορά.
Σημειώνεται ότι ήδη από το 2019 οι ευρωπαϊκές τιμές αερίου έχουν κυριαρχήσει στην ελληνική αγορά μέσω των αθρόων εισαγωγών ευκαιριακού LNG στη Ρεβυθούσα. Η δυναμική αυτή θα συνεχιστεί με την ίδια ένταση και εντός του 2020. Η απόφαση του ICC συνδέει πλέον και εισαγωγές αερίου μέσω του αγωγού στους Κήπους με τις ευρωπαϊκές τιμές.
Το τελευταίο αποτελεί ισχυρό κίνητρο προς όλους τους εισαγωγείς, προκειμένου να διεκδικήσουν για τους προμηθευτές τους τέτοιες τιμές, αλλιώς κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός αγοράς. Πλέον η ελληνική αγορά περνά σε μια πιο ώριμη φάση, που οι προμηθευτές ανταγωνίζονται για ένα κομμάτι της, με τις ευρωπαϊκές τιμές να αποτελούν τον οδηγό και το σημείο αναφοράς των καταναλωτών.