Οι προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2020
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
-Μόνοι αισιόδοξοι ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Τσακαλώτος
Επειδή βαριέμαι να αντιπαρατεθώ για την αποτίμηση μιας επίσημης συνάντησης 20 λεπτών, που ακολούθησε ένα υπερατλαντικό ταξίδι, θα ασχοληθώ με τις οικονομικές εκτιμήσεις για το 2020. Παρόλο που η δεύτερη δεκαετία (2010 – 2019) του νέου αιώνα ήταν σίγουρα δεκαετία κρίσης, οι εκτιμήσεις για την πρώτη χρονιά της τρίτης δεκαετίας (2020) δεν είναι πολύ διαφορετικές.
Όπως μας πληροφορεί ο βρετανικός «Guardian», η Παγκόσμια Τράπεζα ανησυχεί για τη διόγκωση του χρέους, ιδιαίτερα στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Συγκεκριμένα, στην ανακοίνωσή της με ημερομηνία 8/1/2020 η Τράπεζα επισημαίνει ότι το χρέος του αναπτυσσόμενου κόσμου από 115% του ΑΕΠ το 2010 έχει φτάσει στο 170% το 2018.
Το πιο ανησυχητικό στοιχείο όμως είναι ότι από το 2014 και μετά ο ρυθμός μεγέθυνσης των χρεών (έχει φτάσει το 6% το 2018) είναι σημαντικά υψηλότερος του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ, που ποτέ δεν ξεπέρασε το 4% για αυτήν την κατηγορία χωρών. Με άλλα λόγια, η παγκόσμια οικονομία κάνει συσσώρευση χρέους αντί για συσσώρευση κεφαλαίου.
Έτσι, αφού επισημάνει ότι το 2019 ήταν για την παγκόσμια οικονομία η χειρότερη χρονιά από το ξέσπασμα της κρίσης (2007 – 2009), η Τράπεζα μιλά με μεγάλη επιφύλαξη για «περιορισμένη ανάκαμψη» το 2020. Συγκεκριμένα, κωδικοποιεί τις παρατηρήσεις της προηγούμενης παραγράφου σε δύο κρίσιμους παράγοντες αβεβαιότητας: 1) Την άνοδο του χρέους. 2) Την πτώση της παραγωγικότητας.
Η οικονομική μεγέθυνση για το 2020 όμως δεν εκτιμάται μόνο περιορισμένη, εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να είναι και άνιση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας τόσο συντηρητικός οργανισμός όπως η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι η μεγέθυνση του κατά κεφαλήν εισοδήματος θα είναι σημαντικά χαμηλότερη από τον μακροχρόνιο μέσο όρο. Αυτό σημαίνει ότι οι ανισότητες θα οξυνθούν τόσο στον αναπτυσσόμενο όσο και στον λεγόμενο αναπτυγμένο κόσμο. Ανισότητες που δεν θα είναι μόνο ταξικές αλλά και γεωγραφικές. Ο ρυθμός μεγέθυνσης του εισοδήματος αναμένεται να είναι σημαντικά χαμηλότερος στην Υποσαχάρια Αφρική, όπου κατοικεί το 56% των φτωχών, από ό,τι στον υπόλοιπο πλανήτη.
Κοντολογίς, η όποια μεγέθυνση υπάρξει θα συνεχίσει να κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους.
Στο επίπεδο των συστάσεων οικονομικής πολιτικής η Τράπεζα μοιάζει να έχει στερέψει από ιδέες. Είναι αναμενόμενο, αφού είναι πλέον πανθομολογούμενο ότι οι πολιτικές νομισματικής χαλάρωσης που εφαρμόσθηκαν απέναντι στην κρίση δεν φέρνουν αποτέλεσμα. Έτσι περιορίζεται να ζητήσει την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών από τα κράτη και τις κυβερνήσεις και εκφράζει την ευχή τα κράτη να βρουν τρόπους διευθέτησης των διενέξεών τους, είτε αυτές είναι εμπορικές είτε γεωπολιτικές.
Μετά την παράθεση αυτών των στοιχείων και των εκτιμήσεων, φαίνεται πως οι μόνοι αισιόδοξοι για την πορεία της οικονομίας είναι ο κ. Μητσοτάκης, ο κ. Τσακαλώτος και, κατά τον ΣΕΒ, το σύνολο των Ελλήνων, που πανηγυρίζουν προκαταβολικά για τις προοπτικές που, υποτίθεται, άνοιξαν στο δεύτερο μισό του 2019.
Προφανώς είναι μια φενάκη που καλλιεργείται στη χώρα για λόγους πολιτικής επικοινωνίας. Σκοπός της είναι να δικαιολογήσει μέτρα στασιμότητας ή περαιτέρω περιορισμού των λαϊκών εισοδημάτων, απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων και ανοχής απέναντι στη σκανδαλώδη ενίσχυση τραπεζών και επιχειρήσεων σε βάρος της λαϊκής κατοικίας και των κοινωνικών αναγκών γενικότερα.
Όμως είναι πανθομολογούμενο πλέον ότι αυτές οι πολιτικές εκτός από κοινωνικά άδικες είναι και αναποτελεσματικές. Μάλιστα αυτό δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο, που μπορεί να αποδοθεί σε στοιχεία της πολιτικής συγκυρίας ή ακόμη και σε στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας των κατοίκων, όπως γινόταν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά παγκόσμιο. Σε μια καπιταλιστική κρίση ο περιορισμός των μισθών και η κάλυψη των ιδιωτικών ζημιών πίσω από τη διόγκωση του δημόσιου χρέους δεν αρκεί. Χρειάζεται να καταστραφεί κεφάλαιο και όταν αυτό σημαίνει νέες ζημίες για τις τράπεζες και νέα χρέη για τα κράτη προχωρά αργά και βασανιστικά, οξύνοντας τις συνέπειες της κρίσης για τους πολλούς.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η αστική πολιτική προσπαθεί να μετατρέψει τα δικά της αδιέξοδα σε αδιέξοδα της κοινωνίας και μέχρι στιγμής το έχει εν πολλοίς καταφέρει. Το θέμα είναι μέχρι πότε…
Φωτό: naftikachronika.gr