Μητσοτάκης – ΣΕΒ: 4η Βιομηχανική Επανάσταση από… τα Lidl
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Μετά το ανέκδοτο του Συνεδρίου των Δελφών, με τη δικαιολογία της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, ένα νέο επιχειρηματικό συνέδριο έλαβε χώρα, αυτήν τη φορά στην Αθήνα. Το συνέδριο διοργάνωσε ο ΣΕΒ, ήταν μονοήμερο (19 Δεκεμβρίου) και είχε κορυφαίο event τη συζήτηση, στα σκηνοθετικά πρότυπα του Νταβός, ανάμεσα στον κ. Μητσοτάκη και τον πρόεδρο του ΣΕΒ κ. Φέσσα.
Σε αυτή δεν ειπώθηκε απολύτως τίποτα για τη ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά αυτό δεν αποτελεί είδηση. Από τη μία η λεγόμενη «4η Βιομηχανική Επανάσταση» δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα αφήγημα, μια ένεση αισιοδοξίας απέναντι στην παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, που ξεκίνησε το 2007 – 2008 και δεν λέει να τελειώσει. Από την άλλη, ούτε ο κ. Μητσοτάκης ούτε ο κ. Φέσσας μοιάζουν να γνωρίζουν και πολλά από τη σχετική –περιορισμένη, το δίχως άλλο– βιβλιογραφία.
Έτσι, τα 20 από τα 43 λεπτά της συζήτησης οι δύο άνδρες τα αφιέρωσαν στην ανταλλαγή ενθουσιωδών φιλοφρονήσεων. Συμφώνησαν για το πόσο σημαντική είναι η μείωση των φόρων για τις επιχειρήσεις, πόσο αισιόδοξοι είναι όλοι οι Έλληνες με την έλευση της νέας κυβέρνησης (πρόκειται για αισιοδοξία διαρκείας, αφού η κυβέρνηση μετρά ήδη έξι μήνες), πόσο αποφασισμένος είναι ο κ. Μητσοτάκης να κάνει μεταρρυθμίσεις, πόσο σημαντικό είναι το επιχειρείν κ.λπ. Κοντολογίς, μια ξαναζεσταμένη γλαρόσουπα νεοφιλελευθερισμού της δεκαετίας του 1980, με έμφαση στο πώς το κράτος θα αφήσει την επιχειρηματικότητα να μεγαλουργήσει.
Η συζήτηση ήταν τόσο ρετρό, που ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ως καινοτομία της κυβέρνησής του τις φοροαπαλλαγές για τα stock options (δικαιώματα απόκτησης μετοχών) των στελεχών επιχειρήσεων, που προβλέπονται στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Είναι ένα μέτρο που ίσχυε από τη δεκαετία του 1990 και οδήγησε σε τεράστια σκάνδαλα όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και σε μεγάλες συστημικές τράπεζες στην Ελλάδα. Είναι εντυπωσιακό ότι ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του αγνοούν τόσο τα σκάνδαλά, όσο και την ορθόδοξη οικονομική βιβλιογραφία. Η συντηρητική οικονομική σκέψη θεώρησε την ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση των stock options ως μία από τις αιτίες των στρεβλώσεων των αγορών, λόγω του λεγόμενου «ηθικού κινδύνου».
Δηλαδή, της ανάληψης αδικαιολόγητα υψηλού κινδύνου από στελέχη επιχειρήσεων επειδή διαχειρίζονταν χρήματα άλλων. Τα στελέχη αποσκοπούσαν στην αποκόμιση βραχυχρόνιων αφορολόγητων κερδών μέσω stock options, αδιαφορώντας για τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα των αποφάσεών τους. Το τελευταίο, σύμφωνα με τους συντηρητικούς οικονομολόγους, οδήγησε στην κρίση.
Όμως, οι αναπολήσεις του κ. Μητσοτάκη δεν σταμάτησαν στα stock options, πήγαν και παραπίσω. Ενθυμούμενος, προφανώς, το κύμα εξαγορών και συγχωνεύσεων της δεκαετίας του 1980 και τη θεωρία των «επιχειρηματικών συμπλεγμάτων» (clusters) της δεκαετίας του 1990, ανέφερε ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι πολύ μικρές για να πρωταγωνιστήσουν στις διεθνείς αγορές. Χρειάζονται λοιπόν συνεργασίες και συγχωνεύσεις ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες οντότητες που θα υλοποιήσουν το εξωστρεφές αναπτυξιακό μοντέλο που ονειρεύεται. Αυτό που δεν καταλαβαίνει ο πρωθυπουργός είναι ότι ακόμη και στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980 – 1990 η συγκέντρωση του κεφαλαίου ήταν μια πραγματική τάση της αγοράς για το ξεπέρασμα της κρίσης του 1970 και όχι μια επιθυμία των κυβερνώντων.
Η στρεβλή αντίληψη του πρωθυπουργού για την οικονομία δείχνει ότι είναι πλέον έρμαιο εγχώριων τραπεζιτών και funds του εξωτερικού, που ονειρεύονται επιχειρηματικά ντιλάκια στο χρηματιστήριο, την ίδια ώρα που αυτό που θέλουν είναι να βάλουν στο χέρι τις εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου για τα «κόκκινα δάνεια» και παχυλά, αφορολόγητα stock options.
Αυτό μόνο δικαιολογεί την τόσο μεγάλη σύγχυση του κ. Μητσοτάκη, που έσπευσε να δηλώσει ότι η κρίση τελείωσε, αφού πρώτα παραδέχθηκε ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να βασισθεί στις μικρές επιχειρήσεις που απευθύνονται στην εγχώρια κατανάλωση, ενώ οι μεγάλες συγχωνευμένες επιχειρήσεις που ονειρεύεται δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμη. Πώς είναι δυνατόν η κρίση να τελείωσε και οι αναπτυξιακές προϋποθέσεις να μην έχουν πραγματοποιηθεί; Εκεί ο πρωθυπουργός το τερμάτισε, καθώς είπε στον εμβρόντητο πρόεδρο του ΣΕΒ ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι «να πούμε στον εαυτό μας ότι τελείωσε η κρίση για να το πιστέψουμε και οι ίδιοι» (το βίντεο της συζήτησης είναι αναρτημένο στον ιστότοπο www.iefimerida.gr, για όσους αμφιβάλουν για τα γραφόμενα).
Η κατακλείδα όλης αυτής της άλλοτε κοινότυπης και άλλοτε αλλοπρόσαλλης στιχομυθίας ήταν ανάλογη του περιεχομένου που παραθέσαμε. Ο κ. Μητσοτάκης ενημέρωσε τον κ. Φέσσα ότι η μεγάλη εξαγγελία που διέρρεαν από το πρωί οι υπουργοί του στον χώρο του συνεδρίου ήταν η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας. Δηλαδή, ενός νέου χώρου lobbying και διαπλοκής για επιχειρηματίες και τραπεζίτες με την κυβέρνηση. Αυτή είναι και η επιτομή της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, η εξυπηρέτηση βραχυπρόθεσμων επιχειρηματικών συμφερόντων σε βάρος των αναγκών των εργαζομένων και της κοινωνίας.