Ελληνοτουρκικά και επενδύσεις
Του
ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΡΑΧΟΥ
Οικονομολόγου και
πρώην Γενικού Γραμματέα Διεθνών Οικονομικών
Σχέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών
Οι εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις στο Μεταναστευτικό και στο θέμα του συμφώνου κατανόησης Τουρκίας – Λιβύης, πέραν της διάστασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της προάσπισης του διεθνούς δικαίου, έχουν σημαντική οικονομική πτυχή.
Οι αβεβαιότητες στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον σε συνδυασμό με την στάση της Τουρκίας στο Μεταναστευτικό και η καλλιεργούμενη ένταση, με ευθύνη της Τουρκίας, υπονομεύουν την προσέλκυση επενδύσεων στη χώρα. Ήδη στα δελτία των επενδυτικών οίκων προς τους επενδυτές αρχίζει να αναφέρεται η αύξηση του κινδύνου της χώρας ως αποτέλεσμα γεωπολιτικών εξελίξεων.
Όσο το κλίμα έντασης της Ελλάδας με την Τουρκία επιδεινώνεται, τόσο απομακρύνεται η επιστροφή στην επενδυτική κανονικότητα. Σε αυτήν τη χρονική στιγμή δεν έχουμε αναταράξεις στην ελληνική οικονομία ως απόρροια των γεωπολιτικών εξελίξεων. Υπενθυμίζεται όμως ότι η Τουρκία αποτελεί τον τρίτο εμπορικό εταίρο της χώρας μας, ενώ, ταυτόχρονα, σημαντικά επενδεδυμένα κεφάλαια στον τουρισμό και στον κατασκευαστικό τομέα είναι τουρκικής προέλευσης. Καμία από τις οικονομίες των δύο χωρών δεν θα ωφεληθεί από την αύξηση της έντασης.
Η ελληνική οικονομία σταθεροποιήθηκε σημαντικά τα τελευταία έτη, έργο που πιστώνεται στην προηγούμενη κυβέρνηση από τους διεθνείς οίκους και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχει ξεφύγει από τους κινδύνους που απειλούν την πορεία της. Το γεωπολιτικό στοιχείο απειλεί τόσο τις άμεσες ξένες επενδύσεις με μακροχρόνιο ορίζοντα, όσο και τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, βραχυπρόθεσμου και μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα.
Η κυβέρνηση, υποτάσσοντας την πολιτική της σε επικοινωνιακές ανάγκες και τη διαχείριση της Ακροδεξιάς, πυροβολεί τα πόδια της στον τομέα της οικονομίας. Μπορεί στο ελληνικό κοινό η ενασχόληση με τις καταλήψεις να «πουλάει» επικοινωνιακά, η ένταση με την Τουρκία να πριμοδοτεί επικοινωνιακές κορόνες, στο εξωτερικό όμως η εικόνα της χώρας επιδεινώνεται και οι επενδυτές πάντα λαμβάνουν υπόψη τη σταθερότητα της χώρας περισσότερο από τους φορολογικούς συντελεστές.
Η κυβερνητική ανακολουθία στις προεκλογικές αναγγελίες της ΝΔ δεν μπορεί να οδηγεί διαφορετική στάση στο εξωτερικό και στο εσωτερικό ακροατήριο. Η συζήτηση για την υφαλοκρηπίδα είναι συζήτηση και για τον ορυκτό πλούτο στο Αιγαίο. Η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου είναι επιχειρηματική δραστηριότητα και ως τέτοια υπακούει στους κανόνες της αγοράς. Η άσκηση οικονομικής διπλωματίας στο πλαίσιο πρωτοβουλιών στην Ανατολική Μεσόγειο θα στήριζε τα ελληνικά συμφέροντα. Η οικονομική διπλωματία, όπως και η κλασική διπλωματία απαιτούν συνέχεια.
Η ΝΔ ως αντιπολίτευση ενέταξε τα εθνικά θέματα στην αντιπολιτευτική της πολιτική με αποτέλεσμα τη δημιουργία σύγχυσης στο εσωτερικό ακροατήριο, αφήνοντας να εννοηθεί η αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Τσίπρα. Στο εξωτερικό υποσχόταν τη συνέχιση της ίδιας πολιτικής.
Για μικροκομματικούς λόγους, έξι μήνες πριν από τις εκλογές η ΝΔ καλούσε την κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε οποιαδήποτε ενέργεια που θα υποθήκευε την εξωτερική πολιτική της χώρας. Η αιχμή αφορούσε την πρωτοβουλία για την κατάθεση συντεταγμένων ΑΟΖ.
Σήμερα, φίλα προσκείμενοι στη σημερινή κυβέρνηση διεθνολόγοι διαπιστώνουν ότι η Ελλάδα έπρεπε να προχωρήσει σε κατάθεση συντεταγμένων έγκαιρα, προκειμένου να προστατευθούν τα ελληνικά συμφέροντα.
Η ΝΔ ως κυβέρνηση παραδέχθηκε το Μεταναστευτικό ως γεωπολιτικό πρόβλημα. Η ΝΔ ως αντιπολίτευση αναδείκνυε το Μεταναστευτικό ως ζήτημα επιτήρησης συνόρων. Αυτή η αναντιστοιχία κυβερνητικής πολιτικής και προεκλογικής ρητορείας αποδεικνύει τον πραγματικό στόχο της ΝΔ. Ο στόχος ήταν η κατάληψη και όχι η ανάληψη της εξουσίας με ευθύνη στα θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση, με υπεύθυνο λόγο, στηρίζει την κυβέρνηση στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, μακάρι και το εσωτερικό της κυβέρνησης να έδειχνε την ίδια υπευθυνότητα. Είναι νωπή η διάσταση απόψεων του υπουργείου Άμυνας με το πρωθυπουργικό γραφείο για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με την Τουρκία.
Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα θέματα εξωτερικής πολιτικής με επικοινωνιακή διαχείριση του εσωτερικού ακροατηρίου. Με αυτόν τον τρόπο, πέραν της εξωτερικής πολιτικής, υπονομεύει και την προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό.
Στο σημερινό πλαίσιο διαφαινόμενης αστάθειας στην περιοχή μας θα έπρεπε να ενεργοποιήσει την οικονομική διπλωματία ώστε να βελτιωθεί η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Αντ’ αυτού προσελκύει το διεθνές ενδιαφέρον με εικόνες εντάσεων με μετανάστες, το σίριαλ κλέφτες – αστυνόμοι με αντιεξουσιαστές και επικοινωνιακές ανακοινώσεις στα εξωτερικά θέματα.
Η απόφαση της VW να εγκαταστήσει το εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων στην Τουρκία και όχι στην Ελλάδα είναι ανησυχητικό σήμα για τις επενδυτικές προοπτικές της χώρας. Η διάψευση των επενδυτικών προσδοκιών της κυβέρνησης θα οφείλονται αποκλειστικά στις δικές της επιλογές και όχι σε διεθνείς ή γεωπολιτικές εξελίξεις.
«Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές». Η κυβέρνηση ας πει και καμιά αλήθεια.