Brexit ante portas

Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Ο τραγέλαφος της βρετανικής αποχώρησης από την Ενωμένη Ευρώπη μπήκε στην τελική, διαδικαστική του ευθεία. Με όρους δράματος είναι η τελευταία πράξη. Οι μοιραίοι πρωταγωνιστές έχουν πλέον αποχωρήσει.

Το γεγονός ωστόσο αυτό από μόνο του δεν αρκούσε να αντιστρέψει τον ακρωτηριασμό της Ευρώπης. Γιατί η πληγή που άνοιξε με τους καταστροφικούς χειρισμούς των Κάμερον και Γιούνκερ είχε πλέον κακοφορμίσει.

Τόσο οι πολίτες των 27 κρατών, όσο και οι Βρετανοί είχαν πλέον κου­ραστεί. Και πέρα και πάνω από εφεδρείες και αποθέματα ευρωπαϊκού οραματισμού, οι συνέπειες της αβεβαιότητας είχαν ήδη επώδυνο οικονομικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις και την οικονομία. Μια λύση έπρεπε να δοθεί.

Στο κομβικό αυτό σημείο ο Μπόρις Τζόνσον ήταν ο μόνος βρετανός πολιτικός με καίρια εκλογική επιρροή και ξεκάθαρη ατζέντα. Ανταμείφθηκε με μια σαρωτική νίκη. 364 έδρες, τη στιγμή που χρειάζονταν 326 για την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, και ποσοστό 43,6%. Είχε προσφέρει στο κου­ρασμένο εκλογικό σώμα μια καθαρή επιλογή. Μια συμφωνία την οποία είχαν αποδεχθεί και οι 27.

Την ίδια στιγμή, ο ηγέ­της των Εργατικών προσέγγιζε τη βρετανική αποχώρηση με μια δυσερμήνευτη αμφιθυμία. Δεν τον βοήθησε και ο αντισημιτισμός που του αποδόθηκε. Δεν ξεκαθάριζε αν ήταν υπέρ ή κατά της παραμονής, υπέρ ή κατά ενός νέου δημοψηφίσματος. Ακόμα χειρότερο, μιλούσε για συμφωνία αποχώρησης που θα έπρεπε να εγκριθεί με δημοψήφισμα.

Εξ ορισμού δηλαδή η θέση του αποτελούσε συνταγή και «εγγύηση» μακροχρόνιας αβεβαιότητας. Που κάθε άλλο παρά απέτρεπε μια τελική αποχώρηση χωρίς συμφωνία. Ένα μήνυμα θολό, στο οποίο δεν πίστευε και δεν κατανοούσε ούτε ο ίδιος ο θιασώτης του. Γι’ αυτό και απορρίφθηκε. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι βρετανικές επιχειρησιακές ενώσεις παραπονούνταν ότι είχαν ήδη σπαταλήσει δισεκατομμύρια στερλίνες προ­κειμένου να ετοιμαστούν για μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία. Απερίφραστα δεν μπορούσαν να αντέξουν πρόσθετη οικονομική αιμορραγία.

Για τη συνέχεια ο Μπόρις Τζόνσον έχει ελεύ­θερο όλο το πεδίο για να κυρώσει εμπρόθεσμα τη συμφωνία αποχώρησης, περνώντας την και από τη Βουλή των Κοινοτήτων και τη Βουλή των Λόρδων, προκειμένου να την αποστείλει για υπερψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πριν από τις 31 Ιανουαρίου 2020. Σε μια κίνηση ηγέτη με εικόνα χώρου, αμέσως μετά τον εκλογικό του θρίαμβο εξήγγειλε ότι θα προσλάβει άμεσα 6.000 γιατρούς και 50.000 νοσοκόμους για να στηρίξει το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας του. Το βρετανικό καμάρι, που τις τελευταίες ημέρες πριν από τις εκλογές προβλήθηκε από την αντιπολίτευση και τους Εργατικούς ως η αχίλλειος πτέρνα του και το «Βατερλώ» των ανακολουθιών του, εν όψει της βρετανικής αποχώρησης.

Με βάση το χρονοδιάγραμμα, θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος 11 μηνών, που θα λήξει στις 31/12/2020. Μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα, κατά το οποίο θα ισχύει ως προς τις εμπορικές συναλλαγές ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα, η Μεγάλη Βρετανία και οι 27 πρέπει να επεξεργαστούν το καθεστώς που θα διέπει τις σχέσεις τους μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου. Θεωρητικά ο χρόνος είναι λίγος και μπορεί να ζητηθεί παράταση. Ιδίως μάλιστα αν λάβει κανείς υπόψη ότι πέρα από το εμπόριο πρέπει να ρυθμισθούν και τα θέματα που αφο­ρούν την παροχή υπηρεσιών, ένας τομέας εξαιρετικού ενδιαφέροντος για τους Βρετανούς, καθώς και η συνεργασία στο πεδίο της ασφάλειας μεταξύ άλλων.

Στον απόηχο του θριάμβου και με κεκτημένη ταχύτητα, ο Τζόνσον διακηρύττει ότι και η μετάβαση θα λήξει χωρίς παρατάσεις, στην ώρα της. Ακόμα και εάν δεν έχει συμφωνηθεί πλαίσιο ρύθμισης για τις διμερείς σχέσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση θα υπάρχει παραπομπή στους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Που και αυτοί όμως βιώνουν την αβεβαιότητα της προοπτικής τους. Ένας ακόμα, δηλαδή, λόγος που θα διευκολύνει τον βρετανό πρω­θυπουργό να αποκλίνει από τις δεσμεύσεις του. Κανείς εξάλλου δεν αμφισβητεί το χάρισμά του στην επικοινωνία. Μετά τον εκλογικό του θρίαμβο, αποκτά και τη στόφα του δοκιμασμένου νικητή.