Πώς ο Θεοδωρικάκος ανάγκασε τον ΣΥΡΙΖΑ να πιει από το «ποτήρι» της συναίνεσης

Ο «νόμος Θεοδωρικάκου» για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού έσπασε το ρεκόρ του «νόμου Διαμαντοπούλου» για την Παιδεία, συγκεντρώνοντας 288 ψήφους.

Η πρωτοφανής για τα ελληνικά κοινοβουλευτικά χρονικά συσπείρωση γύρω από τον «νόμο Θεοδωρικάκου» ήλθε σε μια χρονική στιγμή που η Ελλάδα το είχε ανάγκη, μιας και οι απειλές του Σουλτάνου Ερντογάν κυριαρχούσαν στο πολιτικό σκηνικό. Οι 288 ψήφοι έστειλαν μήνυμα εθνικής ενότητας και συσπείρωσης γύρω από ένα μείζον και εθνικής σημασίας ζήτημα, όπως η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού.

Παράλληλα, όμως, οι 288 ψήφοι έστειλαν και ένα ακόμα μήνυμα: Ότι η Ελλάδα αγκαλιάζει τα παιδιά της και μάλιστα τη νέα γενιά, που η ίδια με την πολιτική της συμπεριφορά, τα προηγούμενα χρόνια, έδιωξε στο εξωτερικό.

Περίπου σε 400.000 εκτιμάται ο αριθμός των Ελληνόπουλων που έφυγαν λόγω της οικονομικής κρίσης και των λαθεμένων πολιτικών που ακολουθήθηκαν τη δεκαετία που πέρασε. Τεράστια οικονομική αιμορραγία για τη χώρα αλλά και τεράστια η απώλεια σε εθνικό επίπεδο, μιας και πρόκειται για νέους που βρίσκονται σε παραγωγική αλλά και αναπαραγωγική ηλικία, κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε με δεδομένο το άλλο μεγάλο εθνικό πρόβλημα, το Δημογραφικό.

Ο «νόμος Θεοδωρικάκου» εξασφαλίζει, σχεδόν χωρίς καμία προϋπόθεση, σε όλους τους νέους μέχρι 30 ετών που βρίσκονται στο εξωτερικό το δικαίωμα να ψηφίζουν από τον τόπο που βρίσκονται. Και τους στέλνει το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι εδώ, τους χρειάζεται να συναποφασίζουν για το μέλλον της γιατί τους θεωρεί παιδιά της. «Στη δημοκρατία, ο ισχυρότερος δεσμός με την πατρίδα είναι ο δεσμός της ψήφου», επισήμανε ο Τάκης Θεοδωρικάκος και τουλάχιστον αυτόν τον δεσμό με τον νόμο που ψηφίστηκε ο υπουργός Εσωτερικών τον κρατά ζωντανό.
Το γεγονός πάντως ότι ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος κατάφερε να σπάσει έναν τοίχο που είχαν υψώσει ιδεοληψίες και αγκυλώσεις μισού σχεδόν αιώνα του δίνει τη δυνατότητα να είναι ικανοποιημένος για το επίτευγμά του.

Είναι; Το σίγουρο είναι ότι θα ήθελε να έχει τη δυνατότητα να περάσει έναν νόμο που θα ήταν σύμφωνος με τις θέσεις που είχε εκφράσει αρχικώς ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και τις οποίες ο ίδιος θεωρεί ότι ήταν πιο ορθές. Να ψηφίζουν, δηλαδή, χωρίς περιορισμούς, όλοι οι Έλληνες του εξωτερικού που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους με επιστολική ψήφο. Η θέση αυτή όμως, όπως παραδέχεται και ο ίδιος, δεν είχε καμία τύχη, καθώς με αυτή συμφωνούσαν μόνο η ΝΔ, το ΚΙΝΑΛ και η Ελληνική Λύση. Άθροισμα ψήφων, 190. Προϋπόθεση για να περάσει ο νόμος, 200 ψήφοι. Τι έμενε; Αυτό που με μεγάλη μαεστρία έκανε ο υπουργός Εσωτερικών. Εξασφάλισε το «ok» του πρωθυπουργού για να ξεκινήσει συζητήσεις με μία και μόνη «κόκκινη γραμμή»: Την ισοτιμία της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού με εκείνη των Ελλήνων του εσωτερικού. Και μετά άρχισαν οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις.

Ο υπουργός Εσωτερικών θεωρεί ότι τα χέρια του λύθηκαν όταν ο πρωθυπουργός, αρκετά πιο νωρίς, στις 29 Ιουλίου 2019, πήρε «μια σπουδαία απόφαση», όπως τη χαρακτηρίζει. Να αποσυνδέσει τον εφαρμοστικό νόμο για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού από την αλλαγή του εκλογικού νόμου, για τον οποίο οι συζητήσεις θα ξεκινήσουν με το νέο έτος.

Τότε ξεκίνησε άτυπες παρασκηνιακές συζητήσεις με εκπροσώπους άλλων κομμάτων. Ήθελε να διερευνήσει ποια είναι τα όρια του κάθε κόμματος, πίσω από τις διακηρυγμένες επίσημες θέσεις.
Όταν σχημάτισε εικόνα, ενημέρωσε τον Κυριάκο Μητσοτάκη και συμφώνησαν σε κάτι καθοριστικό, το οποίο οδήγησε στην επιτυχία της 11ης Δεκεμβρίου: «Αγωνιζόμαστε να βρούμε λύση. Δεν είναι ο στόχος μας να κάνουμε απλά μια προσπάθεια για να φορτώσουμε την ευθύνη της αποτυχίας στον ΣΥΡΙΖΑ», ειπώθηκε.
Με ξεκαθαρισμένο τον στόχο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις 11 Οκτωβρίου κάλεσε τους πολιτικούς αρχηγούς σε διαδοχικές συναντήσεις και τους είπε ότι μοναδική «κόκκινη γραμμή» για την κυβέρνηση είναι η ισοτιμία της ψήφου, την οποία τότε ο ΣΥΡΙΖΑ πεισματικά αρνούνταν.

Αποφασίσθηκε να γίνουν συναντήσεις του υπουργού Εσωτερικών με τους εκπροσώπους όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Η διακομματική συνεδρίασε τρεις φορές: Στις 16, 21 και 22 Οκτωβρίου. Κάθε συνεδρίαση ήταν σχεδόν τρίωρη.
Η κίνηση-ματ του Τάκη Θεοδωρικάκου ήταν στο τέλος της δεύτερης συνεδρίασης, όταν τα πράγματα είχαν φθάσει σε αδιέξοδο, καθώς είχε την ιδέα να διακόψουν τη συνεδρίαση και να ξαναβρεθούν την επομένη. Ήθελε πάση θυσία να κερδίσει χρόνο, έστω και ένα 24ωρο, για να διερευνήσει με το επιτελείο του πώς θα κάλυπτε νομικά τους περιορισμούς που έθετε το ΚΚΕ για να μπει στην ομάδα της θετικής ψήφου.

Ο όρος που έθετε το ΚΚΕ, διά του εκπροσώπου του Γιάννη Γκιόκα, ήταν ότι αυτοί που θα ψηφίσουν θα έπρεπε να αποδεικνύουν ότι έχουν δεσμούς με τη χώρα. Μια απαίτηση εύλογη κατά πολλούς, καθώς αλλιώς ψηφίζεις όταν η ψήφος σου έχει αντίκτυπο στα συμφέροντά σου και αλλιώς όταν έχει αντίκτυπο μόνο στα συμφέροντα των άλλων.
Η αρχική σκέψη, να ψηφίζουν όσοι αποδεδειγμένα απουσιάζουν 30 χρόνια από την Ελλάδα, δεν μπορούσε να στοιχειοθετηθεί, καθώς δεν υπάρχει υπηρεσία που δηλώνει ότι μεταναστεύει κάθε Έλληνας που φεύγει από τη χώρα. Αλλά και πάλι υπήρχε ζήτημα για το πώς θα αποδεικνυόταν η απουσία σε ευρωπαϊκή χώρα, μιας και εντός ΕΕ είναι ελεύθερη η διακίνηση προσώπων.
Στο αδιέξοδο έδωσε λύση το ΚΚΕ, το οποίο, θέλοντας να βρεθεί λύση, στην επόμενη συνεδρίαση της 22ας Οκτωβρίου αντέστρεψε την πρότασή του. Πρότεινε μέσα στα 35 τελευταία χρόνια ο ψηφοφόρος να αποδεικνύει με δημόσια έγγραφα ότι τουλάχιστον δύο χρόνια ήταν στην Ελλάδα, χωρίς να χρειάζεται να είναι συνεχόμενα αυτά τα δύο χρόνια, ενώ μπορούν να συνυπολογισθούν εργασία, επιχειρηματική δραστηριότητα, σπουδές, στρατιωτική θητεία κ.ά.

Η αλήθεια είναι ότι η πρόταση του ΚΚΕ αιφνιδίασε τον ΣΥΡΙΖΑ και ο εκπρόσωπός του Γιώργος Κατρούγκαλος, βλέποντας ότι διαμορφώνεται πλειοψηφία 205 «ναι» (από την αρχή ο Σκανδαλίδης του ΚΙΝΑΛ και ο Πολίτης της Ελληνικής Λύσης είχαν ξεκαθαρίσει ότι θα ψηφίσουν θετικά για να γίνει το πρώτο βήμα), τη μία επιχειρούσε να βγει από «αριστερά» και την άλλη από «δεξιά». Τελικά, αντιλαμβανόμενος ότι ο νέος χάρτης τον απομονώνει και τον αφήνει στο περιθώριο μαζί με την κ. Μπακαδήμα, εκπρόσωπο του ΜέΡΑ25, του κ. Βαρουφάκη, φάνηκε να βάζει νερό στο κρασί του. Ωστόσο, ξεκάθαρο «ναι» δεν είπε.
Στις μέρες που ακολούθησαν υπήρξε ένας πυρετός διαβουλεύσεων για τη σύνταξη του νομοσχεδίου. Και περίπου πριν από έναν μήνα, στην τελική μορφή του, εστάλη στα κόμματα και ανέβηκε στο διαδίκτυο για διαβούλευση.
Τα πράγματα είχαν πάρει τον δρόμο τους και το ερώτημα ήταν αν θα πέρναγε με 291 ή 205 βουλευτές. Αυτό εξαρτιόταν αποκλειστικά από την απόφαση του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος έδειχνε να σύρεται από τα γεγονότα αλλά και από την πολιτική ανάγκη να μην απομονωθεί (τελικά τρεις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δεν προσήλθαν να ψηφίσουν).
Στο διάστημα μέχρι να ξεκαθαρίσει τη θέση του, ο ΣΥΡΙΖΑ έθετε διαφόρους όρους και προϋποθέσεις που δεν άλλαζαν την ουσία. Ο κ. Θεοδωρικάκος δεν είχε κανέναν λόγο να μην πει όχι. Ό,τι ήταν λογικό το έκανε αποδεκτό.
Στην Επιτροπή της Βουλής, κατά την ακρόαση φορέων, όπου οργανώσεις Ελλήνων του εξωτερικού έλαβαν τον λόγο, ο υπουργός ήταν σαφής. Ήταν αντίθετος με τη λογική του «όλα ή τίποτα». Είχε επίγνωση ότι το νομοσχέδιο δεν ήταν αυτό που ο ίδιος και ο πρωθυπουργός αρχικώς ήθελαν, αλλά γνώριζε καλά ότι αυτό ήταν ένα μεγάλο πρώτο βήμα. Στο μέλλον μπορεί να υπάρξουν βελτιώσεις. Να υπάρξει δεύτερο βήμα. Αλλά για να υπάρξει δεύτερο έπρεπε να γίνει το πρώτο. Ο ίδιος στην Ολομέλεια το είπε πολύ χαρακτηριστικά. Είπε ότι «άλλοι βλέπουν το ποτήρι μισοάδειο και άλλοι μισογεμάτο». Η πραγματικότητα όμως είναι ότι το ποτήρι έχει νερό. Αν δεν υπήρχε ο «νόμος Θεοδωρικάκου» το ποτήρι δεν θα είχε ούτε σταγόνα.

Στους επόμενους μήνες, με βάση αυτόν τον νόμο, το υπουργείο Εσωτερικών θα πρέπει να δημιουργήσει ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία θα εγγράφονται οι Έλληνες του εξωτερικού. Για όσους αναφέρουν τα δικαιολογητικά που επικαλούνται για τη συμπλήρωση της διετίας εντός Ελλάδος, το υπουργείο Εσωτερικών θα μπορεί αυτόματα να τα αναζητεί από άλλους φορείς του Δημοσίου μέσα από την εφαρμογή του προγράμματος ηλεκτρονικής διαλειτουργικότητας. Το σημαντικό όμως είναι ότι αιτήσεις μπορούν να κάνουν και εκείνοι που λείπουν 40 ή 60 και πλέον χρόνια, αρκεί να μπορούν να αποδείξουν ότι μέσα στα τελευταία 35 χρόνια τα δύο ήταν στην Ελλάδα.

Πόσοι θα ψηφίσουν; Αυτό δεν το ξέρει κανείς, γιατί κανείς δεν ξέρει πόσοι θα εγγραφούν. Το υπουργείο Εσωτερικών πάντως ετοιμάζεται για διαδικτυακή καμπάνια στο εξωτερικό.
Όπως και να έχει πάντως, ο Τάκης Θεοδωρικάκος έχει δίκιο όταν λέει ότι «έγινε το πρώτο μεγάλο βήμα». Δημοσίως ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς, όπως είπε, αν δεν είχε την απόλυτη στήριξή του δεν θα είχε καταφέρει τίποτα, αλλά παντού, σε όλες τις εμφανίσεις του ευχαριστεί και τον υφυπουργό του Θεόδωρο Λιβάνιο, η τεχνική υποστήριξη του οποίου στη διαμόρφωση του νόμου ήταν σημαντική, αλλά και τον υπουργό Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη, ο οποίος είχε την ευθύνη για τη συνταγματική θωράκιση του νόμου, προσθέτοντας μία ουσιαστική παράγραφο στο άρθρο 54 του Συ­ντάγματος.

Είναι δεδομένο ότι η 11η Δεκεμβρίου είναι μια ιστορική μέρα για τα κοινοβουλευτικά χρονικά της Ελλάδος. Μακάρι, αν και είναι δύσκολο, να ζούμε τέτοιες μέρες πιο συχνά, γιατί αυτό θα σημαίνει ότι υπάρχει συνεννόηση στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Όπως και να ‘χει, όμως, η Ιστορία καταγράφει τον νόμο για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού ως «νόμο Θεοδωρικάκου», αφού κατάφερε να ενώσει για λίγο την ορθόδοξη Αριστερά του κ. Κουτσούμπα με την… προωθημένη Δεξιά του κ. Βελόπουλου.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ