Το «μεγάλο κόλπο» Ερντογάν με Τραμπ και Πούτιν
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
-Μετά τη Συρία θα ζητήσει την «ανοχή» των υπερδυνάμεων σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο
Ο Ερντογάν κατόρθωσε να πάρει την πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο, σε πείσμα των γερουσιαστών και βουλευτών που αντιδρούσαν αλλά και των στρατιωτικών και διπλωματών που δεν του έχουν καμιά εμπιστοσύνη. Έτσι, αυτήν την Τετάρτη θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο Τραμπ, θέλοντας να πάρει τη ρεβάνς για την πολεμική κριτική που του έχει ασκηθεί από το αμερικανικό κατεστημένο αλλά και την προσβλητική, όπως τη θεωρεί, απόφαση του Κογκρέσου για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων.
Είναι η πρώτη φορά που τόσο καθαρά ένας τούρκος ηγέτης έχει επιτύχει να παίζει το παιχνίδι των ισορροπιών μεταξύ των Προέδρων των ΗΠΑ και της Ρωσίας, καθώς, με αποκορύφωμα τη Συρία, οι δύο υπερδυνάμεις έκαναν τα στραβά μάτια και διευκόλυναν μάλιστα την κατάληψη εδάφους της Συρίας από τις τουρκικές δυνάμεις, κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών και της Αρχής για τον Σεβασμό των Συνόρων.
Η συνωμοσιολογία δίνει και παίρνει για το πώς ο Πούτιν χρησιμοποιεί τον Ερντογάν για να διεμβολίσει το δυτικό στρατόπεδο και να υπονομεύσει το ΝΑΤΟ αλλά και για το γεγονός ότι ο αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ σπεύδει και ο ίδιος να στηρίξει τον Ερντογάν.
Η πραγματικότητα είναι ότι ο τούρκος Πρόεδρος πήγε την Τετάρτη στον Λευκό Οίκο, σε μια συνάντηση η οποία, χωρίς υπερβολές, θα είναι καθοριστική για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας.
Ο Ερντογάν αποβλέπει σε πολλαπλά οφέλη από τη συνάντηση αυτή. Θέλει να προβάλει στην τουρκική κοινή γνώμη ότι το σκληρό παιχνίδι που παίζει έναντι ακόμη και των ΗΠΑ φέρνει αποτέλεσμα και έτσι παρά τις εντάσεις και τις αντιδράσεις ο Ντόναλντ Τραμπ, που έχει τον τελευταίο λόγο, είναι αυτός που θεωρεί τον Ερντογάν ισότιμο συνομιλητή, όπως ακριβώς και ο Πούτιν.
Το μεγάλο κόλπο όμως, το οποίο θα ήταν αμοιβαίου οφέλους, είναι να επιτύχει ο τούρκος Πρόεδρος, έναντι κάποιας ασαφούς δέσμευσης περί μη άμεσης ενεργοποίησης των S-400 ή ανάπτυξής τους σε απομακρυσμένη περιοχή και καθυστέρηση παραγγελίας της δεύτερης παρτίδας των ρωσικών πυραύλων, να εξασφαλίσει την υπόσχεση του Τραμπ για παραμονή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 και ότι είναι πλέον ανοικτή η συζήτηση για αγορά και αμερικανικών πυραύλων Patriot.
Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν θρίαμβος του Ερντογάν έναντι του κατεστημένου της Ουάσινγκτον και μια κίνηση ισχυροποίησής του στο εσωτερικό και στη διεθνή σκακιέρα, ενώ συγχρόνως ο Τραμπ θα μπορεί να καυχηθεί ότι έκανε «μαγικό» παιχνίδι, κρατώντας την Τουρκία κοντά στις ΗΠΑ και εξασφαλίζοντας πώληση στρατιωτικού υλικού αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Βεβαίως όλα αυτά πρέπει να γίνουν με τρόπο που δεν θα ερεθίσουν τη Μόσχα, η οποία κρατάει και τα κλειδιά των εξελίξεων στη Συρία.
Για τον Ερντογάν πάντως, παρότι η Τουρκία έχει βάλει γερά το πόδι στη Συρία, ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς, καθώς μόνο ανησυχία προκαλεί στην Άγκυρα το γεγονός ότι οι Αμερικανοί ανέλαβαν, παραμένοντας στη Συρία, τη φύλαξη των πετρελαιοπηγών που μέχρι πρόσφατα κατείχαν κυρίως οι Κούρδοι, ενώ όπως έχει γίνει γνωστό μέρος των εσόδων από το όχι και τόσο νόμιμο εμπόριο του συριακού πετρελαίου συνεχίζει να καταλήγει (με την ανοχή των Αμερικανών) στο YPG.
Ο κ. Ερντογάν θα ήθελε όμως κάτι παραπάνω από τον Ντόναλντ Τραμπ. Θα ήθελε να ακούσει την καταδίκη, ονομαστικά, του YPG και όχι απλώς του PKK και θα ήθελε να αποσπάσει μια δέσμευση περί εγκατάλειψης της οργάνωσης αυτής, την οποία θεωρεί η Τουρκία ως τρομοκρατική. Όμως επίσης ο Ερντογάν θα ήθελε να υπάρξει κάποια κίνηση εκ μέρους των ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την έκδοση του αυτοεξόριστου ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, θανάσιμου αντιπάλου του τούρκου Προέδρου. Όμως δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση και κλίμα για την έκδοση του ιμάμη στην Τουρκία και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να το αλλάξει ούτε ο Τραμπ.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, το σκληρό αυτό παιχνίδι που παίζει ο Ερντογάν ενισχύει τη θέση του ως περιφερειακού παίκτη, ο οποίος πλέον θεωρεί ότι μπορεί να λειτουργεί αυθαίρετα, έχοντας τη δημόσια ή σιωπηρή ανοχή των δύο μεγάλων, παγκόσμιων δυνάμεων.
Αυτή η αποθράσυνση και ενίσχυση του Ερντογάν είναι μια πολύ αρνητική εξέλιξη για την Ελλάδα και την Κύπρο.
Σιωπή από Λαβρόφ…
Μόλις την Τετάρτη ο ίδιος ο ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας είχε την ευκαιρία να αντιμετωπίσει αυτήν την προνομιακή πλέον μεταχείριση της Τουρκίας από τη Μόσχα, όταν κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεών του με τον Λαβρόφ ο έμπειρος ρώσος διπλωμάτης απέφυγε να καταδικάσει, ακόμη και να αναφερθεί στις τουρκικές παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ. Μία ημέρα αργότερα, σε συνέντευξή του στην Αθήνα, ο κ. Δένδιας δεν μάσησε τα λόγια του, λέγοντας ότι δεν είναι ικανοποιημένος από την πολιτική ίσων αποστάσεων που τηρεί η Ρωσία στο ζήτημα αυτό.
Η στάση των Πούτιν και Τραμπ έναντι του ιδίου ανοίγει την όρεξη του Ερντογάν, που ίσως θεωρεί ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να λύσει μια σειρά από προβλήματα, όπως είναι οι ενεργειακοί πόροι στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο αλλά και τα άλλα προβλήματα που θεωρεί ότι υπάρχουν με την Ελλάδα και τις άλλες γειτονικές του χώρες.
Ειδικά στην κυπριακή ΑΟΖ βλέπει τις μέχρι τώρα χλιαρές αντιδράσεις όχι μόνο της Ουάσινγκτον αλλά και της ΕΕ και αυτό τον αποθρασύνει ακόμη περισσότερο, καθώς ίσως μπει στον πειρασμό να επιβάλει τετελεσμένα, στα οποία πιστεύει ότι δεν θα αντιδράσει κανείς, εκτός ίσως της Ελλάδας, με όποιες δυνατότητες διαθέτει.
Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία δεν πρέπει να λειτουργεί καθησυχαστικά, με την προσδοκία ότι ο Ερντογάν θα αποφύγει να ανοίξει και άλλο μέτωπο. Από την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον –αν δεν υπάρξουν δραματικές εκπλήξεις, θα είναι θετική για τον ίδιο η συνάντηση με τον Τραμπ– θα εξαρτηθεί και το πώς θα κινηθεί τις επόμενες εβδομάδες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Γιατί όσο αποθρασύνεται ο Ερντογάν και όσο πιστεύει ότι με μικρές απώλειες και χωρίς άμεση αντίδραση από τις μεγάλες δυνάμεις μπορεί να επιβάλει την πολιτική του, τόσο θα μεγαλώνει ο κίνδυνος να προκαλέσει επικίνδυνη ένταση και εκτροχιασμό στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο.