Στον εγκλωβισμό Λευκωσίας και Αθήνας στοχεύει η τριμερής του Βερολίνου

Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ

-Συζήτηση από μηδενική βάση θέλει η Άγκυρα στο Κυπριακό

Να εγκλωβίσει τη Λευκωσία και την Αθήνα σε μια διαδικασία πενταμερούς διάσκεψης από μηδενική βάση, υπό το καθεστώς απειλών και του σκηνικού προκλήσεων που έχει στήσει στην Ανατολική Μεσόγειο, επιχειρεί η Άγκυρα, με πρώτο σταθμό την τριμερή συνάντηση Αναστασιάδη – Ακιντζί – Γκουτιέρες στις 25 Νοεμβρίου στο Βερολίνο.

Ο κ. Αναστασιάδης, παρά τις προειδοποιήσεις ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν συνομιλίες όσο η Τουρκία παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποδέχθηκε την πρόσκληση για την τριμερή συνάντηση και ενώ υπάρχει εντελώς διαφορετική προσέγγιση με την τουρκική πλευρά για το ποια είναι η βάση των συνομιλιών και ποιοι είναι οι λεγόμενοι «όροι αναφοράς» στους οποίους θα βασισθεί η όποια διαπραγμάτευση.

Όπως έγινε γνωστό, ο κ. Γκουτιέρες, επιχειρώντας να συνθέσει αυτούς τους όρους αναφοράς, ζήτησε από τις δύο πλευρές να καταγράψουν, με επιστολή προς τον ίδιο, όσα οι ίδιες θεωρούν σημαντικά στοιχεία της τελευταίας διετίας και όσα οι ίδιες έκαναν για να συμβάλουν στην προώθηση λύσης του Κυπριακού.

Όμως αυτή η μεθοδολογία είναι επικίνδυνη καθώς προσφέρει στους διεθνείς μεσολαβητές την ευκαιρία να συνθέσουν οι ίδιοι τις συγκλίσεις από τις δύο επιστολές, χωρίς να τις έχουν συνυπογράψει και εγκρίνει οι δύο κοινότητες.

Κυρίως, όμως, δεν εξασφαλίζει ότι θα συμπεριληφθούν σε αυτό το κείμενο που θα επιχειρήσει να συνθέσει ο ΓΓ του ΟΗΕ όσα υπήρχαν στο «πλαίσιο Γκουτιέρες».

Όμως ο κ. Αναστασιάδης ουσιαστικά είναι δέσμιος των συνεχών απειλών και των διαθέσεων της Τουρκίας μέχρι τις 25 Νοεμβρίου, καθώς είναι άγνωστο αν θα αποφασίσει να στείλει την τελευταία στιγμή ένα ακόμη ερευνητικό σκάφος ή γεωτρύπανο στην κυπριακή ΑΟΖ. Διότι τότε είτε θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να «καταπιεί» μία ακόμη ευθεία πρόκληση και προσβολή των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας είτε θα ματαιώσει τη συμμετοχή του στην τριμερή, με αποτέλεσμα να βρει την ευκαιρία η Τουρκία να κατηγορήσει την ελληνοκυπριακή πλευρά για υπαναχώρηση και απροθυμία να διαπραγματευθεί.

Καθώς η Τουρκία δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται στην παρούσα φάση για λύση του Κυπριακού, εάν δεν ικανοποιηθούν όλες οι επιδιώξεις της, ως εναλλακτική επιλογή έχει τον εξαναγκασμό του Νίκου Αναστασιάδη σε αποχώρηση από την τριμερή, ώστε η ευθύνη για το αδιέξοδο να επιρριφθεί στην ελληνοκυπριακή πλευρά.

Στο πλαίσιο αυτό, η Λευκωσία παρακολουθεί από κοντά τις κινήσεις των τουρκικών σκαφών στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς το τουρκικό γεωτρύπανο «Fatih» την Πέμπτη αποχώρησε αιφνιδιαστικά από το σημείο της κυπριακής υφαλοκρηπίδας βορειοδυτικά της Πάφου, στο οποίο επιχειρούσε να κάνει γεώτρηση από τον Απρίλιο, και κατευθύνθηκε σε λιμάνι της Τουρκίας στη Μεσόγειο, που αποτελεί το ορμητήριο των τουρκικών ερευνητικών και γεωτρύπανων. Η παραμονή του «Fatih» στο συγκεκριμένο λιμάνι, όπου θα γίνει ο ανεφοδιασμός και όλες οι εργασίες συντήρησης, και η μη επιστροφή στη βάση του στην Κωνσταντινούπολη έχει προκαλέσει ανησυχία στη Λευκωσία, καθώς δεν αποκλείεται την τελευταία στιγμή πριν από την τριμερή να στείλει η Τουρκία το γεωτρύπανο εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Η Τουρκία έχει ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της και με τις τελευταίες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου έχει ζητήσει η πενταμερής να γίνει ουσιαστικά σε μηδενική βάση σε ό,τι αφορά τη μορφή της λύσης, ώστε να συζητηθούν όλες οι «επιλογές». Αυτή η απαίτηση ουσιαστικά θα οδηγούσε στην εγκατάλειψη όλων των μέχρι τώρα ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ και του διαπραγματευτικού κεκτημένου τεσσάρων δεκαετιών και τελικά στην εγκατάλειψη της διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Τι ζητάει η Άγκυρα
Η Άγκυρα όμως δεν ικανοποιείται μόνο με αυτό. Ο κ. Τσαβούσογλου έχει απαιτήσει να γίνουν προκαταβολικά δεκτά η πολιτική ισότητα (όπως την ερμηνεύει όμως η Τουρκία, ως αριθμητική ισότητα), η εκ περιτροπής Προεδρία, η υποχρεωτική μία θετική ψήφος των Τουρκοκυπρίων σε κάθε βαθμίδα λήψης αποφάσεων. Σε μια τέτοια περίπτωση, βεβαίως, η Τουρκία θα έχει προκαταλάβει και αποσπάσει ένα χαλαρό συνομοσπονδιακό σύστημα, χωρίς καν να έχει χρειαστεί να διαπραγματευθεί.

Το περιβάλλον είναι εντελώς αρνητικό, καθώς η ΕΕ είναι μάλλον απρόθυμη να κινηθεί εναντίον της Τουρκίας και να λάβει μέτρα που θα λειτουργούσαν αποτρεπτικά στην κλιμάκωση της επιθετικότητας εναντίον της Κύπρου. Το Μεταναστευτικό είναι εργαλείο για πολλές χρήσεις και δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά ασκεί πίεση και στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που έτσι προτιμούν να αποστρέφουν το βλέμμα από την κατάφωρη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου.

Μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί και το αποτέλεσμα της εξίσωσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, εν όψει και της προγραμματισμένης για τις 13 Νοεμβρίου συνάντησης Τραμπ – Ερντογάν στην Ουάσινγκτον. Εκ των πραγμάτων, εκτός της Γαλλίας, η οποία έχει δείξει τις διαθέσεις της να υποστηρίξει τη γαλλική Total εφόσον απειληθούν οι δραστηριότητές της στην κυπριακή ΑΟΖ, η στάση των Αμερικανών είναι κρίσιμης σημασίας, ώστε να τιθασευτεί μια νέα κλιμάκωση από την Άγκυρα.

Ίσως η επιδίωξη για σύγκληση πενταμερούς πριν από το τέλος του 2019 δεν είναι τόσο αθώα, καθώς έτσι θα επιχειρηθεί να βραχυκυκλωθεί το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου και να ακυρωθούν οι προγραμματισμένες γεωτρήσεις της Total τον Ιανουάριο. Με το γνωστό επιχείρημα ότι θα πρέπει να σταματήσουν οι «μονομερείς» ενέργειες στην ΑΟΖ, ώστε να μη διαταραχθεί το «κλίμα των συνομιλιών».

Φωτό: brief.com.cy