Π. Νεάρχου: Παλινωδίες και παιχνίδια με την Άγκυρα της Αμερικανικής πολιτικής στη Συρία
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Συμφωνήθηκε, με Αμερικανική διαμεσολάβηση, πενθήμερη εκεχειρία στη Συρία, κατά την οποία, σύμφωνα με την Τουρκική άποψη, θα αποσυρθούν οι Κούρδοι από τη διεκδικούμενη από την Άγκυρα «ζώνη ασφαλείας» 32 χλμ. στα Τουρκο-Συριακά σύνορα και οι Κούρδοι θα καταστρέψουν επιπλέον οποιεσδήποτε οχυρώσεις και βαρέα όπλα στη ζώνη αυτή.
Ως επιβράβευση για την αποδοχή της εκεχειρίας, παρέχεται από τις ΗΠΑ στην Τουρκία άμεση αναστολή των επιβληθεισών κυρώσεων και προοπτική πλήρους ακυρώσεώς τους εφόσον τηρηθεί η συμφωνία και αποκατασταθεί σταθερή ειρήνη. Η διαμεσολάβηση αυτή παρουσιάζεται από τον αρχιτέκτονά της, τον Αμερικανό Πρόεδρο Τραμπ, ως μεγάλη επιτυχία, που διασφαλίζει την ειρήνη και διασώζει τις σχέσεις με την Τουρκία, με τη σύμφωνη γνώμη των Κούρδων.
Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Τραμπ στην Ουάσινγκτον, με επικεφαλής την Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι, κατήγγειλαν ως «απάτη» τη συμφωνία, ενώ ο φίλος του Προέδρου γερουσιαστής Γκράχαμ πρωτοστατεί στο Κογκρέσο για νέες πραγματικές κυρώσεις κατά της Τουρκίας για την εισβολή στη Συρία.
Ο επικεφαλής των Κούρδων του YPG Αλντάρ Χαλίλ και ο διοικητής του SDF Μαζλούμ Αμπντί αποδέχθηκαν την εκεχειρία, χωρίς βέβαια να αποδεχθούν την προβαλλόμενη Τουρκική ερμηνεία της. Αποδίδουν την αποδοχή της εκεχειρίας από τον Ερντογάν στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Τουρκική εισβολή και στην ουσιαστική αποτελμάτωσή της, μετά τη συμφωνία Κούρδων και Άσαντ και την επέμβαση του Συριακού στρατού. Δηλώνουν με την ίδια ευκαιρία ότι θα συνεχίσουν την αντίστασή τους, εάν η Άγκυρα επαναλάβει την εισβολή της, μετά την πενθήμερη εκεχειρία.
Από την πλευρά του, ο Σύριος Πρόεδρος Άσαντ δήλωσε: «Θα απαντήσουμε στην εισβολή των τρομοκρατών του Ερντογάν με όλα τα νόμιμα μέσα». Είναι προφανές ότι η εκεχειρία που επετεύχθη είναι ασαφής, διπλής αναγνώσεως και εύθραυστη. Ο Αμερικανός Πρόεδρος προσπαθεί απεγνωσμένα να αντιμετωπίσει την πολιτική θύελλα που ξέσπασε στην Ουάσινγκτον από την εγκατάλειψη των Κούρδων στη Συρία και ταυτόχρονα να κρατήσει τις σχέσεις με την Τουρκία, παρέχοντας σ’ αυτήν ανταλλάγματα, επιτυχίες και «νίκες», και εκμεταλλευόμενη το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθε μετά την παρέμβαση του Συριακού στρατού.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, όσο και αν ξενίζει ο χονδροειδής τρόπος των παρεμβάσεων και των ενεργειών του, υπελόγισε εξαρχής πολύ στις αντιφάσεις που υπάρχουν στην ευκαιριακή συμμαχία Άγκυρας και Μόσχας, που επηρεάζει εκ των πραγμάτων και τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Η αποχώρηση των Αμερικανών από τη Συρία απεμάκρυνε αφενός τον κίνδυνο περαιτέρω επιδεινώσεως των Τουρκο-Αμερικανικών σχέσεων, ως συνέπεια μιας ενεργού Αμερικανικής αντιδράσεως στην Τουρκική εισβολή. Επέτρεψε αφετέρου την εκδήλωση των υπαρχουσών αντιφάσεων, με την προέλαση Σύρων και Ρώσων στη βόρεια Συρία, πέρα από τον Ευφράτη, αλλά και την ανάληψη διαμεσολαβητικού ρόλου από τις ΗΠΑ μεταξύ Άγκυρας και Κούρδων.
Πόσο όμως αξιόπιστη μπορεί να είναι για τους Κούρδους μια τέτοια διαμεσολάβηση, που ζητά απ’ αυτούς να δώσουν αμαχητί στους Τούρκους αυτά που ζητούν και επιπλέον να καταστρέψουν ή να παραδώσουν τα βαρέα τους όπλα, όταν ο εχθρός είναι επί θύραις και θέλει να αρπάξει, υπό το πρόσχημα της «ζώνης ασφαλείας», τεράστιο μέρος των Κουρδικών περιοχών και να εκτοπίσει απ’ αυτές τους Κούρδους;
Είναι πολύ πιθανόν ο Αμερικανός Πρόεδρος να υπολογίζει και σε σιωπηρή «βοήθεια» των Ρώσων.
Οι τελευταίοι, όπως και οι Σύριοι, επωφελήθηκαν, σε πρώτη φάση, από την Τουρκική εισβολή, γιατί αυτή ανάγκασε τους Αμερικανούς να αποχωρήσουν και να επιτρέψουν την ανάκτηση από το καθεστώς Άσαντ μεγάλων περιοχών της Συρίας, που ήταν προηγουμένως υπό τον έλεγχο των Κούρδων και εμμέσως των Αμερικανών. Οποιαδήποτε προέλαση των Σύρων και των Ρώσων, πέραν του Ευφράτη, ενείχε τον κίνδυνο κρίσεως κορυφής μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων στη Συρία.
Μόσχα και Δαμασκός αντέδρασαν, για τον λόγο αυτό, συγκρατημένα στην Τουρκική εισβολή, αναμένοντας να λειτουργήσει αυτή ως μοχλός κατά της Αμερικανικής παρουσίας αλλά και του φιλο-Αμερικανικού προσανατολισμού των Κούρδων. Σε δεύτερη φάση, οι Ρώσοι ήταν υποχρεωμένοι να διαδραματίσουν ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ Τούρκων και Σύρων, για να αποφύγουν ένοπλη σύρραξη μεταξύ τους που θα έθετε σε κίνδυνο και την προσέγγιση Άγκυρας και Μόσχας.
Η Αμερικανική διπλωματική «αντεπίθεση» με τη μορφή πενθήμερης εκεχειρίας ενισχύει τη θέση του Ερντογάν, που θα διαπραγματευθεί με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν την κατάσταση στη Συρία σε νέα συνάντηση μαζί του στο Σότσι. Προφανώς, οι Ρώσοι δεν θέλουν να ωθήσουν τα πράγματα σε ρήξη με την Τουρκία, είτε απευθείας, στο επίπεδο των Τουρκο-Ρωσικών σχέσεων, είτε εμμέσως, στο επίπεδο των Τουρκο-Συριακών σχέσεων. Θα θέλουν να αφήσουν μια πόρτα εξόδου στον Ερντογάν, τώρα που και ο ίδιος αντιλαμβάνεται πλέον ότι η επιχείρηση στη Συρία δεν είναι ο εύκολος περίπατος τον οποίο είχε ελπίσει στην αρχή. Οι Κούρδοι, όπως κάνουν και οι Τούρκοι, θα ελιχθούν μεταξύ των δύο μεγάλων για να εξασφαλίσουν το ελάχιστο αναγκαίο για την επιβίωσή τους και τα δικαιώματά τους.
Η Ρωσία επίσης δεν έχει μεγάλα περιθώρια υποχωρήσεων σε βάρος του στρατηγικού συμμάχου της, που είναι η Συρία. Παρενέβη στρατιωτικά για να την υπερασπίσει από τους Ισλαμιστές. Συμφώνησε, με την Τουρκία και το Ιράν, στην Αστάνα του Καζακστάν, να γίνει σεβαστή, ως θέμα αρχής, η εδαφική ακεραιότητα και η ενότητα της Συρίας. Δεν μπορεί να δεχθεί απροκάλυπτη Τουρκική εισβολή και αρπαγή Συριακών εδαφών, με πλήρη αποξένωση επιπλέον, στην περίπτωση αυτή, των Κούρδων από τη Ρωσία. Η θέση των Ρώσων για τους Κούρδους της Συρίας είναι η ίδια με αυτήν του Άσαντ. Αποδοχή δηλαδή από τους Κούρδους τοπικής αυτονομίας και παραίτηση από την επιδίωξη ανεξαρτησίας και αποσχίσεως από τη Συρία.
Με αυτά τα δεδομένα, υπάρχει έδαφος για σύγκλιση των δύο υπερδυνάμεων πάνω σε μια «λύση» που θα έδινε μερική ικανοποίηση στον Ερντογάν, με τη μορφή του παγώματος της σημερινής καταστάσεως, η οποία περιορίζει την Τουρκική «ζώνη ασφαλείας» μεταξύ Ρας Αλ-Αΐν και Τελ Αμπιάντ και αφήνει τη δυτικότερη Τουρκο-Συριακή μεθόριο υπό Συριακό έλεγχο. Η Άγκυρα διεκδικεί ζώνη ασφαλείας και ανατολικότερα, μέχρι τα Τουρκο-Ιρανικά σύνορα. Δεν θα συγκατατεθούν όμως σ’ αυτό οι Κούρδοι και θα έχουν σ’ αυτό την υποστήριξη των Κούρδων του Ιράκ.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η Άγκυρα θα διακινδύνευε την ενοποίηση ενός μετώπου που θα περιελάμβανε το Ιρακινό αλλά και το Τουρκικό Κουρδιστάν. Η δημιουργία ενός τέτοιου ενοποιημένου μετώπου θα ήταν η αρχή ενός Τουρκικού Βιετνάμ.
Φωτό: reader.gr